Hỏi đáp từ A đến Z về vụ cháy tài khoản gây chấn động phố Wall cuối tuần trước

Thứ Sáu tuần trước (26/3), phố Wall chứng kiến làn sóng giảm điểm chấn động. Cổ phiếu của hai ông lớn giải trí Mỹ là ViacomCBS và Discovery giảm 27% mỗi cổ, mạnh nhất từ trước đến nay. Tổng cộng 35 tỷ USD giá trị vốn hóa bị thổi bay vì một loạt cổ phiếu mang tính chất "hàn thử biểu" cho thị trường lao dốc.

Hai ông lớn công nghệ Trung Quốc đang niêm yết tại Mỹ là Baidu và Tencent Music Entertaiment cũng bị cuốn vào vòng xoáy này. Ngoài ra các cổ phiếu nhỏ hơn cũng rung lắc mạnh. Cổ phiếu của GSX Techedu, 1 công ty giáo dục trực tuyến đến từ Trung Quốc, giảm tới 42%.

Tin đồn bắt đầu nổi lên trong khi các nhà đầu tư cố gắng tìm hiểu điều gì đang diễn ra. Có phải 1 quỹ lớn đang gặp rắc rối và bị siết nợ? Có phải đây là khởi đầu cho 1 đợt điều chỉnh mới? Dưới đây là một số điều cần biết về những gì đã diễn ra.

Điều gì kích hoạt làn sóng giảm điểm?

Các ngân hàng đầu tư lớn bao gồm Goldman Sachs và Morgan Stanley được cho là đã bán ra một lượng lớn cổ phiếu. Các giao dịch này được gọi là block trade và xảy ra khá thường xuyên trên thị trường. Tuy nhiên, thông thường thì giao dịch sẽ được đàm phán bí mật và được thực hiện khi thị trường đã đóng cửa.

Điều bất thường trong các block trade hôm 26/3 là quy mô của chúng (một số vượt quá mốc 1 tỷ USD theo tính toán của Bloomberg) và những gì đã diễn ra trong giờ giao dịch.

Tại sao các nhà đầu tư lại bồn chồn?

Những giao dịch lớn luôn khiến nhà đầu tư lo lắng, đặc biệt là khi họ không biết rõ bên bán là ai. Đơn giản là mọi người lo sợ rằng có ai ở đâu đó biết rằng có điều gì đó tồi tệ đang diễn ra, trong khi họ không hề có chút thông tin nào.

Đó là nguyên nhân khiến cổ phiếu của những công ty cùng ngành với Baidu như Alibaba cũng lao dốc. Cổ phiếu Alibaba đã hồi phục sau khi phố Wall nhận ra nguyên nhân.

Vậy thì ai đứng sau những giao dịch đó?

Đó là Archegos Capital Management, quỹ đầu tư của Bill Hwang.

Hwang là học trò của huyền thoại đầu cơ Julian Robertson, là người thành lập Tiger Asia Management – tiền thân của Archegos. Nắm trong tay vài tỷ USD và tập trung vào thị trường châu Á, quỹ này đã từng thu về lợi suất vượt trội. Tuy nhiên đến năm 2012, Hwang bị buộc tội giao dịch nội gián, nộp phạt và buộc phải đóng quỹ.

Điều đó không thể ngăn cản Hwang tiếp tục đầu tư. Ông lập ra Archegos – 1 family office chuyên quản lý tài sản cho các gia đình giàu có và không có nhà đầu tư bên ngoài, cho phép Hwang thoải mái thực hiện những cú đặt cược rủi ro hơn và không bị cơ quan quản lý soi xét quá kỹ càng.

