Hãng xe huyền thoại Mỹ và bộ giáo án độc nhất chỉ dành cho người Việt: 15 năm hướng dẫn lái xe an toàn

Tham gia giao thông là việc mà hầu như ai cũng phải trải qua mỗi ngày, và không ai muốn dù bất cứ rủi ro nào xảy đến với mình hoặc người thân xung quanh. 

Tuy nhiên, theo số liệu của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, đã có 9.826 vụ tai nạn giao thông xảy ra tính trong 10 tháng đầu của năm nay, lấy đi mạng sống của 5.496 người và khiến 6.973 người bị thương. Có nghĩa rằng, trung bình mỗi ngày có khoảng 18 người đã tham gia giao thông mà không thể quay về nhà.

Quay trở lại thời điểm năm 2008, giao thông Việt Nam khi đó ở vào giai đoạn có sự chuyển biến mạnh khi phương tiện tham gia giao thông không những tăng mạnh về số lượng mà còn về chủng loại. Không khó để bắt gặp cảnh xe đạp, xe máy đi chung đường với xe khách, xe tải, xe buýt, xe con. Kiểu giao thông hỗn hợp như vậy thường đi kèm với tỷ lệ tai nạn cao.

Đây chính là động lực để Ford (thương hiệu Mỹ có nhiều mẫu xe được người Việt ưa chuộng) triển khai chương trình Ford Driving Skills for Life (Ford DSFL) từ năm 2008 tại Việt Nam.

15 NĂM BỀN BỈ HƯỚNG DẪN LÁI XE AN TOÀN

Hình ảnh tại buổi hướng dẫn lái xe vượt địa hình do Ford DSFL tổ chức.

Ford DSFL có tên gọi tiếng Việt là Hướng dẫn Lái xe An toàn và Thân thiện với Môi trường. 

Đúng như tên gọi, hoạt động chính của chương trình là chia sẻ các kiến thức và kỹ năng cần thiết giúp người lái xe đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng khi tham gia giao thông, đồng thời tối ưu hiệu quả sử dụng nhiên liệu.

Theo chia sẻ từ đại diện Ford Việt Nam, trưởng phòng Truyền thông - chị Nguyễn Thị Hồng Nhung, những người tham gia ban đầu là nhân viên, khách hàng và cộng đồng chủ sở hữu xe Ford, nhưng sau đó đã mở rộng hơn.

Một điều thú vị là lái xe chuyên nghiệp cũng nằm trong nhóm đối tượng của Ford DSFL; theo như chị chia sẻ: "Từ giảng viên các trường dạy lái xe đến các cộng đồng như câu lạc bộ phụ nữ lái xe, hoặc thậm chí là các đối tác, doanh nghiệp đăng ký cho lái xe, nhân viên tới học, sau đó mở rộng đến sinh viên, học sinh". 

Các hoạt động giảng dạy này hoàn toàn miễn phí với bất kể đối tượng nào.

Các hoạt động của Ford DSFL đều miễn phí.

Trên thực tế, có những tài xế chuyên nghiệp chỉ thực hiện việc lái xe trong một bối cảnh cố định; ví dụ như tài xế taxi thì đa phần chạy nội đô, tài xế xe buýt thì quen với việc điều khiển một chiếc xe lớn theo một tuyến đường quen thuộc.

Chính vì môi trường đó nên việc có thêm trải nghiệm mới, tiêu biểu như học cách điều khiển xe vượt qua địa hình xấu (off-road), có thể giúp ích cho các tài xế chuyên nghiệp trong các tình huống đột xuất phải di chuyển xa hoặc khi gặp cung đường xấu. 

Đại diện Ford Việt Nam cũng bổ sung thêm rằng xe hơi ngày càng được cập nhật về mặt công nghệ, tiếp xúc các chương trình như Ford DSFL sẽ giúp người lái xe có thêm thông tin và trải nghiệm hữu ích.

Ford DSFL khuyến khích tài xế chuyên nghiệp tham gia trải nghiệm.

Một điều cần nhắc tới là giáo án dạy lái mà Ford DSFL áp dụng tại Việt Nam không giống bất cứ giáo án nào trên thế giới. Đó là bởi những điều được mang ra hướng dẫn đã được thay đổi để tương thích với đặc trưng giao thông tại Việt Nam.

Chị Hồng Nhung cho biết: "Ban đầu, Ford lấy những nội dung cơ bản nhất từ giáo án toàn cầu về, sau đó 'nội địa hóa' dần nội dung trong đó và càng ngày càng gần gũi với địa phương hơn".

Đại diện Ford Việt Nam cũng nêu ví dụ về nội dung dành cho nhóm học sinh - sinh viên. Nhóm đối tượng này đa phần không phải người sử dụng ô tô nhưng tham gia giao thông bằng các phương tiện khác như xe đạp hay xe máy. Trang bị thêm kiến thức và có được góc nhìn từ người sử dụng ô tô giúp người học biết được tầm quan trọng của khoảng cách an toàn hay tránh rơi vào điểm mù của xe lớn.

