Lập quyết toán vượt 731 tỷ đồng xây trụ sở mới của Bộ Ngoại giao

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo về việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư dự án xây dựng trụ sở mới Bộ Ngoại giao.

Dự án được chấp thuận xây dựng năm 2007 với mục đích là đảm bảo điều kiện làm việc cho các công chức, đáp ứng nhiệm vụ chính trị của cơ quan đầu não về đối ngoại.

Dự án được triển khai qua hai giai đoạn, trong đó dự án 1 là chuẩn bị mặt bằng do Công ty Cổ phần Tư vấn và Đầu tư xây dựng CCIC Hà Nội lập. Dự án 2 là xây dựng công trình chính do Công ty Tư vấn Heerim Architects & Planners (Hàn Quốc) lập.

Trụ sở mới được xây dựng trên diện tích 16.282m2, gồm 14 tầng nổi, tổng diện tích sàn lên tới 126.282m2 chưa kể các hạng mục ngoài trời. Dự án có xây sân đỗ trực thăng. Địa điểm xây dựng thuộc xã Mễ Trì, Từ Liêm, Hà Nội.

Tổng mức đầu tư được phê duyệt năm 2009 là 3.643 tỷ đồng, trong đó dự án 1 là 159 tỷ đồng, dự án 2 là 3.484 tỷ đồng. Song đến năm 2014, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đã ra quyết định điều chỉnh tổng mức đầu tư cho dự án giai đoạn 1 là 4.022 tỷ đồng, trong đó dự án 1 là 147 tỷ đồng, dự án 2 tăng lên 3.874 tỷ đồng.

Lập quyết toán vượt 731 tỷ đồng

Từ năm 2011- 30/5/2014, dự án đã triển khai qua 42 gói thầu, tổng vốn là 2.592 tỷ đồng. Từ 1/6/2014 đến 30/6/2016, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước là 814 tỷ đồng.

Chi phí đầu tư có sự chênh lệch hàng trăm tỷ đồng giữa số liệu báo cáo và số liệu sau kiểm toán. Cụ thể, tổng số chi phí đầu tư giai đoạn trên là 1.782 tỷ đồng, tuy nhiên sau kiểm tra, Kiểm toán Nhà nước cho rằng chi phí này chỉ ở mức 1.521 tỷ đồng, giảm 260 tỷ so với số liệu báo cáo. Chênh lệch này chủ yếu đến từ chi phí xây dựng, thiết bị.

Nguyên nhân được đưa ra là do dự án được triển khai qua nhiều giai đoạn, kéo dài nhiều năm nên biến động giá cả vật tư, vật liệu, tiền lương nhân công, tỷ giá. Sau khi điều chỉnh tổng mức đầu tư năm 2014, Ban quản lý dự án đã phê duyệt dự toán các gói thầu với tổng giá trị là 5.952 tỷ đồng, vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt, do đó Ban quản lý đã ký hợp đồng với tổng giá trị 4.688 tỷ đồng.

Đến thời điểm kiểm toán, dự án chưa được phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư giai đoạn 1.

Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện loạt sai sót trong quá trình thực hiện dự án này. Chẳng hạn, việc xác định cơ cấu chi phí các gói thầu trong tổng mức đầu tư điều chỉnh giai đoạn 1 chưa hợp lý. Với việc xác định vật tư, thiết bị, gói thầu để thi công và đưa vào sử dụng, các hạng mục của dự toán giai đoạn 1 chưa phù hợp với yêu cầu kỹ thuật, dẫn đến số lượng vật tư thiết bị cần lắp đặt vượt số lượng trong cơ cấu tổng mức đầu tư đã được phê duyệt.

Việc phân chia và xác định số lượng vật tư thiết bị cần lắp đặt trong giai đoạn 1 do Công ty Cổ phần Công nghệ Xây dựng và Môi trường lập không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và tính đồng bộ của cả hệ thống, cắt giảm một số tháp giải nhiệt, máy bơm, nhiều hạng mục lập không đồng bộ…

Về thiết kế, xác lập chi phí dự phòng do yếu tố trượt giá, đơn vị chỉ xác định là 5% mà không có căn cứ về độ dài thời gian xây dựng dự án. Nhiều hạng mục thiết kế chưa phù hợp, dẫn đến việc điều chỉnh vốn loạt gói thầu xây dựng. Thiết kế, dự toán là vách tường thạch cao song vẫn thực hiện là trát tường, tính sai khối lượng cốt thép…

Khi xét thầu, tổ tư vấn xét thầu không phát hiện ra sự chưa thống nhất giữa đơn giá đề xuất của nhà thầu so với thi công như việc đề xuất cốp pha phủ phim nhưng trong đơn giá đề xuất là cốp pha thép, sử dụng gạch không nung nhưng trong đơn giá dùng gạch chỉ nung…

Ngoài ra, tổng thể các gói thầu được kiểm toán đều bị chậm tiến độ, có gói thầu chậm tới 55 tháng, thậm chí 60 tháng. Nguyên nhân chậm tiến độ là do điều chỉnh mức đầu tư, phụ thuộc vào tiến độ phân bổ kế hoạch vốn.