Trong trường hợp này, Archegos đã sử dụng các hợp đồng phái sinh với các ngân hàng môi giới để tăng đòn bẩy. Các hợp đồng hoán đổi (swap) là loại giao dịch mà trong đó các ngân hàng phố Wall sẽ đứng giữa làm trung gian môi giới kết nối người mua với người bán, cho phép khách hàng thu lời (hoặc lỗ) trên 1 danh mục cổ phiếu, đổi lại ngân hàng sẽ thu phí. Vì giao dịch được ghi lại trên bảng cân đối kế toán của ngân hàng, danh tính của khách sẽ được giữ bí mật và không cần trình lên cơ quan quản lý.

Điều gì đã xảy ra với Hwang?

Hwang đã bị các ngân hàng gây sức ép buộc phải bán tống bán tháo số cổ phiếu trị giá hơn 30 tỷ USD sau khi thị trường diễn biến ngược lại với những gì mà Archegos đã đặt cược và khiến quỹ này lỗ quá nặng. Các ngân hàng môi giới yêu cầu Hwang phải tăng ký quỹ và sau đó ngay lập tức thực hiện quyền lợi của họ để thu hồi lại tiền.

Thông thường, các ngân hàng đầu tư cho các quỹ đầu cơ và văn phòng quản lý tài sản vay tiền mặt và chứng khoán, đồng thời cũng thay mặt họ đem tiền đi đầu tư. Ngay sau khi một số ngân hàng bắt đầu tháo chạy, 1 làn sóng bán tháo được kích hoạt để cắt lỗ đối với một loạt cổ phiếu.

Những cổ phiếu nào đã bị ảnh hưởng?

Có 9 cổ phiếu: ViacomCBS, Discovery, Shopify, Tencent Music, Baidu, GSX Techedu, iQiyi, Vipshop Holdings và Farfetch.

Trong số này, vài cổ phiếu vốn đã phải chịu áp lực rất lớn từ trước khi sự kiện bán tháo diễn ra. Cổ phiếu của công ty giáo dục trực tuyến GSX Techedu trở thành mục tiêu tấn công của giới bán khống, những người cho rằng nhiều người dùng của GSX chỉ là robot. Tháng 10 năm ngoái, cổ phiếu GSX lao dốc sau khi bị Credit Suisse hạ mức xếp hạng.

Trong khi đó ViacomCBS và Discovery cũng bị Wells Fargo hạ mức xếp hạng vì phố Wall tỏ ra thận trọng hơn về khả năng mở rộng của các công ty này trên thị trường streaming.

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Câu hỏi được nhắc đến nhiều nhất là tại sao một loạt ngân hàng lớn lại cho 1 quỹ vay quá nhiều tiền như vậy dù ông chủ của quỹ đó có lý lịch không mấy trong sạch. Trước đây, Hwang đã điều hành quỹ Tiger Asia, nhưng ông trả lại tiền mặt cho nhà đầu tư vào năm 2012 sau khi thừa nhận có hành vi gian lận liên quan đến cổ phiếu ngân hàng Trung Quốc. Hwang từng bị một số ngân hàng đưa vào danh sách đen và bị cấm giao dịch ở Hồng Kông vào năm 2014.

Hôm qua, ngân hàng Nomura cảnh báo có thể sẽ phải gánh 1 khoản lỗ lớn từ 1 khách hàng Mỹ mà nhiều người cho rằng đó chính là Archegos. Credit Suisse cũng cho biết có thể lỗ lớn vì 1 quỹ đầu cơ Mỹ bị cháy tài khoản.

Nhiều người đặt câu hỏi liệu có phải đây mới chỉ là khởi đầu của những sóng gió sẽ ập đến với các quỹ cơ hay không. Rất nhiều quỹ có danh mục cổ phiếu tương tự như Archegos và với kinh tế Mỹ đang hồi phục, đang có hiện tượng dòng vốn ồ ạt rời khỏi các cổ phiếu Trung Quốc để quay về Mỹ. Dẫu vậy, một số chuyên gia phân tích lại cho rằng đây chính là cơ hội để mua vào những cổ phiếu như Baidu, Tencent Music và Vipshop ở mức giá siêu rẻ.

Tham khảo Bloomberg