THAY ĐỔI "TỪ GỐC RỄ"

Tác giả: Nguyễn Thành Phong

Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia nhận định: "80% nguyên nhân gây tai nạn giao thông bắt nguồn từ kiến thức cũng như ý thức của người điều khiển phương tiện". Do vậy, bên cạnh hoạt động dạy lái, Ford DSFL cũng tìm cách thay đổi nhận thức - được xem là gốc rễ của vấn đề.

"Say rượu" mà không cần say rượu

Thời gian gần đây, khi quy định về nồng độ cồn được thắt chặt, người sử dụng xe đã có ý thức hơn; nhưng bên cạnh đó, Ford DSFL từ lâu cũng đã cố gắng nâng cao ý thức về tác động của cồn lên khả năng kiểm soát bản thân.

Năm 2017, Ford DSFL đã mua về một số bộ đồ Drunk Suit (Bộ đồ mô phỏng trạng thái say xỉn), trong đó tặng phần lớn cho các trường dạy lái và sử dụng số còn lại cho các chương trình tự tổ chức.

Đại diện Ford Việt Nam chia sẻ rằng Drunk Suit mô phỏng lại trạng thái bị say, gồm giảm thính lực và thị lực, khó thăng bằng, khó điều khiển các chi và khó điều khiển cổ. Dựa trên nguyên lý đó, Drunk Suit gồm kính giảm thị lực, chụp tai chống ồn, tạ tay, tạ chân, miếng bó đầu gối, khuỷu tay và đệm đỡ cổ.

Drunk Suit được thiết kế để mô phỏng tình trạng say rượu.

Qua trải nghiệm, kính giảm thị lực sẽ bẻ cong hình ảnh mà mắt tiếp nhận khiến người đeo đánh giá sai về vị trí, khoảng cách của các vật cản phía trước; chụp tai chống ồn sẽ cùng với kính giảm thị lực khiến não đánh giá sai phương hướng. Các miếng bó khớp làm giảm khả năng điều khiển; tạ đeo tay và tạ đeo chân cũng có tác động tương tự, nhưng khi đeo lệch cũng sẽ khiến trọng tâm bị ảnh hưởng, nhất là khi di chuyển.

Các bài trải nghiệm của Ford DSFL với Drunk Suit thường gồm bài đi thẳng, đi ziczac hay gắp hoặc bắt bóng. Về phản ứng của người trải nghiệm, đại diện Ford Việt Nam cho biết rằng dù là học sinh - sinh viên hay lái xe chuyên nghiệp, họ đều tỏ ra thích thú trước trải nghiệm mà bộ đồ mang lại, đồng thời cũng thấu hiểu sự nguy hiểm khi lái xe trong tình trạng say rượu.

"K0 CÒI"

Tác giả: Nguyễn Thành Phong

Đại diện Ford Việt Nam nhận định rằng người trẻ "đi xe đạp, xe máy ở hiện tại, nhưng sẽ là người đi ô tô trong tương lai. [...] Họ nắm tương lai trong tay".

Điều đó thể hiện rằng người trẻ tuổi là một trong những đối tượng quan trọng nhất với Ford DSFL. Thật vậy, Ford DSFL đã triển khai dự án "K0 Còi" nhắm trực tiếp đến giới trẻ. Với dự án này, K0 Còi sẽ kết hợp với các nghệ sĩ gần gũi với giới trẻ, cùng lên tiếng hay đóng góp để văn hóa giao thông trở nên văn minh hơn.

Một trong những hoạt động gây được tiếng vang mà K0 Còi đã thực hiện là bộ 40 tranh biếm họa về các hành vi tham gia giao thông cần lưu ý, phối hợp thực hiện với họa sĩ Nguyễn Thành Phong (tác giả cuốn sách Sát thủ đầu mưng mủ). Bộ tranh này hình hóa các câu nói hài hước nhưng đầy tính cảnh báo khi tham gia giao thông, tiêu biểu như: "Một người lấn làn, cả ngàn người khổ", "Chạy nhanh thắng gấp, nằm sấp như chơi", hay "Xe mẹ mua, đua mẹ đánh".

Bên cạnh bộ tranh, K0 Còi cũng đã phát triển Còi To Cho Vượt - game mobile đầu tiên mô phỏng giao thông ở Việt Nam với lời đề tựa tếu táo "thách thức khả năng sống sót trên đường phố của bạn". Cuối cùng phải kể đến Còi Show - nhạc hội mang thông điệp an toàn giao thông dành cho giới trẻ. Không chỉ hoà mình trong không khí âm nhạc sôi động, văn minh, các bạn trẻ còn hào hứng tham gia các trải nghiệm an toàn giao thông của chương trình. Trong 3 năm tổ chức, Còi Show ước tính đã thu hút gần 8000 bạn trẻ tham dự.

Với những đóng góp bền bỉ trong 15 năm qua, Ford DSFL đã được vinh danh trong Hạng mục dự án của giải thưởng Human Act Prize 2023, thể hiện một nỗ lực không ngừng nghỉ, sáng tạo và không kém phần thực tế vì một xã hội an toàn và văn minh hơn.