Hàng trăm nghìn tấn 'báu vật' của Campuchia tiếp tục đổ về Việt Nam - mặt hàng gì mà nước ta chi tỷ USD gom hàng?

Việt Nam sở hữu một mặt hàng xuất khẩu đứng đầu thế giới 16 năm liên tiếp là hạt điều với 80% tổng sản lượng điều nhân trên toàn cầu. Tuy nhiên bên cạnh nguồn cung trong nước, nước ta đang phải phụ thuộc lớn vào nhập khẩu để đáp ứng đủ sản lượng chế biến phục vụ cho xuất khẩu.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu hạt điều của Việt Nam trong tháng 8 đạt hơn 211.000 tấn với trị giá hơn 283 triệu USD, giảm 27,5% về lượng và giảm 18,2% về trị giá so với tháng trước đó. Lũy kế 8 tháng đầu năm nước ta đã nhập khẩu hơn 1,9 triệu tấn hạt điều, kim ngạch đạt hơn 2,4 tỷ USD, giảm 4,1% về lượng và giảm 2,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Xét về thị trường, Campuchia là nhà cung cấp lớn nhất hạt điều cho Việt Nam với sản lượng đạt hơn 797.000 tấn, kim ngạch cán mốc hơn 1 tỷ USD, tăng mạnh 32% về lượng và tăng 25% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Giá nhập khẩu bình quân đạt 1.292 USD/tấn, giảm 5% so với cùng kỳ.

Đứng thứ 2 trong số các nhà cung cấp hạt điều cho Việt Nam là Bờ Biển Ngà. Tính đến hết tháng 8, nước ta nhập khẩu từ thị trường này hơn 394.000 tấn với trị giá hơn 459 triệu USD, tuy nhiên giảm 30% về lượng và giảm 27% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Ghana là nhà cung cấp lớn thứ 3 của Việt Nam với hơn 236.000 tấn, trị giá hơn 266 triệu USD, tăng 10% về lượng và tăng 13% về trị giá. Giá nhập khẩu bình quân đạt 1.096 USD/tấn, tăng 3%.

Nói về thị trường Campuchia, ngành điều của quốc gia này đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây và trở thành nguồn cung lớn nhất cho Việt Nam.

Quốc gia này có 435.733 ha trồng điều với sản lượng đạt 508.283 tấn tính đến năm 2022. Cũng trong năm 2022, Campuchia đã xuất khẩu 471.520 tấn hạt điều thô và thu về hơn 1,07 tỷ USD. Trong đó có tới 98,5% sản lượng điều xuất khẩu của Campuchia được bán sang Việt Nam.

Campuchia đang nỗ lực khẳng định vị thế là quốc gia sản xuất và xuất khẩu hạt điều hàng đầu thông qua Chính sách quốc gia về hạt điều giai đoạn 2022-2027. Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Campuchia cho biết, thị trường hạt điều chưa chế biến lớn nhất của Campuchia là Việt Nam. Tuy nhiên, không chỉ có các thương lái Việt Nam mà còn rất nhiều thương lái quốc tế khác cũng đã tới tìm hiểu và mua các sản phẩm từ hạt điều của Campuchia.

Bộ Công Thương dự báo xuất khẩu điều năm 2024 vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng, tuy nhiên, ngành điều cũng đang phải đối mặt với bài toán nguyên liệu, chi phí sản xuất, cùng làn sóng dịch chuyển sang sản xuất xanh.

Trong năm 2024, Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu hạt điều đạt mức kỷ lục 3,8 tỷ USD (cao hơn khoảng 200 triệu USD so với năm 2023). Rào cản lớn nhất hiện nay là giá nguyên liệu đầu vào tăng cao.

Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, nguyên nhân giá hạt điều thô nhập khẩu tăng mạnh là do một số nhà cung ứng nguyên liệu lấy lý do mất mùa để không giao hàng hoặc yêu cầu tăng giá theo mức tăng hiện tại thì mới tiếp tục giao. Nguồn cung hạt điều thô trong nước cũng giảm sút mạnh.