Gói tín dụng 120.000 tỷ "ế" do thu nhập giảm, người dân ưu tiên duy trì cuộc sống nên chưa mua nhà

Tại Hội nghị triển khai Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030" trong năm 2024 diễn ra ngày 22/2, ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã trình bày tham luận "Về tình hình triển khai Chương trình cho vay 120.000 tỷ đồng".

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây, về kết quả thực hiện giải ngân chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng, hiện có 28/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia Chương trình với 68 dự án; tổng nhu cầu vay vốn là hơn 30.000 tỷ đồng.

Các ngân hàng thương mại đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền cam kết là khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó, có 07 dự án đã có nhu cầu giải ngân, số tiền cam kết cấp tín dụng cho 07 dự án này là 1.805 tỷ đồng, đã được giải ngân 531 tỷ đồng. Ngoài ra, các ngân hàng thương mại đã giải ngân cho người mua nhà tại 3 dự án với số tiền là 4,7 tỷ đồng.

Lý giải về những khó khăn trong việc triển khai chương trình gói tín dụng 120.000 tỷ đồng chậm, ông Phạm Thanh Hà nêu rõ.

Đầu tiên là nguồn cung NOXH còn hạn chế. Theo NHNN, đến nay mới có 28 tỉnh, thành phố công bố danh mục nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư. Tổng cộng mới có 68 dự án được công bố thuộc danh mục vay vốn chương trình này. Bên cạnh đó, một số địa phương chưa công bố danh mục này mặc dù Sở Xây dựng đã có văn bản đề nghị. Ngoài ra, một số dự án thuộc danh mục được công bố nhưng chủ đầu tư không có nhu cầu vay vốn.

Thứ hai, các tổ chức tín dụng qua tiếp cận, thẩm định các dự án nhận thấy một số dự án còn gặp vướng mắc về mặt pháp lý, về giải phóng mặt bằng, về thủ tục tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất… Những vướng mắc về mặt pháp lý cũng là nguyên nhân dẫn tới các tổ chức tín dụng chưa có cơ sở để cấp tín dụng cho chủ đầu tư dự án.

Theo tổng hợp danh mục dự án đủ điều kiện tham gia chương trình 120.000 tỷ đồng thì chỉ có 4 dự án tại TP.HCM, Hà Nội và Nghệ An) trên tổng số 68 dự án là dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cho thấy số lượng các dự án này còn chiếm tỷ lệ rất thấp.

Về phía người mua nhà, theo báo cáo của NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, nhiều dự án đang thi công phần móng hoặc đang trong giai đoạn lựa chọn nhà thầu, chưa khởi công, đang giải phóng mặt bằng … vì vậy chưa đủ điều kiện mở bán sản phẩm. Bên cạnh đó, theo Luật Nhà ở (2014) quy định về điều kiện được mua nhà ở xã hội như điều kiện về cư trú và điều kiện về thu nhập thuộc diện không phải đóng thuế thu nhập cá nhân không còn phù hợp trong bối cảnh giá nhà đã tăng cao. Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa 15, Quốc hội đã thông qua Luật Nhà ở sửa đổi trong đó một số điều kiện đã được chỉnh sửa tuy nhiên hiện chưa có hiệu lực thi hành.

Cũng theo ông Phạm Thanh Hà, hiện nay, người mua nhà tại một số dự án đã vay vốn tại Ngân hàng chính sách xã hội với mức lãi suất ưu đãi hơn.

Trong khi đó khách hàng mua nhà ở tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bị ảnh hưởng do tình hình kinh tế, sản xuất kinh doanh khó khăn như: bị cắt giảm nhân sự, giảm lương do không có đơn hàng… dẫn đến nguồn thu nhập của khách hàng sụt giảm. Do đó, khách hàng hiện nay ưu tiên cho việc duy trì nhu cầu cuộc sống, chưa xem xét việc mua nhà trong thời điểm này.

Trước những khó khăn, NHNN cho rằng: "Để đẩy mạnh Chương trình 120.000 tỷ đồng, cần có sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, các Bộ, ngành, địa phương quyết liệt đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ, từ đó tạo ra các dự án nhà ở để các ngân hàng thương mại xem xét cho vay".

Trên cơ sở đó, đại diện NHNN kiến nghị các Bộ, ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn pháp lý, trình tự thủ tục đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, tăng nguồn cung cho phân khúc bất động sản này.

Ngoài ra, NHNN kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương công bố danh mục các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư.

Các chủ đầu tư dự án khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý để triển khai dự án, trường hợp có khó khăn, vướng mắc thì cần kịp thời báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền để tháo gỡ, đồng thời nâng cao năng lực tài chính, năng lực thi công để đảm bảo tiến độ triển khai dự án, phấn đấu đạt mục tiêu đề ra tại Đề án theo đúng tiến độ.