Kỳ vọng vào vòng đàm phán cuối cùng

Cộng đồng quốc tế tiếp tục đẩy mạnh nỗ lực ngoại giao nhằm giảm căng thẳng ở Trung Đông bằng cách thuyết phục Iran không tấn công trả đũa Israel.

Theo đài Sky News hôm 14-8, trong cuộc điện đàm mới đây với Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, Thủ tướng Anh Keir Starmer bày tỏ lo ngại sâu sắc về tình hình khu vực, cũng như kêu gọi các bên giảm căng thẳng và tránh leo thang đối đầu tại khu vực. Nhà lãnh đạo này cũng lưu ý về nguy cơ "tính toán sai lầm nghiêm trọng" trong lúc nhấn mạnh giờ là thời điểm cần sự bình tĩnh và cân nhắc cẩn thận. Ông cũng kêu gọi Iran "không tấn công Israel" và nói thêm "chiến tranh không có lợi cho bất kỳ ai". Ông cũng nêu bật cam kết tìm kiếm thỏa thuận ngừng bắn tức thì và thả con tin ở Dải Gaza, trong lúc tăng cường viện trợ nhân đạo cho người dân tại đó.

Cuộc điện đàm trên diễn ra vào tối 12-8 (giờ Anh) và kéo dài 30 phút. Sky News nhận định đây là cuộc trao đổi hiếm hoi giữa một thủ tướng Anh và một tổng thống Iran, qua đó cho thấy giá trị của việc Anh có đại sứ quán tại thủ đô Tehran. Trong tuyên bố chung đưa ra trước cuộc điện đàm trên, Anh cùng với Mỹ, Pháp, Đức, Ý kêu gọi Iran và các đồng minh chấm dứt đe dọa tấn công quân sự nhằm vào Israel để trả đũa vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại thủ đô Tehran hôm 31-7.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 13-8 bày tỏ hy vọng Iran sẽ hoãn tấn công trả đũa Israel nếu có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn - thả con tin ở Dải Gaza trong vài ngày tới. Một mặt cảnh báo việc đạt thỏa thuận này ngày càng khó khăn, nhà lãnh đạo Mỹ vẫn bày tỏ quyết tâm tìm giải pháp chấm dứt xung đột ở Dải Gaza.

Mỹ, Ai Cập và Qatar đã kêu gọi Israel và nhóm vũ trang Hamas tham gia vòng đàm phán cuối cùng tại thủ đô Doha - Qatar ngày 15-8 để đạt được thỏa thuận nói trên. Mỹ tin rằng kết quả này là cách tốt nhất để làm giảm những căng thẳng đang diễn ra. Dù vậy, Nhà Trắng đang lo ngại kịch bản Iran và lực lượng Hezbollah ở Lebanon tấn công Israel có thể ngăn tiến trình đàm phán về đích.

Nỗi lo trên phần nào tạm giảm bớt sau khi Reuters hôm 13-8 dẫn lời 3 quan chức Iran cấp cao cho biết chỉ có thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza mới ngăn nước này phát động cuộc tấn công trả đũa Israel. Theo họ, Iran và các đồng minh, như Hezbollah, sẽ phát động cuộc tấn công trực tiếp nếu đàm phán về Dải Gaza thất bại hoặc nếu Iran cảm thấy Israel đang kéo dài đàm phán. Dù vậy, các nguồn tin không cho biết Iran sẽ để đàm phán tiếp diễn trong bao lâu trước khi có phản ứng trả đũa.

Chính phủ Israel cho biết sẽ cử phái đoàn đến dự vòng đàm phán sắp tới. Trong khi đó, theo Reuters, Hamas lại muốn có một kế hoạch khả thi để thực hiện đề xuất được Tổng thống Biden đưa ra hồi tháng 5, thay vì thương thảo thêm. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết đang nỗ lực bảo đảm đại diện của Hamas có mặt tại cuộc đàm phán.

Ngoài việc thúc đẩy hòa đàm Gaza, Mỹ còn gia tăng nỗ lực ngăn căng thẳng Israel - Iran leo thang hơn nữa. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre hôm 13-8 cho biết ông Brett McGurk, cố vấn hàng đầu về Trung Đông của Tổng thống Biden, sẽ đến thủ đô Cairo - Ai Cập và Doha trong những ngày tới. Ngoài ra, đặc phái viên Mỹ Amos Hochstein sẽ thăm Lebanon để tìm cách hạ nhiệt tình hình khu vực.