Không phải ngân hàng nhưng đem đến gần 80% tài sản đi cho vay lãi suất cao, một công ty trên sàn chứng khoán “vớ bẫm”

CTCP Sách Việt Nam (mã VNB) vừa công bố báo cáo tài chính quý 4/2023 với doanh thu hơn 9 tỷ đồng, giảm 5% so với cùng kỳ 2022. Trừ đi giá vốn, lợi nhuận gộp của VNB chỉ đạt hơn 3,2 tỷ đồng, nhích nhẹ so với quý 4/2022.

Tuy nhiên, nguồn thu lớn nhất của VNB lại không đến từ lĩnh vực kinh doanh cốt lõi mà từ hoạt động tài chính. Quý 4/2023, doanh thu tài chính của công ty đạt 26,7 tỷ đồng, tăng gần 38% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, lãi cho vay đạt 24,6 tỷ đồng, tăng 45,5% so với quý 4/2022, chiếm 92% doanh thu tài chính.

Thời điểm cuối năm 2023, VNB có khoản phải thu về cho vay ngắn hạn với giá trị lên đến 827 tỷ đồng, chiếm gần 80% tổng tài sản. Theo thuyết minh, đây là khoản công ty cho một số doanh nghiệp vay, thời hạn cho vay 1 năm với lãi suất từ 11-12%/năm.

Thực tế, ngay cả với các ngân hàng, tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản cũng không lớn như VNB. Bên cạnh đó, mức lãi suất 11-12%/năm mà công ty đang cho vay cũng cao hơn so với mặt bằng chung các khoản cho vay kỳ hạn một năm tại các ngân hàng.

Nhờ lãi từ cho vay tăng mạnh, lợi nhuận sau thuế quý 4/2023 của VNB cũng tăng 54% so với cùng kỳ 2022, đạt 18,2 tỷ đồng. Luỹ kế cả năm 2023, công ty sách này lãi ròng 68,8 tỷ đồng, tăng 72% so với năm trước và là mức cao nhất trong vòng 4 năm trở lại đây. Đáng chú ý, hoạt động tài chính mang về cho VNB đến hơn 99 tỷ đồng doanh thu trong năm 2023, chủ yếu từ cho vay.

VNB được thành lập từ những năm 1950, trải qua hơn 60 năm với nhiều giai đoạn phát triển và các tên gọi khác nhau. Tiền thân của công ty là Sở Phát hành sách Trung ương, được tách ra từ Nhà in Quốc gia từ năm 1956, sau đó đổi tên thành Quốc doanh Phát hành sách Trung ương năm 1960 và hợp nhất với Công ty Xuất nhập khẩu Sách báo để thành lập Tổng Công ty Phát hành sách năm 1978.

Sau nhiều lần thay đổi, đến tháng 4/2016, VNB chính thức hoạt động theo mô hình công ty cổ phần và đăng ký giao dịch trên thị trường UPCoM sau đó 3 tháng. Công ty hiện có vốn điều lệ 679 tỷ đồng tương đương 67,9 triệu cổ phiếu lưu hành.

Thời điểm 31/12/2023, tổng tài sản của VNB ở mức 1.055 tỷ đồng, tăng 79 tỷ so với đầu năm. Dốc hầu bao đem đi cho vay, tiền mặt của công ty sách này tại ngày cuối năm chỉ còn chưa đến 2 tỷ đồng. Công ty không có nợ vay tài chính, tổng nợ phải trả chỉ 28,6 tỷ đồng trong khi vốn chủ sở hữu lên đến 1.027 tỷ đồng.