Giải pháp nào để ”cứu” Trung tâm dừa Đồng Gò (Bến Tre)?

Nhiều năm qua, người dân ở các xã  Phong Nẫm, Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre cảm thấy xót xa khi biết 57 ha đất mặt tiền tỉnh lộ 885 của Trung tâm dừa Đồng Gò thuộc Viện nghiên cứu dầu và cây có dầu (Bộ Công thương) hiệu quả không cao. Khu vực này lâm vào cảnh đìu hiu, những cây dừa “kiểu mẫu” ngày nào, nay đang trong tình trạng trơ trọi, lão hóa. Một số người dân khu vực này còn thả súc vật vào phần đất của Trung tâm để gặm cỏ, thậm chí vào đây bẻ dừa, bắt cá dưới ao…

Riêng khu hành chính của Trung tâm dù được xây dựng khá khang trang nhưng nay đã xuống cấp, vắng bóng người. Ông Huỳnh Trung Nam, người dân ấp Giồng Sậy, xã Phong Nẩm cho biết, so với quỹ đất có quy mô lớn vừa có giá trị này thì việc hoạt động của Trung tâm dừa Đồng Gò chưa phát huy hiệu quả, trong khi đó người dân ở đây rất cần đất để sản xuất.

“Mảnh đất này không có hiệu quả do đầu tư không tới, làm không đúng quy cách. Thời gian đầu làm rất tốt, thế nhưng thời gian sau đó tôi thấy không hiệu quả”, ông Nam nói.

Một số diện tích đất của trung tâm chưa phát huy hiệu quả

Trước đây, diện tích đất của Trung tâm dừa Đồng Gò là gần 100 ha với hơn 40 cán bộ, nhân viên. Do khai thác không hết quỹ đất nên có 37 ha đất của Trung tâm đã giao lại cho tỉnh Bến Tre để xây dựng các công trình, trường học, các công trình xã hội, nhân lực hiện nay cũng giảm còn 11 người.

Gần đây, hoạt động của Trung tâm chỉ là nơi thực nghiệm các đề tài của Viện nghiên cứu dầu, cây có dầu và sản xuất giống dừa, xây dựng mô hình canh tác cây dừa cho các tỉnh miền trung và đồng bằng sông Cửu Long, lưu giữ bộ sưu tập  45 giống dừa quốc gia.

Mỗi năm, Trung tâm chỉ cung ứng ra thị trường khoảng 100.000 trái dừa giống cho nông dân các tỉnh thành phía Nam. Song  đây chỉ là việc sưu tầm, tuyển chọn các giống dừa của những vườn dừa ở Bến Tre , mua về ươm và bán lại cho những người có nhu cầu. Tuy nhiên, công việc của cán bộ, viên chức nơi đây không nhiều, nhất là khi gần đây trái dừa sụt giá đầu ra giống dừa khó khăn.

Cụ thể, năm ngoái, Trung tâm dừa Đồng Gò bán dừa giống chỉ được vài trăm triệu đồng. Do thiếu vốn nên hiện nay Trung tâm đã liên kết với một số  cá nhân để trồng cây ăn trái khác và sơ chế dừa nhưng hiệu quả không cao.

Trong thời gian qua, khu vực hoạt động của Trung tâm chưa được đầu tư xây dựng hàng rào bảo vệ nên xảy ra tình trạng trộm cắp tài sản, thành quả lao động tại đây. Phía tỉnh Bến Tre đã nhiều lần kiến nghị Bộ Công nghiệp nay là Bộ Công thương xem xét, nếu hoạt động của Trung tâm kém hiệu quả thì chấp thuận cho địa phương thu hồi quỹ đất này.  Gần đây, tỉnh Bến Tre đề nghị Bộ Công thương đầu tư kinh phí  để phát triển lại Trung tâm dừa Đồng Gò, thông qua Đề án phát triển Trung tâm này.

Trung tâm dừa Đồng Gò "liên kết" với một số cá nhân trồng cây ăn trái khác thay vì trồng cây dừa

Bà Nguyễn Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm dừa Đồng Gò cũng thừa nhận, hoạt động của đơn vị hiện chưa phát huy được chức năng, nhiệm vụ. Giải pháp tháo gỡ là phải được Nhà nước tiếp tục đầu tư đúng mức.

“Trung tâm này đang được UBND tỉnh Bến Tre và Bộ Công thương  xây dựng lại Đề án phát triển nhưng chưa xong. Hiện giờ Trung tâm dừa Đồng Gò vẫn hoạt động bình thường. Nói chung về cơ chế mọi thứ chưa phát huy được.  Bây giờ có  khó khăn là khi trung tâm đầu tư cái nào là mất cái đó, kinh phí thì không có. Riêng đất lại chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bây giờ chỉ cần được đầu tư thôi, chứ không có cách nào khác”, bà Nguyễn Thị Thủy cho biết.

Có thể khẳng định rằng, đã gần 40 năm thành lập, Trung tâm  dừa  Ðồng Gò sở hữu diện tích đất khá lớn, nhưng hoạt động kém hiệu quả, nếu không nói là lãng phí nguồn vốn đầu tư và tài nguyên đất.

Trao đổi với VOV, lãnh đạo tỉnh Bến Tre và Viện nghiên cứu dầu và cây có dầu (Bộ Công thương) đều cho rằng, giữa tỉnh Bến Tre và Bộ Công thương đã thống nhất giải pháp phát triển Trung tâm dừa Đồng Gò. Đề án phát triển Trung tâm này đang được Bộ Công thương xem xét phê duyệt.

Với đề án đã được xây dựng, hy vọng sẽ được triển khai sớm nhất với những giải pháp khả thi nhằm đưa Trung tâm dừa Đồng Gò nâng chất hoạt động, xứng tầm là đơn vị tầm cỡ quốc gia về lĩnh vực nghiên cứu khoa học kỹ thuật, bảo tồn, cung cấp giống… nhằm phát triển ngành dừa của cả nước.