Kế hoạch thuế “khủng” của tổng thống Trump ở đâu?

Hôm 9 tháng 2, tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra lời hứa sau:

"Chúng tôi sẽ thông báo một điều gì đó trong thời gian tới, tôi tin rằng hai hoặc ba tuần sẽ có một hiện tượng về thuế."

Nhưng kế hoạch thuế ở đâu? Việc cắt giảm mạnh mẽ thuế cá nhân và thuế doanh nghiệp là một phần rất lớn trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, nhưng trong 50 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ, ông vẫn chưa làm được gì.

Lý do là gì?

Cải cách thuế luôn đầy những trở ngại. Những người hiếu chiến đếm từng lần cắt giảm, và muốn những cắt giảm này được bù đắp bởi việc gây quỹ, vì e ngại rằng có thể nợ sâu hơn. Các nhà vận động hành lang sẽ rất cố gắng để giữ những điều khoản có vẻ không quan trọng nhất trong bộ luật. Và các thành viên của Quốc hội sẽ đưa thêm một điều khoản có lợi cho mình.

Tuy nhiên, lần này tình hình có vẻ khác. Với việc đảng Cộng hòa kiểm soát Nhà Trắng, Hạ viện và Thượng viện - và khuôn khổ chung cho cải cách đã được nhân viên soạn thảo thuế hàng đầu của đảng Cộng hòa và Tổng thống đồng ý - một cuộc cải cách thuế được xem là gần như chắc chắn. Ít nhất, việc cắt giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp nên được coi là việc đã rồi vì nhiều nhà lập pháp của cả hai đảng đều cho rằng thuế suất 35% hiện nay là quá cao.

Tuy nhiên, việc cải cách doanh nghiệp lại là trở ngại lớn nhất đối với những cải cách lớn về thuế. Là một phần của Kế hoạch cải cách thuế năm 2016, Chủ tịch Ủy ban thu chi Hạ viện Kevin Biedy và Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan đã đề xuất một thay đổi cơ bản trong cách thức áp thuế đối với các doanh nghiệp, không thu trực tiếp từ thu nhập mà theo mô hình tương tự (nhưng không phải giống hệt) thuế giá trị gia tăng của các nước châu Âu. Tỷ lệ thuế doanh nghiệp sẽ giảm từ 35% xuống 20%, nhưng đó chỉ là phụ; cải cách chính là việc thuế sẽ được "điều chỉnh" ở biên giới, hàng hoá Mỹ xuất khẩu ra nước ngoài sẽ không phải chịu thuế 20%, nhưng chi phí hàng hoá nhập khẩu sẽ không còn được khấu trừ cho các công ty.

Ý tưởng đằng sau sự thay đổi này là việc đánh thuế hàng nhập khẩu chứ không phải xuất khẩu, về lý thuyết sẽ mang lại việc làm cho Mỹ và khuyến khích sản xuất trong nước. Và có lẽ quan trọng hơn vì nước này hiện đang ở tình trạng thâm hụt thương mại (nhập khẩu vượt quá mức xuất khẩu), và việc dự trữ tăng hơn 1 nghìn tỷ đô la doanh thu thuế trong thập kỷ tới có thể được sử dụng để trả cho cắt giảm thuế.

Cải cách thuế thu nhập doanh nghiệp này đã trải qua một tiến trình thú vị, lúc đầu gần như bị bỏ và giờ thì gây ra tranh cãi lớn. Đây từng là một phần của đề xuất Brady / Ryan trong hơn một năm, và được thảo luận nhiều trên một vài diễn đàn trên Internet kể từ khi xuất bản lần đầu. Nhưng cải cách thuế này không được thời sự quốc gia chú ý cho đến khi tổng thống Trump nhắc đến thuế điều chỉnh biên giới như là một công cụ ông có thể sử dụng để bắt Mexico "trả tiền cho bức tường."

Lần đầu tiên khi trả lời báo Wall Street Journal hồi tháng trước, ông Trump cho rằng ông "không thích nó", và muốn cái gì đó đơn giản hơn. Vài ngày sau đó, ông lại nói rằng "tất cả các lựa chọn đều đang được xem xét".

Trong bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ vào tuần trước, có hy vọng rằng ông Trump sẽ nói rõ mình ủng hộ hay phản đối thuế điều chỉnh biên giới và cung cấp một số thông tin chắc chắn, nhưng thay vào đó, ông nhấn mạnh việc sửa đổi hệ thống thuế hiện nay đang có lợi cho nhập khẩu hơn xuất khẩu nhưng không đề cập cụ thể về thuế điều chỉnh biên giới. Kết quả là không có một bức tranh rõ ràng về quan điểm của Nhà Trắng về chủ đề này. Mà nếu không có nó thì việc cải cách thuế không thể tiến triển được.

Nếu ông Trump không theo Brady và Ryan, một kế hoạch B sẽ cần phải được xây dựng. Trong khi vận động tranh cử tổng thống, ông Trump đề xuất giảm thuế doanh nghiệp xuống còn 15%, mà KHÔNG có bất kỳ một hoạt động gây quỹ nào để bù đắp. Cộng vào các đề xuất khác của ông, việc này sẽ làm tăng thâm hụt của Mỹ hơn 4 nghìn tỷ đô la trong thập kỷ tới, một con số không chắc chắn làm hài lòng cho tất cả đảng viên Đảng Dân chủ và ngay cả một số đảng viên Đảng Cộng hòa.

Nếu không có quan điểm chắc chắn về vai trò của thuế điều chỉnh biên giới trong luật thuế trong tương lai thì mọi chuyện sẽ không thể tiếp diễn.