Nghi án thao túng giá vàng

Hôm thứ hai (5-5), cáo buộc này không còn là những lời xì xào, mà một tòa án đã mở phiên chất vấn, mở đường cho một vụ án có thể gây chấn động như vụ bê bối thao túng lãi suất LIBOR.

Tại phiên chất vấn kéo dài 40 phút, các luật sư cho hơn 20 nguyên đơn tập trung tại Tòa án liên bang ở Manhattan (Hoa Kỳ) để ủng hộ các vụ kiện đối với 5 ngân hàng ấn định chỉ số giá vàng tại thị trường London (London Gold Fix).

Các đơn kiện của các quỹ phòng hộ, nhà đầu tư cá nhân và tổ chức như quỹ hưu trí Alaska Electrical Pension Fund, cho rằng các ngân hàng đã sử dụng vị trí đặc quyền đặc lợi như các nhà hoạch định thị trường để thao túng giá vàng theo hướng có lợi cho họ. Đơn kiện đầu tiên được gửi từ hồi tháng 3, đặt câu hỏi về tính liêm chính của việc ấn định chỉ số London Gold Fix.

Chỉ số này ra đời năm 1919, khi một nhóm nhà ngân hàng đầy quyền lực họp nhau ở văn phòng của N. M. Rothschild & Sons tại London. Đây là chỉ số cơ bản để các công ty khai thác, ngân hàng và giới giao dịch tham khảo, định giá vàng và các sản phẩm vàng phái sinh hàng ngày. Ngày nay, việc ấn định chỉ số này được thực hiện 2 lần/ngày vào lúc 10 giờ 30 và 15 giờ (giờ London), kéo dài từ 10 phút đến 1 giờ.

Vào những giờ đó, đại diện 5 ngân hàng London Barclays, Deutsche Bank, Nova Scotia, Societe Generale và HSBC sẽ kết nối nhau qua điện đàm và công bố số lượng vàng muốn mua hoặc bán, dựa trên đặt mua của khách hàng và nhu cầu của chính các ngân hàng đó. Giá sẽ tăng hoặc giảm cho đến khi số lượng giao dịch nằm trong khoảng 50 thỏi mỗi bên, sau đó giá vàng tiêu chuẩn được thiết lập theo USD, bảng Anh và EUR.

Theo một đơn kiện, lỗ hổng lớn nhất của quá trình ấn định giá vàng tiêu chuẩn là chỉ dựa trên thông tin trao đổi giữa các ngân hàng, không có sự giám sát của các cơ quan độc lập khác. Trong khi định giá, đại diện các ngân hàng trên có thể trao đổi thoải mái với nhau cũng như với khách hàng. Theo nghiên cứu của Andrew Caminschi và Richard Heaney, kể từ năm 2004, giá vàng thường xuyên tăng mạnh sau 15 giờ mỗi ngày nhưng đến khi kết thúc phiên định giá lại có khuynh hướng xuống thấp.

“Hãy tưởng tượng khách hàng của một trong các ngân hàng trên sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ nếu ông ta mua vàng trước thời điểm 15 giờ và bán lại trước khi giá vàng tiêu chuẩn được đưa ra” - báo cáo viết. Một cuộc điều tra cho thấy có nhiều giao dịch bất thường xuất hiện khi 5 ngân hàng trên kết nối để bắt đầu định giá.

Cơ quan Ứng xử tài chính của Anh (FCA) bắt đầu theo dõi các chỉ số cơ bản khác, bao gồm chỉ số đối với giá vàng và bạc, trong cuộc điều tra về vụ thao túng chỉ số LIBOR. Cơ quan Giám sát tài chính liên bang Đức (BaFin) cũng đang theo dõi việc giao dịch các kim loại quý như một phần của cuộc điều tra những thao túng tiềm ẩn trong các thị trường tiền tệ. Hơn 20 nhà giao dịch đã bị đình chỉ hoặc thôi việc trong các cuộc điều tra nội bộ về thao túng thị trường tiền tệ, nhưng chưa có vụ điều chỉnh nào liên quan đến giao dịch kim loại quý.

Ở Hoa Kỳ, Ủy ban Giao dịch hàng hóa tương lai (CFTC) định kỳ xem xét giá cả các loại hàng hóa, nhưng vẫn chưa mở một cuộc điều tra nào đối với vàng. Cho đến nay, Deutsche Bank đã tuyên bố sẽ không tham gia việc định giá vàng cơ bản kể từ ngày 13-5.

Theo Vinh Trang