Hàng loạt xe tải “chui lọt” quy định khí thải

Xe tải tiêu chuẩn khí thải thấp “vượt biên”

Ngày 1/9/2011, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định 49 về việc thực thi bảo vệ môi trường, kiểm soát khí thải đối với các dòng xe ô tô, xe máy được lắp ráp và nhập khẩu. Theo đó, từ ngày 1/1/2017, Quyết định 49 có hiệu lực thì các loại xe ôtô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 (Euro 4). Với một lộ trình kéo dài 5 năm, những tưởng các doanh nghiệp nhập khẩu sẽ thực thi nghiêm túc, nhập khẩu xe đạt tiêu chuẩn Euro 4 . Thế nhưng thực tế hoàn toàn khác, xe tải nhập khẩu tiêu chuẩn khí thải mức 2, mức 3 vẫn tấp nập được nhập về Việt Nam.

Khảo sát tại showroom của Cty tài chính Hải Âu (Long Biên, Hà Nội), đơn vị nhập khẩu độc quyền xe tải ChengLong. Ông Nguyễn Đức Nghĩa, phụ trách bán hàng chi nhánh Hà Nội cho biết, nhu cầu xe tải hiện đang rất lớn, nhiều dòng xe đang “cháy hàng”. Đặt câu hỏi về quy định khí thải Euro 4 vừa mới áp dụng, vị này hé lộ: Các doanh nghiệp đang “vận động” để có thể nhập xe khí thải mức Euro 2, Euro 3 về. Theo ông Nghĩa, nhiều khách đã đặt cọc tiền xe, một số lô hàng đã về chờ thông quan.

Để xác minh thông tin trên, chúng tôi đã có mặt tại cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) để tìm hiểu về nguồn gốc lô hàng trên. Ông Trần Bằng Toàn, Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị cho biết, theo thống kê từ đầu năm tới nay đã có khoảng 200 chiếc xe tải nhập khẩu về. Trong đó có Cty TNHH thương Mại tài Chính Hải Âu, Cty cổ phần Ô tô Vũ Linh, Cty TNHH xuất nhập khẩu thương mại tổng hợp Đông Dương, Cty cổ phần kinh doanh thương mại và dịch vụ Trường Thịnh… Đặc biệt, trong số tất cả những lô xe này, không có một xe tải nào đáp ứng tiêu chuẩn Euro 4. Tuy nhiên, tất cả xe đều đã về đến kho của các doanh nghiệp. “Xe tải với tiêu chuẩn khí thải mức 4 thì chưa thấy doanh nghiệp nào khai báo…”, ông Toàn nói.

Lý giải về việc làm trái Quyết định 49 của Thủ tướng, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị cho hay: Thông tư 31 của Bộ GTVT quy định, khi doanh nghiệp nhập khẩu ô tô thì phải nộp cho Cục Đăng kiểm Việt Nam một bộ hồ sơ đăng ký kiểm tra lô hàng.

Trên cơ sở này, Cục Đăng kiểm sẽ xem xét, đối chiếu hồ sơ đăng ký kiểm tra với các quy định hiện hành liên quan đến xe cơ giới và xử lý như sau: Nếu hồ sơ đăng ký kiểm tra chưa đầy đủ theo quy định thì cơ quan kiểm tra sẽ hướng dẫn tổ chức, cá nhân nhập khẩu bổ sung, hoàn thiện lại; Nếu hồ sơ đăng ký kiểm tra đầy đủ thì cơ quan kiểm tra sẽ xác nhận vào Giấy đăng ký kiểm tra, đồng thời thống nhất với tổ chức, cá nhân nhập khẩu về thời gian và địa điểm kiểm tra…

Đến đây, doanh nghiệp gửi cho Hải quan bộ hồ sơ đã có xác nhận của Cục Đăng kiểm Việt Nam và Giấy đăng ký kiểm tra lô hàng để làm thủ tục tạm thời thông quan. Và đương nhiên, toàn bộ số xe ô tô này nghiễm nhiên ra khỏi bãi xe hải quan.

Ông Trần Bằng Toàn khẳng định: Lực lượng Hải quan không hề “tiếp tay” cho doanh nghiệp mà chỉ làm đúng quy trình. Khi Hải quan Hữu Nghị nhận được “Giấy đăng ký kiểm tra chất lượng hàng hóa” đã có xác nhận mã số kiểm tra hàng hóa của Cục Đăng kiểm thì sẽ tạm thời cho thông quan, tạm thời giải phóng hàng hóa...

Làm sai vì tạo điều kiện cho doanh nghiệp?

Theo tài liệu PV thu thập được, trong các bộ hồ sơ tài liệu của một số doanh nghiệp nhập khẩu đăng ký kiểm tra chất lượng trong tháng 2/2017 thì các xe chỉ đạt mức Euro 2, Euro 3, nhưng Cục Đăng kiểm Việt Nam vẫn chấp thuận và cấp số đăng ký kiểm tra: 00824/17OT. Như vậy, Giấy đăng ký kiểm tra lô hàng có sự xác nhận của Cục Đăng kiểm Việt Nam có giá trị như một chiếc chìa khóa để tạm giải phóng lô hàng.

Để làm rõ nội dung này, ngày 7/3, PV Tiền Phong đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Tô An, Trưởng phòng Đăng ký chất lượng xe nhập khẩu (VAQ), Cục Đăng kiểm Việt Nam. Tại buổi làm việc ông An thừa nhận, số xe tải mới được nhập khẩu về chỉ đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 2, Euro 3, cơ quan chức năng chưa tiến hành kiểm tra, đăng kiểm. Ông Tô An thẳng thắn: Nếu áp dụng Quyết định 49 ngay là điều bất khả thi. Theo lãnh đạo VAQ, hiện nay cơ sở hạ tầng chưa thể đáp ứng được yêu cầu tiêu chuẩn khí thải Euro 4 . Toàn bộ xăng dầu đều chưa đạt, xe hỏng hóc hàng loạt thì làm thế nào? Bên cạnh đó, các cơ sở sửa chữa hầu như không nơi nào có thể sửa chữa được loại động cơ này. Đó là lý do vì sao không chỉ các doanh nghiệp nhập khẩu xe từ Trung Quốc mà toàn bộ các doanh nghiệp nhập xe Hàn Quốc, doanh nghiệp lắp ráp xe tải đều đang trông chờ Chính phủ ban hành quyết định lùi lộ trình.

Theo ông An, việc Cục Đăng kiểm chấp thuận, cấp mã số kiểm tra trong Giấy đăng ký kiểm tra lô hàng là tạo điều kiện cho doanh nghiệp giải phóng hàng tạm thời trong lúc chờ quyết định của Thủ tướng. “Nếu nói chúng tôi nhận gì đó của doanh nghiệp thì không đúng, bởi chúng tôi không ưu ái cấp cho 1, 2 doanh nghiệp mà tạo điều kiện cho tất cả các doanh nghiệp”, ông An khẳng định.