“Giải VinFuture của tỷ phú Phạm Nhật Vượng vừa làm một việc đi trước cả Nobel”

Tối 6/12, 4 công trình đạt giải VinFuture 2024 đã xuất sắc vượt qua gần 1.500 đề cử ấn tượng đến từ hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Với phạm vi bao quát các lĩnh vực cốt lõi như Khoa học máy tính, Y tế công cộng và sức khỏe toàn cầu, Khoa học vật liệu và Y học tái tạo, các công trình được vinh danh đều được đánh giá là các sáng kiến đột phá, không chỉ mang đến giải pháp cho các thách thức chung toàn cầu mà còn góp phần định hình tương lai của nhân loại.

Ngay sau lễ trao giải VinFuture 2024, PV đã có cuộc trao đổi nhanh với GS Sir. Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture , về những công trình đột phá được vinh danh trong năm nay.

Theo GS Sir. Richard Henry Friend: "Mỗi năm, Giải thưởng VinFuture đều mang đến những bất ngờ thú vị. Năm nay, tôi đặc biệt ấn tượng với Giải thưởng Chính khi tôn vinh một "bộ ba quyền lực" trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo (AI). Đó là nền tảng toán học và thuật toán từ các nhà khoa học Yoshua Bengio, Geoffrey Hinton và Yann LeCun ; là bộ dữ liệu tiên phong từ Fei-Fei Li ; và đột phá về phần cứng từ Jensen Huang. Sự kết hợp hoàn hảo của ba yếu tố này đã tạo nên cuộc cách mạng AI mà chúng ta đang chứng kiến".

Với các Giải Đặc biệt, GS Friend chia sẻ, ông vô cùng xúc động trước thành tựu của liệu pháp CAR-T, một bước tiến vĩ đại trong điều trị ung thư. Đây không chỉ là một đột phá khoa học, mà còn là hy vọng mới cho hàng triệu bệnh nhân.

Trong khi đó, công trình đoạt giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển của TS. Firdausi Qadri cũng là một minh chứng tuyệt vời cho việc ứng dụng khoa học vào thực tiễn. Bà đã cứu sống vô số người tại các trại tị nạn Rohingya bằng vắc-xin phòng dịch tả. Ngoài ra, GS Kristi Anseth, chủ nhân của giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ, với những nghiên cứu về vật liệu sinh học, đã cho thấy một hành trình hoàn chỉnh từ phòng thí nghiệm đến ứng dụng lâm sàng.

"Điều khiến tôi tự hào nhất là tất cả những công trình này đều hướng đến một mục tiêu chung là cải thiện cuộc sống của hàng tỷ người. Đây chính là giá trị cốt lõi mà VinFuture luôn hướng tới", Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture nhấn mạnh.

Giải thưởng ở Việt Nam lại đi trước Nobel một bước?

Đây có lẽ là điều đặc biệt nhất được GS Sir. Richard Henry Friend chia sẻ. "Năm nay, tôi đặc biệt tự hào khi chia sẻ rằng VinFuture đã một lần nữa chứng minh khả năng nhận diện sớm những công trình có tầm ảnh hưởng toàn cầu. Trước khi giải Nobel được công bố (tháng 10 – PV), chúng tôi đã vinh danh GS Geoffrey Hinton, người sau đó đoạt giải Nobel Vật lý 2024, với những đóng góp cho AI.

Điều này không phải là lần đầu tiên. Bởi cách đây 2 năm, chúng tôi cũng đã trao Giải thưởng cho Nhà khoa học nghiên cứu lĩnh vực mới cho Demis Hassabis và John Jumper từ Google DeepMind với công trình mô hình hóa cấu trúc protein. Và sau đó họ cũng vừa trở thành chủ nhân giải Nobel Hóa học năm nay", GS Sir. Richard Henry Friend cho biết.

Những công trình được vinh danh tại VinFuture 2024 đang giải quyết các thách thức lớn nhất của nhân loại theo những cách rất thiết thực và hiệu quả. Trong lĩnh vực y tế, chúng ta đang chứng kiến một sự chuyển đổi quan trọng từ điều trị sang phòng ngừa. Cụ thể, can thiệp y tế dự phòng không chỉ hiệu quả về mặt chi phí mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe cộng đồng.

