Giá sữa: Ai cũng quản, không ai chịu trách nhiệm
Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội cho rằng, nếu cứ áp dụng các biện pháp hành chính trong quản lý giá sữa như hiện nay thì giá mặt hàng này sẽ còn hoành hành hàng chục năm nữa.
- 21-09-2013Giá sữa 'bất kham' là trách nhiệm của cả hai bộ
- 20-09-2013Trách nhiệm của các bộ trong việc quản lý giá sữa
- 20-09-2013Bộ Tài chính khẳng định loạn giá sữa chỉ vì tên gọi
Thưa ông, giá mặt hàng
sữa đã liên tục tăng rất vô lý và ai cũng biết nhưng tại sao nó lại diễn ra
trong suốt một thời gian dài như vậy?
- Có rất nhiều nguyên nhân, song trước hết là do sữa nội trong nước của chúng
ta chưa vươn lên được. Hiện sữa nội mới đang chỉ chiếm 20% thị phần còn 80% vẫn
đang phải phụ thuộc vào sữa nhập khẩu. Đây chính là cơ sở để sữa ngoại tăng
giá, bắt chẹt người tiêu dùng.
Nhưng sữa từ lâu vẫn
là mặt hàng thuộc diện quản lý, kê khai, đăng ký giá, thưa ông?
- Chúng ta có rất nhiều các văn bản về quản lý giá sữa "không đếm xuể"
nhưng đáng tiếc là các văn bản này chồng chéo, không quy trách nhiệm cụ thể cho
một bộ ngành nào. Các nước chỉ có một nơi quản lý "từ đầu đến chân" mặt
hàng sữa như Cục Quản lý giá của Bộ Tài chính quản lý giá vậy, còn ta thì bộ
nào cũng lan tỏa được vào lĩnh vực giá nếu thấy... thuận lợi, cần thiết nên quản
lý giá của ta không hiệu quả, nhiều ngành đấy nhưng không ai quản lý, không ai
chịu trách nhiệm cụ thể, dễ xảy đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm...
Nhưng việc giá sữa tăng vô tội vạ suốt thời gian dài như vậy, không thể đổ lỗi
hết cho luật, bởi con người làm ra luật?
- Đúng như vậy. Luật giá đã yêu cầu, các sản phẩm sữa cho trẻ em phải kê khai
giá, đăng ký nhưng thông tư hướng dẫn của luật này đến cả năm chưa ra nổi thì
điều hành thế nào?! Đùng một cái sữa lại thay tên đổi họ thành sản phẩm công thức,
thức ăn dinh dưỡng đã khiến các doanh nghiệp ào ào tăng giá mà chẳng có
"barie" nào ngăn chặn.
Với mặt hàng sữa, chúng ta đang chỉ chạy theo
"sự vụ" đó là thấy sữa tăng giá vù vù thì sợ quá và dùng các biện
pháp hành chính để quản lý nó, chứ không đi từ gốc, từ bản chất của nó là chi
phí, giá thành...
Nói như vậy thì giá sữa sẽ không thể quản
lý nổi?
- Chúng ta đang đi theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước thì những
gì thiết yếu với đời sống người dân thì Nhà nước phải nắm. Tôi thấy buồn cười
vì mặt hàng đường, thủy hải sản đông lạnh thì được đưa vào diện hàng bình ổn
giá, vô cùng tốn kém mà chả ích gì, trong khi sữa thì lại bị bỏ lơ, trong khi sữa
cần phải được quản lý chặt, chỉ đứng sau thuốc chữa bệnh.
Sau khi Bộ Y tế có thông báo sản phẩm sữa chuyển thành sản
phẩm thức ăn công thức, dinh dưỡng lẽ ra Bộ Tài chính phải chuyển chính sách
nhanh để bắt buộc đưa các mặt hàng này vào diện quản lý thì lại không làm.
Chính các bộ ngành đã không chuyển mình kịp theo cái "lách" của doanh
nghiệp.
Không chỉ sữa mà nhiều mặt hàng của ta đang bị quản lý nhưng lại không theo kịp
với sự vận động của hàng hóa. Do vậy, tôi cho rằng nếu không thay đổi cung cách
quản lý thì chắc chắn chúng ta không quản lý được giá, ở đây là mặt hàng sữa.
Vậy theo ông "thay đổi cung cách quản
lý" ở đây là thế nào?
- Trong nước, chúng ta có hải quan, thuế, quản lý thị trường. Ở nước ngoài,
chúng ta có thương vụ, sứ quán. Vậy tại sao chúng ta không điều tra giá xem mặt
hàng sữa nước ngoài họ bán thế nào, trong nước bán ra sao, nhập về giá thế
nào... Trong hơn 500 mặt hàng sữa hiện nay, tại sao không xem mặt hàng nào thống
lĩnh, chiếm thị phần lớn để bắt doanh nghiệp báo cáo và đưa vào diện điều tra.
Chính chúng ta đã không làm điều này. Chúng ta có các công cụ trong tay, kể cả
áp thuế tự vệ để bảo vệ sản xuất trong nước. Các vấn đề như giá thành, chiết khấu,
giá hải quan, chi phí quảng cáo đều có thể kiểm tra, kiểm soát cả, tại sao
chúng ta không kiểm tra. Không kiểm soát được giá sữa là lỗi do ta, do hiệu
năng quản lý kém, đùn đẩy nên sữa "béo" và "ngư ông đắc lợi".
Vậy cụ thể, giải pháp để ghìm cương
"con ngựa sữa bất kham", theo ông là gì?
- Tôi cho rằng, sữa chỉ nên giao cho Bộ Tài chính quản lý. Đã đến lúc chúng ta
cũng phải áp dụng điều tra (như Trung Quốc đã làm) giá thành mới quyết được việc
sữa đã bị bán sai giá, bất hợp lý. Bộ Tài chính phải trở thành "tư lệnh
giá", tự chịu trách nhiệm trước Nhà nước, người dân trong vai trò quản lý.
Bên cạnh đó là đẩy sản xuất sữa trong nước lên. Các biện pháp như giảm thuế,
phí cho sản xuất trong nước cần sớm được áp dụng để sữa nội vươn lên cạnh tranh
được với sữa ngoại. Cuối cùng người tiêu dùng cần được hướng dẫn sử dụng sữa hợp
lý, đặc biệt là sữa nội. Nếu không làm được những điều này, tôi nghĩ sữa ngoại
sẽ còn hoành hành hàng chục năm nữa.
Xin cảm ơn ông!
Theo Mai Hương