Công tác nghiệm thu của Bộ Xây dựng cũng có nhiều sai sót như nghiệm thu sai về khối lượng với giá trị gần 11 tỷ đồng. Nghiệm thu vật tư, thiết bị chưa có định mức được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thiếu hồ sơ hoàn công với giá trị 107,7 tỷ đồng; nghiệm thu sai về đơn giá giá trị 29,6 tỷ đồng; nghiệm thu vượt hợp đồng, nhiều vật tư thiết bị không thuộc phạm vi đầu tư giai đoạn 1 cũng được nghiệm thu với giá trị 112,2 tỷ đồng.

Vội vàng đàm phán, ký kết phụ lục hợp đồng thay đổi thiết kế, chủng loại vật tư, thiết bị tại một số gói thầu như TB -04, TB - 09, TB- 13 là không tuân thủ Điều 11, Thông tư 86 của Bộ Tài chính quản lý vốn đầu tư thuộc ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, tổng các hợp đồng quyết toán giai đoạn 1 vượt mức cho phép là 731 tỷ đồng. Nguyên nhân là do các hợp đồng kiểm toán được ban quản lý dự án ký kết trước năm 2014, tuy nhiên Bộ Ngoại giao phê duyệt tổng mức đầu tư điều chỉnh dự án giai đoạn 1 vào giữa năm 2014 nên giá một số gói thầu tăng lên.

Việc lập báo cáo tài chính, Ban quản lý dự án chưa đối chiếu với nhà thầu, nên dẫn đến nợ phải trả tăng gần 252 tỷ đồng, công nợ phải thu tăng 249 tỷ đồng.

Đề nghị xử lý tài chính 260,6 tỷ đồng

Tính đến 30/6/2016, tổng nguồn vốn đã giải ngân là 3.406 tỷ đồng, đạt 89,7% so với kế hoạch vốn được giao, tổng giá trị nghiệm thu đã đạt 3.343 tỷ đồng. Chi trả cho nhà thầu 2.863 tỷ đồng, nợ phải thu là 543 tỷ đồng, nợ phải trả lên tới 479 tỷ đồng. Số vốn thực nhận đã được giải ngân 100%.

Kiểm toán Nhà nước cho biết, số thanh toán đã vượt 4,1 tỷ đồng với mức đầu tư của từng gói thầu, chưa kịp thời thu hồi tạm ứng do vượt quá thời gian phải hoàn thành khối lượng với nhà thầu Á châu, Tổng công ty 36.

"Dự án đang trong quá trình triển khai thực hiện, đến thời điểm kiểm toán giá trị thực hiện ước đạt 3.406 tỷ đồng trên tổng mức đầu tư 4.022 tỷ đồng, các công việc cơ bản hoàn thành”, Kiểm toán Nhà nước đánh giá.

Song việc xác định quy mô dự án và khả năng đáp ứng nguồn vốn theo tiến độ thực hiện chưa hợp lý. Dự án chia làm 2 giai đoạn, nhiều hạng mục dùng chung đã xây xong mà một số hạng mục đang xây dựng dở dang làm giảm tính kinh tế của dự án.

Kiểm toán Nhà nước đề nghị Ban quản lý dự án xử lý tài chính 260,6 tỷ đồng, trong đó giảm trừ thanh toán 40,6 tỷ đồng, xử lý khác, chưa đủ điều kiện quyết toán là 219,98 tỷ đồng...

Ban quản lý báo cáo Bộ Ngoại giao về việc các gói thầu ký hợp đồng, nghiệm thu vượt giá trị các gói thầu trong cơ cấu tổng mức đầu tư giai đoạn 1. Đồng thời, khắc phục những vấn đề đã được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra, kiểm điểm, rút kinh nghiệp đối với việc ký hợp đồng trong đó có các điều khoản điều chỉnh hình thức đơn giá cố định.

Kiểm toán Nhà nước cũng yêu cầu Bộ Ngoại giao chỉ đạo Ban quản lý rà soát gói thầu để không vượt tổng mức đầu tư, thúc tiến độ để hoàn thành đúng kế hoạch.