Lo ngại ông Trump tái cử, đồng minh thân cận của Mỹ tính chiêu "củ cà rốt và cây gậy", sẵn sàng đối đầu

Tung chiến lược "củ cà rốt và cây gậy"

Theo FT, nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump thắng cử vào tháng 11, các nhà đàm phán của Liên minh Châu Âu (EU) dự định sẽ liên hệ với đội ngũ của Trump trước khi ông nhậm chức để thảo luận về danh sách các mặt hàng của Mỹ mà EU có thể mua với số lượng lớn. 

Nếu các cuộc đàm phán nhằm cải thiện quan hệ thương mại Mỹ-EU thất bại và Trump quyết định áp dụng mức thuế cao hơn, EU cũng sẽ đáp trả bằng các mức thuế bổ sung.

Trong trường hợp các cuộc thảo luận nhằm cải thiện quan hệ thương mại Mỹ - EU thất bại và Trump quyết định áp đặt mức thuế cao hơn, EU cũng sẽ tăng thuế để đáp trả. Phòng Thương mại của Ủy ban Châu Âu đang xây dựng danh sách hàng hóa nhập khẩu có thể phải chịu mức thuế từ 50% trở lên.

Theo quan điểm của các quan chức EU, chiến lược "củ cà rốt và cây gậy" là cách tốt nhất để đối phó với mức thuế ít nhất 10% của Trump, mà họ ước tính có thể làm giảm xuất khẩu của EU khoảng 150 tỷ USD mỗi năm.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó, ông Trump tuyên bố rằng một khi ông thắng cử, ngoài việc áp đặt mức thuế mới từ 60% đến 100% đối với Trung Quốc, ông cũng sẽ áp đặt mức thuế toàn diện 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước khác, bao gồm cả các đồng minh châu Âu.

Một quan chức cấp cao của EU cho biết: "Chúng tôi phải chứng tỏ rằng chúng tôi là đối tác của Mỹ, không phải là vấn đề. Chúng tôi sẽ tìm kiếm thỏa thuận, nhưng nếu đến mức đó, chúng tôi cũng đã sẵn sàng bảo vệ bản thân. Chúng tôi sẽ không để sự sợ hãi chi phối".

Trong khi các nhà hoạch định chính sách EU hy vọng Trump sẽ không phát động cuộc chiến thuế quan, nhưng quan chức cấp cao này nói: "Dù điều gì xảy ra lần này, chúng tôi cũng đã chuẩn bị tốt hơn".

Lo ngại quá khứ sẽ lặp lại

FT cho rằng, trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump từ 2017 đến 2021, EU đã phải chịu nhiều đau đớn. Vào thời điểm đó, EU có thặng dư thương mại rất lớn với Mỹ.

Tháng 3/2018, ông Trump đã áp mức thuế lần lượt là 25% và 10% đối với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu từ châu Âu, châu Á và các khu vực khác trị giá 6,4 tỷ euro, với lý do an ninh quốc gia Mỹ bị đe dọa.

Sau nhiều lần nỗ lực đạt thỏa thuận với chính quyền Trump thất bại, EU công bố các biện pháp đáp trả, áp thuế trả đũa 25% đối với hàng nhập khẩu trị giá 2,8 tỷ euro bao gồm rượu whisky, xe mô tô Harley-Davidson và thuyền máy.

FT lưu ý rằng việc tăng thuế của EU nhắm vào nhóm cử tri nòng cốt của ông Trump. Vào tháng 12 năm ngoái, EU tuyên bố: Tranh chấp với Mỹ về thuế thép và nhôm sẽ tạm dừng cho đến ngày 31/3/2025. Đổi lại, Mỹ đồng ý tăng cường miễn thuế cho các nhà xuất khẩu EU, các quan chức EU cho biết.

Ủy viên Thương mại EU Valdis Dombrovskis nói với FT rằng ông hy vọng Mỹ và châu Âu có thể tránh lặp lại những "đối đầu" trong quá khứ.

