Lo khó tăng trưởng tín dụng khi ngân hàng đẩy mạnh mua lại trái phiếu?

TS.Phùng Thái Minh Trang

Trưởng khoa Tài chính Ngân hàng, Đại học Hoa Sen

3 bài viết

Lượng lớn trái phiếu được các nhà băng mua lại trước hạn

Theo báo cáo thị trường trái phiếu quý II/2023 do công ty chứng khoán VNDirect phát hành, hoạt động mua lại các chứng khoán nợ doanh nghiệp trước hạn đã tăng trở lại. Trong quý II/2023, đã có 62.535 tỷ đồng trái phiếu được mua lại, tăng 76,8% so với quý I/2023 và tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhóm ngân hàng chiếm 63,7%, tương đương với 39.842 tỷ đồng trái phiếu được mua lại.

Nhóm phân tích của VNDirect cho rằng, trong bối cảnh nhu cầu tín dụng yếu, lãi suất huy động đã giảm mạnh, thanh khoản hệ thống ngân hàng dồi dào trong những tháng đầu năm là động lực chính để các ngân hàng mua lại trái phiếu trước hạn.

Tuy nhiên, theo kế hoạch của Ngân hàng Nhà nước, từ 01/10/2023, hệ số vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ được giảm từ 34% xuống còn 30%. Mặt khác, nhiều dự báo cho thấy cầu về tín dụng sẽ mạnh hơn trong 6 tháng cuối năm do nền kinh tế phục hồi và các ngân hàng cần phải đảm bảo tốt hơn. Điều này đã làm dấy lên lo ngại các ngân hàng có thể không đảm bảo được hệ số trên và ảnh hưởng đến khả năng cung ứng vốn cho nền tiêu dùng và sản xuất kinh doanh.

Ngân hàng đẩy mạnh mua lại trái phiếu, có lo ngại khó tăng trưởng tín dụng?

Ở góc nhìn của TS. Phùng Thái Minh Trang, Trưởng Khoa Tài chính Ngân hàng, Đại học Hoa Sen, khi cho vay, các ngân hàng phải đảm tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung và dài hạn. Hệ số này được xác định bằng công thức: tổng dư nợ trung và dài hạn trừ đi tổng nguồn vốn trung và dài hạn, sau đó chia cho nguồn vốn ngắn hạn.

Theo đó, việc các nhà băng đẩy mạnh mua lại trái phiếu có thể làm giảm lượng vốn trung và dài hạn, khiến cho tỷ lệ trên có thể bị tăng lên và không đáp ứng được quy định của cơ quan điều hành. Ngoài ra, từ tháng 10/2023, hệ số vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ được giảm từ 34% xuống còn 30%. Do đó, thời gian tới tăng trưởng tín dụng có thể sẽ chịu một số ảnh hưởng nhất định từ việc mua lại trái phiếu.

Cũng theo bà Trang, tuy nhiên, các số liệu mới được công bố của Ngân hàng Nhà nước cho thấy từ đầu năm đến nay, số lượng tiền gửi huy động được là hơn 12,69 triệu tỷ, cao hơn dư nợ tín dụng 268 nghìn tỷ. Tốc độ tăng trưởng tiền gửi vẫn đang thu hẹp khoảng cách và dần đuổi kịp tăng trưởng tín dụng. Ngoài ra, có khoảng 88% tiền gửi trong hệ thống ngân hàng có kỳ hạn dưới 12 tháng (vốn ngắn hạn). Do đó, chỉ tiêu vốn này phục hồi có thể giúp giảm bớt các tác động từ việc mua lại trái phiếu. Vì vậy về tổng thể, tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn bình quân các ngân hàng có thể không thay đổi nhiều và tăng trưởng tín dụng sẽ vẫn ổn định.

“Mặc dù các hệ số vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn vẫn được giữ ổn định, song các nhà băng nên thấu hiểu định hướng của nhà điều hành trong việc giảm dần tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn là để hạn chế chênh lệch kỳ hạn giữa các khoản cho vay và huy động, giảm thiểu các rủi ro về thanh khoản cho ngân hàng. Do đó, bên cạnh nghiêm chỉnh chấp hành quy định kể trên, các định chế tài chính này cũng nên tự chuẩn bị các biện pháp đảm bảo hài hòa giữa mục tiêu an toàn và lợi nhuận”, TS. Phùng Thái Minh Trang khuyến nghị.