Lĩnh vực chiến lược hàng trăm tỷ USD của Việt Nam tương lai hứa hẹn 'vươn mình' tới 2 nước láng giềng

Đẩy mạnh kết nối đường sắt với Lào và Campuchia

Ngày 10/10, nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44 - 45 tại Thủ đô Viên Chăn (Lào), Thủ tướng Phạm Minh Chính, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone và Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã có cuộc ăn sáng giao lưu với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN.

Tại đây, ba Thủ tướng đã nhất trí đẩy mạnh kết nối về kinh tế trên 5 lĩnh vực, nhất là kết nối cứng trong lĩnh vực giao thông bao gồm đường sắt.

Bên cạnh đó, gần đây, kết luận tại cuộc họp về Dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam vừa được ban hành ngày 7/10, Thường trực Chính phủ cũng yêu cầu khi thiết kế hướng tuyến phải ưu tiên thuận tiện để kết nối với các tuyến đường sắt của Lào và Campuchia.

Việc kết nối đường sắt, nhất là dự án tốc độ cao Bắc - Nam của Việt Nam với Lào và Campuchia sẽ mang lại lợi ích đa chiều, góp phần vào sự phát triển toàn diện của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

Tuyến đường sắt sẽ thúc đẩy thương mại và đầu tư giữa Việt Nam, Lào, và Campuchia, giúp tăng cường trao đổi hàng hóa, dịch vụ, và nguồn lực. Điều này sẽ hỗ trợ sự phát triển kinh tế bền vững cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. 

Việc xây dựng mạng lưới đường sắt kết nối ba quốc gia còn giúp cải thiện hạ tầng giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển giữa các thành phố lớn. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển và thời gian đi lại, đồng thời tạo ra lựa chọn an toàn hơn và thân thiện với môi trường so với phương tiện giao thông đường bộ. 

Kết nối giao thông tốt hơn sẽ giúp tăng lượng khách du lịch giữa Việt Nam, Lào, và Campuchia. Du khách quốc tế sẽ dễ dàng di chuyển giữa các điểm đến nổi tiếng của ba quốc gia, tạo điều kiện cho ngành du lịch phát triển mạnh mẽ hơn. 

Tuyến đường sắt cũng giúp tăng cường quan hệ hợp tác giữa các nước láng giềng, góp phần xây dựng một cộng đồng ASEAN vững mạnh hơn. Sự hợp tác này không chỉ dừng lại ở lĩnh vực giao thông mà còn mở rộng sang các lĩnh vực khác như năng lượng, giáo dục, và y tế. 

Hơn thế nữa, đường sắt tốc độ cao là một phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, giúp giảm lượng khí thải và bảo vệ môi trường so với việc sử dụng phương tiện cá nhân hoặc vận tải đường bộ.

Dự án đường sắt nào đang được "thai nghén" giữa ba nước?

Việt Nam và Lào

Ngày 18/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Quyết định số 999/QĐ-TTg về việc thành lập Tổ công tác triển khai đầu tư các tuyến đường sắt kết nối với Lào do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm Tổ trưởng.

Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 7/2024. Tại phiên họp, Thủ tướng yêu cầu các thành viên Chính phủ nghiên cứu các cơ chế để chuyển giao công nghệ, xây dựng ngành công nghiệp đường sắt theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị. Đặc biệt, cần nghiên cứu, sớm triển khai tuyến đường sắt kết nối Viêng Chăn (Lào) - Vũng Áng (Hà Tĩnh).

Đây là dự án quan trọng, nằm trong tổng thể dự án đường sắt Việt - Lào, là một trong những ưu tiên của Chính phủ hai nước Việt Nam và Lào, được thể hiện trong quá trình triển khai các thỏa thuận cấp cao giữa hai Đảng, hai Nhà nước về phát triển kinh tế, phát triển hạ tầng.

Tuyến đường sắt Viêng Chăn - Vũng Áng có tổng chiều dài 554,7 km trải dài lãnh thổ 2 nước Lào và Việt Nam. Dự án có quy mô 2 ray với khổ ray 1.435 mm, vận tốc 150 km/h, tổng mức đầu tư khoảng 149.550 tỷ đồng (tương đương 6,3 tỷ USD) thực hiện theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Dự án gồm 8 nhà ga (một ga chính, 7 ga trung gian), đầu tư theo phương thức đối tác công tư PPP. Công nghệ tàu điện khí hóa tốc độ cao hoặc chạy bằng động cơ diezen.

Đáng chú ý, dự án đường sắt Việt - Lào, đoạn Vũng Áng - Tân Ấp - Mụ Giạ thuộc tuyến đường sắt Viên Chăn - Vũng Áng đã nằm trong quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 đã được Chính phủ phê duyệt, lộ trình đầu tư trước năm 2030.

Việt Nam và Campuchia

Hiện nay, Việt Nam và Campuchia chưa có dự án đường sắt nào kết nối trực tiếp giữa hai quốc gia. Mặc dù đã có một số đề xuất về việc xây dựng tuyến đường sắt liên kết hai nước trong nhiều năm qua, nhưng chưa có dự án cụ thể nào được triển khai.

Kế hoạch đáng chú ý liên quan đến kết nối đường sắt giữa Việt Nam và Campuchia có tuyến đường sắt TP.HCM - Lộc Ninh - Campuchia: Đây là dự án được đề xuất để kết nối từ TP. HCM (Việt Nam) đến cửa khẩu Hoa Lư (tỉnh Bình Phước), sau đó tiếp tục nối với mạng lưới đường sắt của Campuchia tại tỉnh Kratie. 

Tuyến đường sắt này dự kiến sẽ giúp cải thiện việc vận chuyển hàng hóa và hành khách giữa hai quốc gia, nhưng dự án vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa có kế hoạch triển khai cụ thể. Việc kết nối đường sắt giữa Việt Nam và Campuchia vẫn đang gặp nhiều thách thức liên quan đến nguồn vốn đầu tư, hạ tầng hiện có, và các vấn đề pháp lý.

Trước đó, từ năm 2008, Việt Nam và Campuchia đã đạt được Thỏa thuận về địa điểm nối ray đường sắt giữa hai nước, trong đó có nội dung về cơ sở xác định hướng tuyến, địa điểm liên kết cho tuyến đường sắt Phnôm Pênh đi TP. HCM.