Giãn, giảm thuế để kích thích tăng trưởng

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái vừa ký ban hành Nghị định 12/2023/NĐ-CP (Nghị định 12) về gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2023. Theo Nghị định 12, các đối tượng được thụ hưởng chính sách khá rộng, dự kiến tổng số thuế và tiền thuê đất được gia hạn có thể lên tới 100.000 tỷ đồng… từ đó mở ra kỳ vọng sẽ tạo nên chuyển biến tích cực trong nền kinh tế.

Bốn nhóm đối tượng được gia hạn các khoản thuế, tiền thuê đất

Nghị định 12 đã nêu rõ bốn nhóm đối tượng được gia hạn các khoản thuế, tiền thuê đất.

Đối tượng được gia hạn gồm: Doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân hoạt động sản xuất trong các ngành kinh tế sau: a) Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; b) Sản xuất, chế biến thực phẩm; dệt; sản xuất trang phục; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan; chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa (trừ giường, tủ, bàn, ghế); sản xuất sản phẩm từ rơm, rạ và vật liệu tết bện; sản xuất giấy và sản phẩm từ giấy; sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic; sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại khác; sản xuất kim loại; gia công cơ khí; xử lý và tráng phủ kim loại; sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học; sản xuất ô tô và xe có động cơ khác; sản xuất giường, tủ, bàn, ghế; c) Xây dựng; d) Hoạt động xuất bản; hoạt động điện ảnh, sản xuất chương trình truyền hình, ghi âm và xuất bản âm nhạc; đ) Khai thác dầu thô và khí đốt tự nhiên (không gia hạn đối với thuế thu nhập doanh nghiệp của dầu thô, condensate, khí thiên nhiên thu theo hiệp định, hợp đồng); e) Sản xuất đồ uống; in, sao chép bản ghi các loại; sản xuất than cốc, sản phẩm dầu mỏ tinh chế; sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất; sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn (trừ máy móc, thiết bị); sản xuất mô tô, xe máy; sửa chữa, bảo dưỡng và lắp đặt máy móc và thiết bị; g) Thoát nước và xử lý nước thải.

Nhóm đối tượng thứ hai là, doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân hoạt động kinh doanh trong các ngành kinh tế sau: a) Vận tải kho bãi; dịch vụ lưu trú và ăn uống; giáo dục và đào tạo; y tế và hoạt động trợ giúp xã hội; hoạt động kinh doanh bất động sản; b) Hoạt động dịch vụ lao động và việc làm; hoạt động của các đại lý du lịch, kinh doanh tour du lịch và các dịch vụ hỗ trợ, liên quan đến quảng bá và tổ chức tour du lịch; c) Hoạt động sáng tác, nghệ thuật và giải trí; hoạt động của thư viện, lưu trữ, bảo tàng và các hoạt động văn hóa khác; hoạt động thể thao, vui chơi giải trí; hoạt động chiếu phim; d) Hoạt động phát thanh, truyền hình; lập trình máy vi tính, dịch vụ tư vấn và các hoạt động khác liên quan đến máy vi tính; hoạt động dịch vụ thông tin; đ) Hoạt động dịch vụ hỗ trợ khai khoáng.

Nhóm thứ ba là, doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân hoạt động sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển; sản phẩm cơ khí trọng điểm; và nhóm bốn: Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ được xác định theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 và Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Về gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất: Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế đối với số thuế giá trị gia tăng (VAT) phát sinh phải nộp của kỳ tính thuế từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2023 (đối với trường hợp kê khai thuế giá trị gia tăng theo tháng) và kỳ tính thuế quý I, quý II năm 2023 (đối với trường hợp kê khai thuế giá trị gia tăng theo quý) của các doanh nghiệp, tổ chức. Thời gian gia hạn là 6 tháng đối với số thuế VAT từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2023 và quý I năm 2023, thời gian gia hạn là 05 tháng đối với số thuế VAT của tháng 6 năm 2023 và quý II năm 2023, thời gian gia hạn là 04 tháng đối với số thuế VAT của tháng 7 năm 2023, thời gian gia hạn là 03 tháng đối với số thuế VAT của tháng 8 năm 2023.