Với ung thư, chúng ta đang chứng kiến một bước ngoặt lịch sử. Dù hiểu được bản chất của ung thư, chúng ta vẫn chưa thực sự tìm ra cách điều trị hiệu quả trong suốt nhiều thập kỷ qua. Liệu pháp tế bào CAR-T đã thay đổi điều đó và mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị ung thư với những kết quả đầy hứa hẹn.

"Về AI, đây có lẽ là bất ngờ lớn nhất. Sau nhiều thập kỷ được nhắc đến nhưng chưa thực sự bứt phá, AI đã có những tiến triển ngoạn mục trong thời gian gần đây. Qua các thảo luận tại hội thảo khoa học, chúng tôi nhận thấy những thành tựu đạt được đã rất ấn tượng, nhưng đây mới chỉ là bước khởi đầu. Các nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực này đều nhận định một cách khiêm tốn rằng còn rất nhiều điều cần khám phá và phát triển", GS Friend chia sẻ.

Vinh danh nhà sáng lập Nvidia là rất xứng đáng

Tại lễ trao giải VinFuture 2024, chủ nhân Giải thưởng VinFuture không chỉ bao gồm những chuyên gia nghiên cứu trong giới học thuật mà còn có cả những nhà công nghệ tiên phong của giới doanh nghiệp như Nhà sáng lập - CEO của Tập đoàn Nvidia Jensen Huang.

Theo Chủ tịch Hội đòng Giải thưởng VinFuture: "Quyết định này phản ánh một thực tế quan trọng của khoa học hiện đại. Đó là những đột phá vĩ đại thường đến từ sự kết hợp giữa nghiên cứu nền tảng và ứng dụng công nghệ. Điều này thể hiện rõ nhất qua cuộc cách mạng AI. Thành công của AI ngày nay là kết quả của ba yếu tố không thể tách rời như tôi nói ở trên. Không một thành tố nào trong số này có thể tạo nên kỳ tích một mình. Đây chính xác là điều mà VinFuture hướng tới. Đó là một sự công nhận toàn diện cho những đóng góp từ mọi thành phần của hệ sinh thái khoa học công nghệ".

Theo GS Friend, những đổi mới mang tính đột phá thường xuất phát từ sự giao thoa giữa nghiên cứu học thuật và phát triển công nghiệp. Chỉ khi các nhà khoa học và doanh nghiệp cùng chung tay, chúng ta mới có thể tạo ra những đột phá thực sự có ý nghĩa cho nhân loại.

"Là người có cơ hội được gặp gỡ các chủ nhân giải thưởng, tôi thấy đó thực sự là một đặc ân lớn. Điều tuyệt vời nhất mà tôi nhận ra là không có một khuôn mẫu hay câu chuyện nào giống nhau. Mỗi người đều sở hữu nét đặc biệt riêng. Có những người đã nhìn thấy những điều mà người khác chưa từng thấy được. Có những người lại sở hữu sự kiên trì phi thường để theo đuổi hành trình nghiên cứu của mình đến cùng. Đây chính là điều chúng ta cần tôn vinh", GS Friend bày tỏ.

-Giải thưởng Chính VinFuture 2024 đã được trao cho 5 nhà khoa học: GS Yoshua Bengio và GS Geoffrey E. Hinton (Canada), ông Jen-Hsun Huang (Jensen Huang), GS Yann LeCun và GS Fei-Fei Li (Mỹ) vì những đóng góp đột phá để thúc đẩy sự tiến bộ của học sâu.

-Giải Đặc biệt VinFuture 2024 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho GS Zelig Eshhar (Israel), GS Carl H. June và GS Michel Sadelain (Mỹ) vì sự phát triển liệu pháp tế bào CAR T để điều trị ung thư và các bệnh khác.

-Giải Đặc biệt VinFuture 2024 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển đã vinh danh TS Firdausi Qadri (Bangladesh) vì sự đổi mới cải tiến vắc-xin dạng uống ngừa bệnh tả ở các nước đang phát triển.

-Giải Đặc biệt VinFuture 2024 dành cho Nhà khoa học Nữ được trao cho GS Kristi S. Anseth (Mỹ) vì những tiến bộ trong thiết kế vật liệu polymer và các phương pháp cho ứng dụng y sinh.