Khủng hoảng Nga-Ukraine siết chặt kim loại hiếm: Có sẵn mỏ "xịn", Việt Nam hưởng lợi lớn?

Hiện nay, pin lithium là loại pin được sử dụng phổ biến nhất trên các mẫu ô tô điện. Theo số liệu từ phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne, Mỹ, một bộ pin lithium-ion chứa khoảng 8kg lithium, 35kg niken , 20kg mangan và 14kg coban .

Theo insideevs (trang web chuyên đưa tin về xe điện), giá niken đã đạt mức cao nhất trong hơn 11 năm qua do nhu cầu ngày càng tăng kết hợp với tình trạng khan hiếm hàng tồn kho. Nhưng đó không phải là tất cả. Trên Sàn giao dịch kim loại London, giá niken đạt 23.565 USD/tấn, tăng 1,8% so với quý trước.

Trên Sàn giao dịch kỳ hạn Thượng Hải, nơi giao dịch hợp đồng kỳ hạn kim loại màu, cổ phiếu niken được giao dịch nhiều nhất đạt mức cao kỷ lục 176.280 nhân dân tệ, tương đương 27.796 USD/tấn. Hiện tượng này xảy ra giữa thời điểm căng thẳng biên giới giữa Nga và Ukraine ngày càng gia tăng và có ảnh hưởng nghiêm trọng tới lĩnh vực ô tô điện.

Nhu cầu tăng, hàng tồn kho giảm

Niken vốn được sử dụng nhiều trong sản xuất thép không gỉ, nhưng các đặc tính của nó đã khiến nó trở thành một kim loại không thể thiếu cho ngành sản xuất pin.

Nhà phân tích Daniel Briesemann của Commerzbank lưu ý rằng hai yếu tố dẫn đến kỷ lục mới về giá như gần đây: "Một mặt, việc tăng giá bắt nguồn từ nhu cầu ngày càng tăng đối với pin, mặt khác có những lo ngại về nguồn cung, có thể sẽ bị sụt giảm nhiều hơn nữa trong tương lai". Cuộc khủng hoảng địa chính trị Nga-Ukraine có liên quan mật thiết tới tình hình này.

Theo London Metal Exchange, dự trữ niken đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2019: hiện tại trữ lượng niken chỉ đứng ở mức 94.830 tấn so với 264.606 tấn vào tháng 4/2021. Cổ phiếu Thượng Hải cũng cho thấy bức tranh tương tự.

Nhưng vấn đề không chỉ dừng ở đó. Theo Goldman Sachs ước tính, tồn kho niken ở mức thấp hơn so với dự báo trước đó. Vào tháng 8/2021, công ty này dự đoán thâm hụt niken toàn cầu là 13.000 tấn, nhưng hiện tại con số này là khoảng 30.000 tấn: gần gấp ba lần. Các nhà sản xuất khó có thể phản ứng kịp thời.

Trong những ngày qua, quân đội Nga tiếp tục di chuyển gần vùng biên giới và thực hiện một số hoạt động trên biển. Đối mặt với "động thái tinh vi" này, Châu Âu và Mỹ có thể sẽ tung ra các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với Moscow. Các biện pháp trừng phạt - như Reuters dự đoán - chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến niken, kim loại mà Nga là một trong những nhà sản xuất hàng đầu thế giới.

Mỏ niken ở Việt Nam

Theo các nguồn tin, Việt Nam hiện có Công ty TNHH Mỏ Niken Bản Phúc (Công ty Bản Phúc) được cấp phép khai thác và chế biến quặng tinh niken, các khu vực mỏ niken khác chỉ dừng lại ở khâu tìm kiếm, thăm dò và chuẩn bị đầu tư.

Được biết, dự đoán trữ lượng khoáng sản nhóm niken, đồng và bạch kim ở khu mỏ Tạ Khoa, xã Bản Phúc - nằm cách Hà Nội khoảng 160 km về phía tây - cao hơn ước đoán trước đó 73%. Theo đó, 4 mỏ đang được khai thác có trữ lượng khoảng 130 triệu tấn với loại 0,37% hàm lượng niken - tương đương 485.000 tấn quặng chứa niken.Khi quặng niken hàm lượng cao đang ngày càng cạn kiệt, quặng niken xâm tán hàm lượng thấp đang trở thành nguồn thay thế quan trọng để sản xuất niken kim loại hay hợp kim có niken, vì vậy loại quặng có trữ lượng lớn này trở lên có giá trị kinh tế đáng kể.

Một nghiên cứu thị trường khác của Australia đánh giá dự án này là một "món hời" bởi khu mỏ này rất giàu niken.

Nhu cầu sử dụng kim loại niken trên thế giới đang ngày càng gia tăng, đồng thời giá kim loại niken giao dịch trên thị trường dự báo ngày càng cao. Các nước lớn trên thế giới, bao gồm Mỹ và Trung Quốc, đang hướng tới những công nghệ mới của tương lai, bao gồm năng lượng xanh và thiết bị sử dụng pin sạc nhiều lần như xe điện.

Giữa thời kì nguồn cung niken gặp khó khăn và vấn đề Nga-Ukraine vẫn chưa có lời giải, mỏ niken ở Việt Nam có thể sẽ là "cứu tinh" cho các thị trường có nhu cầu niken cao trên thế giới.