Giấc mơ sản xuất 3 triệu xe của Toyota có thể vỡ vụn tại quê nhà

Toyota Motor đang theo dõi chặt chẽ chính sách thuế quan mới sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào cuối tháng 1. Những biện pháp này được cho là có thể tác động đến kế hoạch sản xuất và đầu tư của hãng, ngay cả tại thị trường quê nhà Nhật Bản.

Toyota đã phải đối mặt với sự phản đối từ ông Donald Trump từ trước khi người ông này bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên vào tháng 1 năm 2017. Nguyên nhân là bởi Toyota có kế hoạch xây dựng một nhà máy mới ở Mexico để sản xuất xe Corolla cho thị trường Mỹ.

“KHÔNG THỂ NÀO! Xây nhà máy tại Mỹ hoặc sẽ phải trả thuế biên giới cao”, Trump đã đăng dòng tweet vào ngày 5 tháng 1 năm đó.

Vài ngày sau, Chủ tịch Toyota khi đó là Akio Toyoda công bố tại triển lãm ô tô Detroit khoản đầu tư 10 tỷ USD vào Mỹ trong 5 năm. Nhà sản xuất ô tô này đã hợp tác với Mazda Motor vào tháng 8, sau đó vạch ra kế hoạch triển khai nhà máy liên doanh với Mazda tại Alabama.

Mexico hiện vẫn là điểm nóng tiềm tàng đối với Toyota khi ông Trump bước vào nhiệm kỳ thứ hai. Sau khi ông Trump thắng cử tổng thống vào tháng 11, Toyota cho biết sẽ đầu tư 1,45 tỷ USD vào 2 nhà máy ở Mexico để tăng sản lượng xe bán tải cho nước Mỹ.

Ông Donald Trump cho biết có ý định áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada, nơi Toyota lắp ráp xe. Toyota có thể phải chịu đòn từ các mức thuế này, theo Nikkei Asia.

Một giám đốc điều hành của Toyota cho biết: “Chúng ta cần một lần nữa nhấn mạnh vai trò các nhà máy của chúng tôi đối với Mỹ”.

Toyota hiện điều hành 10 nhà máy sản xuất ô tô và phụ tùng tại Mỹ, hầu hết đều ở các tiểu bang mà ông Trump đã giành chiến thắng vào tháng 11. Công ty đã sản xuất 1,2 triệu xe tại Mỹ vào năm 2023, chiếm hơn một nửa doanh số bán hàng tại quốc gia này. Một nhà máy sản xuất pin xe điện mới tại Bắc Carolina cũng đang được triển khai.

Theo các chuyên gia, các chính sách của ông Trump cũng có thể tác động đến hoạt động sản xuất của Toyota tại Nhật Bản. Nhà sản xuất ô tô này đã xuất khẩu khoảng 600.000 xe sang Mỹ vào năm 2023, chiếm khoảng 30% lượng xuất khẩu từ Nhật Bản. Đây là yếu tố chính đóng góp vào mục tiêu sản xuất 3 triệu xe mỗi năm trong nước của hãng.

Một số người cho rằng Trung Quốc sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề từ chính sách mới. Động thái của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai được cho là rất khó đoán.

“Nhiều hoạt động sản xuất có thể chuyển sang Mỹ, gây nguy hiểm cho mục tiêu sản xuất 3 triệu xe”, một giám đốc điều hành tại công ty sản xuất phụ tùng ô tô Nhật Bản cho biết.

Được biết, doanh số bán hàng của Toyota tại Mỹ đã tăng 5% về khối lượng trong 11 tháng đầu năm 2024. Xe điện, bao gồm cả xe hybrid, hiện chiếm hơn 40% số xe mà hãng bán ra tại đây. Sự dè dặt của ông Trump về quá trình chuyển đổi sang xe điện có thể thúc đẩy Toyota, vốn có thế mạnh về xe hybrid.

“Toyota cần nắm bắt nhu cầu xe hybrid trong khi phản ứng nhanh với lĩnh vực xe điện giá rẻ, nơi những công ty như Tesla đang thâm nhập”, Sanshiro Fukao của Viện nghiên cứu Itochu cho biết. “Điều quan trọng là phải giới thiệu xe điện và có chiến lược bán hàng không làm giảm giá trị của xe”.

Được biết, khi người tiêu dùng ngày càng không thoải mái với mức giá cứng nhắc cùng mạng lưới sạc điện không đồng đều, xe hybrid đang ‘lên ngôi’ tại Mỹ. Theo nhà nghiên cứu GlobalData, trong năm 2023, doanh số xe lai tại Mỹ đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2020.

“Nếu bạn nhìn vào xe plug-in hybrid, nó thực sự đang phát triển rất nhanh. Chúng tôi có thể dễ dàng tăng gấp đôi doanh số”, Jack Hollism, giám đốc kinh doanh Toyota tại Mỹ nói.

Sự phổ biến của các dòng xe lai không chỉ diễn ra ở Mỹ. GlobalData dự báo trên toàn cầu, doanh số xe hybrid dự kiến sẽ tăng 71% trong 5 năm tới đây. Châu Á và Bắc Mỹ sẽ là 2 thị trường dẫn đầu.

Trước đó, tham vọng với xe hybrid của Toyota bị nhiều người chỉ trích là lạc hậu, song đáp lại, phía tập đoàn khẳng định việc sản xuất thêm nhiều xe lai không có nghĩa là hãng đang dậm chân tại chỗ. Họ lập luận rằng chiến lược đang thực hiện là cách nhanh nhất để cắt giảm ô nhiễm không khí, trong bối cảnh các nguyên vật liệu sản xuất xe điện đang khan hiếm.

“Khi vật liệu pin và cơ sở hạ tầng sạc năng lượng tái tạo khan hiếm và đó là những gì sẽ diễn ra trong 10 đến 15 năm tới, chúng ta cần sử dụng tư duy hệ thống,” Gill Pratt, chuyên gia tại Toyota cho biết. “Pin xe điện chỉ được đặt ở những nơi chúng hoạt động tốt nhất”.

“BEV là lựa chọn phù hợp ở châu Âu và Mỹ, nơi cơ sở hạ tầng đang được xây dựng và hệ thống điện luôn sẵn có, cho đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, sự lựa chọn này không phù hợp ở mọi khu vực bởi mức giá vẫn còn cao”, Chủ tịch Toyota Akio Toyoda cho biết.

Đối với các nhà sản xuất ô tô, việc phát triển xe hybrid vừa giúp họ “đặt 1 chân” vào công cuộc điện khí hóa, lại vừa có thể đáp ứng nhu cầu của những tài xế tò mò về EV nhưng chưa hết hoài nghi. Còn đối với người tiêu dùng, việc mua một chiếc xe lai chắc chắn sẽ dễ chịu hơn nhiều khi mà EV vẫn khiến họ phải cân đo đong đếm nhiều thứ.

Theo: Nikkei Asia, WSJ