Gia hạn thời hạn nộp thuế đối với số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp của quý I, quý II kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2023 của doanh nghiệp, tổ chức. Thời gian gia hạn là 03 tháng, kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thực hiện nộp số tiền thuế được gia hạn tại khoản này chậm nhất là ngày 30/12/2023. Nghị định 12 cũng gia hạn thời hạn nộp tiền thuê đất đối với 50% số tiền thuê đất phát sinh phải nộp năm 2023 của doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang được Nhà nước cho thuê đất dưới hình thức trả tiền thuê đất hàng năm. Thời gian gia hạn là 6 tháng kể từ ngày 31/5/2023 đến ngày 30/11/2023. Nghị định có hiệu lực từ ngày 14/4 đến ngày 31/12/2023.

Cần mở rộng hơn

Năm 2022, các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí… với tổng số tiền khoảng 233.500 tỷ đồng, đã hỗ trợ hiệu quả cho việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ. Nhìn tổng thể về quy mô, có thể thấy số tiền hỗ trợ dự kiến của năm 2023 chỉ bằng một nửa so với năm 2022.

Phân tích cụ thể hơn, có thể thấy gói giải pháp về thuế của năm 2023 có một số nội dung hỗ trợ thấp hơn so với năm 2022. Thứ nhất, gia hạn thời hạn nộp tiền thuê đất đối với 50% số tiền thuê đất phát sinh trong năm 2023, trong khi năm 2022 tỷ lệ được gia hạn là 100%. Thứ hai, năm 2023 không áp dụng chính sách giảm 30% tiền thuê đất, thuê mặt nước như năm 2022. Thứ ba, năm 2023 không áp dụng giải pháp giảm 2% thuế GTGT đối với một số nhóm sản phẩm hàng hoá, dịch vụ như năm 2022.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đánh giá, với gói giải pháp chính sách hỗ trợ về thuế đang được thiết kế, có thể thấy Chính phủ đã nhận khó khăn, "nhường" thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân.

Bà Cúc phân tích, với các chính sách gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất trên thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể sử dụng số tiền thuế được gia hạn để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, trả lương cho người lao động. Số tiền này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu khó khăn về dòng vốn, giảm được chi phí trả lãi số tiền vay tương ứng với số thuế và tiền thuê đất được gia hạn. Đây là dòng tiền rất quý giá trong bối cảnh hoạt động của doanh nghiệp đối diện nhiều khó khăn và cần có dòng tiền để chi trả các chi phí hoạt động, tiếp tục cầm cự và phục hồi.

Tuy nhiên bà Cúc cũng cho rằng nếu áp dụng chính sách giảm thuế, thay vì chỉ giãn, gia hạn thời gian nộp thuế thì sẽ có nhiều ý nghĩa và hỗ trợ tích cực, mạnh mẽ hơn nữa đối với cả nền kinh tế. Bởi lẽ khác với gia hạn, việc giảm thuế sẽ là nguồn tiền tươi được giảm trực tiếp vào chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Giải pháp này mang tính hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cao hơn so với gói giải pháp gia hạn. Năm 2022, riêng gói giải pháp giảm thuế GTGT ảnh hưởng tới thu ngân sách khoảng 50.000 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia, trong quý I/2023 thu ngân sách duy trì xu hướng tích cực đạt 30,3% dự toán năm, tăng 1,3% so với cùng kỳ 2022. NSNN thặng dư 128,1 nghìn tỷ đồng, chủ yếu là do thu ngân sách tăng nhẹ trong khi tỷ lệ chi đầu tư phát triển vẫn ở mức thấp so với mục tiêu kế hoạch. Điều này tạo thêm dư địa chính sách tài khóa trong việc cung ứng các gói hỗ trợ, giãn hoãn thuế, phí cho người dân và doanh nghiệp. Mặc dù thu ngân sách có thể khó khăn hơn trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, song việc cân đối các mức hỗ trợ cũng là một phần của chính sách “khoan sức dân” để kích cầu tiêu dùng và sản xuất, tạo đà cho tăng trưởng trong thời gian tiếp theo của năm.