Loại củ bán đầy chợ Việt đang khiến cả châu Á chao đảo: giá tăng vọt sau lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ, người buôn than vãn 'chẳng tìm được hàng để bán'

Nước xuất khẩu hành lớn nhất thế giới đã cấm vận chuyển loại củ này vào ngày 8/12 sau khi giá hành trong nước tăng hơn gấp đôi trong 3 tháng do sản lượng giảm.

Hiện tại, những người mua sắm bán lẻ từ Kathmandu đến Colombo đang phải vật lộn với giá cao, vì những người mua truyền thống châu Á, như Bangladesh, Malaysia, Nepal và thậm chí cả Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, đều dựa vào hàng nhập khẩu từ Ấn Độ để thu hẹp khoảng cách trong nước.

Mousumi Akhtar, người làm việc trong khu vực tư nhân ở Dhaka, thủ đô của Bangladesh, cho biết: "Hầu hết mọi món chúng tôi nấu đều cần hành. Việc tăng giá đột ngột này thật khó chấp nhận. Tôi đã phải cắt giảm số lượng mua".

Từ món mắm tôm belacan của Malaysia và biryani của Bangladesh đến ớt gà ở Nepal hay cà ri cá Sri Lanka, người tiêu dùng châu Á đã ngày càng phụ thuộc nhiều vào nguồn cung cấp hành của Ấn Độ để tạo thêm gia vị cho các món ăn yêu thích của họ.

Các thương nhân ước tính rằng Ấn Độ chiếm hơn một nửa tổng lượng hành nhập khẩu của các nước châu Á. Thời gian vận chuyển ngắn hơn so với các nhà xuất khẩu đối thủ như Trung Quốc hay Ai Cập, là chìa khóa để bảo quản hương vị của các mặt hàng dễ hỏng.

Ấn Độ đã xuất khẩu kỷ lục 2,5 triệu tấn hành trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3, với 671.125 tấn được xuất sang nước láng giềng Bangladesh, nước mua rau củ lớn nhất của nước này.

Để khắc phục tình trạng thiếu hụt, Bangladesh đang cố gắng tìm thêm nguồn hàng từ Trung Quốc, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ, quan chức Bộ thương mại Tapan Kanti Ghosh cho biết.

Khi cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào tháng tới ở Bangladesh, chính phủ đã bắt đầu bán hành với giá trợ giá cho người nghèo, với hy vọng bù đắp cho mức giá tăng hơn 50% sau lệnh cấm của Ấn Độ.

Đáng nói hơn nữa là ở Nepal không giáp biển, nơi nhập khẩu phần lớn hành tây.

Tirtharaj Chiluwal, một quan chức của Bộ thương mại quốc gia Himalaya cho biết: "Kể từ lệnh cấm của Ấn Độ, chúng tôi đã theo dõi tình hình nguồn cung ở nhiều nơi khác nhau. Không có hành nào được bán".

Người phát ngôn Bộ này Gajendra Kumar Thakur cho biết Nepal đang xem xét nhập khẩu từ Trung Quốc và có thể yêu cầu Ấn Độ đưa ra một ngoại lệ và cho phép xuất khẩu.

Ajit Shah, một nhà xuất khẩu Ấn Độ cho biết, các quốc gia nhập khẩu phải đối mặt với nguồn cung đắt hơn từ Trung Quốc, Iran, Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước đều tăng giá kể từ khi Ấn Độ rời khỏi thị trường.

Một nhà xuất khẩu có trụ sở tại Mumbai, cho biết tất cả nguồn cung sẽ cạn nếu lệnh cấm của Ấn Độ kéo dài. Các thương nhân cho biết, trong vòng một tuần sau lệnh cấm, hành tây đã trở nên rẻ hơn 20% ở Ấn Độ do nguồn cung từ vụ mùa mới về.

Hiện nay, với nguồn cung trong nước quá đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước, nhà xuất khẩu Shah cho biết Ấn Độ nên cho phép xuất khẩu để duy trì vị thế trên thị trường toàn cầu.

New Delhi cũng đã hạn chế xuất khẩu gạo, đường và lúa mì. Kể từ lệnh cấm của Ấn Độ, giá hành tây đã tăng gần gấp đôi ở Sri Lanka, quốc gia đang dần thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất trong gần 7 thập kỷ.

Bộ trưởng Nông nghiệp Seri Mohamad Sabu cho biết Malaysia, giống như các nhà nhập khẩu khác, cũng đang cố gắng đảm bảo nguồn cung từ Trung Quốc và Pakistan.

Đây không phải lần đầu tiên Ấn Độ khiến thị trường thế giới chao đảo vì củ hành. Hồi năm 2019, cuộc khủng hoảng hành tây tại quốc gia tỷ dân này đã khiến loại củ này 'quý như vàng'. Hành trở thành quà tặng khi khách hàng mua điện thoại, hoặc được dùng làm quà cưới. Thậm chí, nhiều vụ cướp giật, tấn công xe chở rau củ vì liên quan đến hành tây.

Hành tây đã đóng vai trò then chốt trong một số cuộc bầu cử ở Ấn Độ kể từ thập niên 1980, và các đảng phái phớt lờ giá trị của mặt hàng này cũng gặp phải những rủi ro đáng kể. Nhiều nhà kinh tế lập luận rằng giá cả hành tây là thước đo trọng yếu đối với ổn định kinh tế của Ấn Độ - có thể là một "điềm báo" đối với bất kỳ chính phủ nào.

Tham khảo: Reuters