Latvia cũng kêu gọi Mỹ và Châu Âu áp dụng "cách tiếp cận hợp tác" để giải quyết vấn đề, đồng thời nói rằng EU sẵn sàng đạt được "thỏa thuận có mục tiêu" nhằm giảm mức thâm hụt thương mại 156 tỷ euro của Mỹ.

Dưới thời chính quyền Trump, châu Âu và Mỹ đã đạt được thỏa thuận về buôn bán tôm hùm, một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ đạo của bang Maine mà Trump muốn giành phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. EU đã giảm thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm tôm hùm sống và đông lạnh từ Mỹ. Đổi lại, Mỹ giảm một nửa thuế nhập khẩu đối với nhiều loại hàng hóa, bao gồm đồ thủy tinh pha lê và bật lửa.

Mỹ và châu Âu sau đó cũng đạt được thỏa thuận về thịt bò và đậu nành để xoa dịu cử tri của Trump ở vùng Trung Tây.

Bất chấp điều này, thâm hụt thương mại hàng năm của Mỹ với EU đã tăng từ 114 tỷ euro vào năm 2016, khi ông Trump thắng cử, lên 152 tỷ euro vào năm 2020.

Kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ vào năm 2022, EU đã nhập khẩu một lượng lớn khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ để thay thế nguồn cung của Nga, điều này đã làm chậm sự gia tăng thâm hụt thương mại ở một mức độ nhất định.

Dưới thời chính quyền ông Biden, thâm hụt thương mại của Mỹ với EU vẫn tương đối ổn định, ở mức 156 tỷ euro vào năm 2023.

Tuy nhiên, các quan chức EU cảnh báo rằng xuất khẩu của Mỹ sẽ khó tăng trưởng vì hàng hóa chiếm ưu thế và chúng có xu hướng mang giá trị thấp hơn xuất khẩu của EU.

EU chủ yếu xuất khẩu thuốc, ô tô, thực phẩm và đồ uống đắt tiền như rượu sâm panh sang Mỹ.

Ngoài ra, tốc độ tăng trưởng kinh tế của EU chưa bằng một nửa so với Mỹ, làm giảm nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ.

Nhà kinh tế trưởng Jan Hatzius của Goldman Sachs mới đây dự đoán nếu cuộc chiến thuế quan nổ ra, EU sẽ bị tổn thương nhiều hơn Mỹ.

Chi phí mà EU phải trả sẽ là 1% GDP, so với khoảng 0,5% của Mỹ. Tuy nhiên, điều này cũng sẽ làm tăng lạm phát thêm 1,1% ở Mỹ và tăng nhẹ 0,1% ở Liên minh châu Âu.

Trong thời gian gần đây, có thông tin cho rằng các đồng minh của Mỹ đang theo dõi chặt chẽ cuộc bầu cử ở Mỹ.

Tờ South China Morning Post ngày 15/7 đăng bài phân tích cho rằng châu Âu đã chuẩn bị cho khả năng ông Trump trở lại. Họ từ lâu đã coi đây là tình huống xấu nhất.

Họ dự đoán mối quan hệ chặt chẽ giữa các nước châu Âu và chính quyền ông Biden sẽ không tiếp tục bước sang kỷ nguyên "Trump 2.0".

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, cuộc chiến thương mại đã nổ ra giữa Mỹ và châu Âu. Trump đã đe dọa sẽ rút khỏi NATO nếu các thành viên châu Âu không tăng ngân sách quốc phòng.

Trong bối cảnh xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp diễn, ứng cử viên phó tổng thống đảng Cộng hòa J.D.Vance đã nhiều lần kêu gọi chấm dứt viện trợ cho Ukraine và sự hoang mang căng thẳng đã lan rộng ở EU, cũng như các nước châu Âu khác.

FT dẫn lời các chuyên gia phân tích của Đức cho biết, chỉ trong những tuần gần đây, Đức mới sẵn sàng đối mặt với khả năng Trump thắng cử ngày càng tăng và bắt đầu xem xét nghiêm túc các phương án ứng phó.