Đã tìm ra phương trình toán học 'đo đếm' hạnh phúc

Có nhiều câu trả lời khác nhau cho câu hỏi: Hạnh phúc là gì? Ben Franklin cho rằng đó là rượu, Pharrell Williams thì nói đó là một căn phòng không có mái che. Các vị cha đẻ của nước Mỹ không nêu rõ, nhưng khẳng định rằng con người ai cũng có quyền theo đuổi hạnh phúc. Đa số lại nghĩ hạnh phúc là thứ gì đó tiền không thể mua được, nhưng dường như điều này cũng cần xem xét lại.

Giờ đây các nhà nghiên cứu đã tìm thấy câu trả lời mới, ít nhất là trong ngắn hạn: Hạnh phúc là sự quản lý các kỳ vọng. Kết luận này được đưa ra dựa vào nghiên cứu đăng trên tạp chí của Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Mỹ (PNAS). 

Theo đó, một số nhà thần kinh học người Anh vừa lập ra một phương trình mà qua kiểm nghiệm, đã dự đoán chính xác mức hạnh phúc ngắn hạn của hơn 18.000 người bằng cách so sánh kỳ vọng của họ với kết quả thực tế.

Đây là phương trình mà các nhà khoa học nghiên cứu được:

Nếu cảm thấy công thức trên quá rối mắt, hãy hiểu đơn giản thế này: Hạnh phúc không phụ thuộc vào bản thân sự việc. “Nó phụ thuộc xem sự việc diễn ra tốt hơn hay tệ hơn những gì bạn mong đợi”, trưởng nhóm nghiên cứu Robb Rutledge của Đại học College London cho biết.

Trong giai đoạn đầu của cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học xây dựng phương trình bằng cách cho một nhóm tình nguyện viên chơi trò chơi lựa chọn và thưởng tiền với một số lựa chọn nhất định. Cứ sau vài lượt chơi, người tham gia lại được yêu cầu tự đánh giá mức độ hạnh phúc. Trong khi đó, phản xạ thần kinh của họ với tiền thưởng được đo bởi máy chụp cộng hưởng từ.

Giai đoạn thứ hai, nhóm nghiên cứu thử nghiệm phương trình trên diện rộng hơn bằng cách biến trò chơi lựa chọn thành một trò chơi trên điện thoại. Kết quả giống như phương trình đã chỉ ra: Mọi người sẽ hạnh phúc hơn khi nhận giải thưởng mà vốn không nghĩ là mình sẽ được.

Phương trình này vẫn chưa lý giải được hạnh phúc lâu dài. Đầu tiên là do nó dựa trên phản ứng mà món tiền thưởng trước mắt mang lại chứ không phải sự thỏa mãn dài hạn. Dù có nhiều biến cố xảy ra thì mọi người vẫn duy trì một mức độ hạnh phúc nhất định trong suốt cuộc đời. 

Nhà nghiên cứu Rutledge nói: “Khi những điều tốt đẹp đến, bạn sẽ trở nên hạnh phúc. Ngược lại, khi mọi thứ tồi tệ, mức hạnh phúc của bạn sẽ giảm. Nhưng qua thời gian, tất cả đều trở nên ổn định”.

Thường xuyên kỳ vọng thấp cũng không mang lại hạnh phúc lâu dài. Những kỳ vọng tích cực có mặt tốt của nó. “Khi nhận được kết quả, bạn sẽ rất hạnh phúc nếu ngay từ đầu chỉ kỳ vọng thấp”, Rutledge giải thích, “nhưng khi chưa nhận được kết quả, bạn sẽ hạnh phúc hơn nếu kỳ vọng cao”. 

Chẳng hạn như nếu bạn muốn có một kỳ nghỉ ở bãi biển thật vui vẻ, hãy cứ mong đợi một bầu trời xanh đầy nắng với những trò chơi hấp dẫn đang ở phía trước.

Trừ các hạn chế trên, phương trình hạnh phúc đã mang lại nhiều kết quả tuyệt vời. Chính quyền quan tâm hơn đến việc tìm ra những thứ đem lại hạnh phúc cho người dân. Nước Anh và Canada đã thực hiện những chương trình đo mức độ “hạnh phúc quốc gia”, các thành phố như Santa Monica hay California cũng bắt đầu hành động.

Quan trọng hơn, khả năng dự đoán hạnh phúc có thể dẫn đến những khám phá mới trong nghiên cứu về sức khỏe tinh thần. Rutledge và đồng đội đã bắt tay vào nghiên cứu xem những phát hiện của họ có thể áp dụng như thế nào cho những người bị rối loạn nhân cách qua việc quan sát não và quá trình đưa ra quyết định của những bệnh nhân trầm cảm.

“Có gì khác trong cách họ phản ứng lại với những phần thưởng không? Có gì khác trong sự kỳ vọng của họ không?”, nhà nghiên cứu Rutledge nói, “Nếu có thể đo lường và dự đoán xem họ sẽ phản ứng thế nào với những thứ khác, hy vọng chúng tôi sẽ hiểu thêm về chứng rối loạn này”.

>> Đặt ra kỳ vọng thấp là chìa khóa của hạnh phúc

Thu Thảo