Loại ung thư thường gặp ở Việt Nam và Mỹ, rất nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời: Nguy cơ từ đâu?

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư thường gặp trên thế giới và Việt Nam. Ở Việt Nam, ung thư đại trực tràng chiếm số lượng đứng hàng thứ 4 ở nam và thứ 3 ở nữ, theo website của Bệnh viện Đại học Y Dược Tp.HCM.

Cũng theo website của bệnh viện, ung thư đại trực tràng là ung thư gây tử vong thứ nhì sau ung thư phổi. Tuy nhiên, nếu được tầm soát và phát hiện sớm thì tỉ lệ khỏi bệnh sẽ cao.

Ung thư đại trực tràng là gì?

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư xảy ra khi những tế bào bất thường phát triển ở niêm mạc đại tràng và trực tràng. Các tế bào này có thể phát triển thành khối u nhỏ, được gọi là polyp.

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư thường gặp trên thế giới và Việt Nam. (Ảnh minh họa)

Khoảng 1/4 người trưởng thành trên 50 tuổi ở Mỹ có ít nhất một polyp đại trực tràng, theo Web MD – trang tin về y tế sức khỏe hang đầu thế giới. Ung thư đại trực tràng hầu như đều phát triển từ các polyp trong niêm mạc ruột.

Hầu hết các polyp là lành tính, nhưng hiện các nhà khoa học biết ít nhất một loại polyp là dấu hiệu tiền ung thư. Chúng được gọi là polyp tuyến.

Kích thước của polyp tương quan với sự phát triển của ung thư. Các polyp có kích thước nhỏ hơn 1 cm có nguy cơ tiến triển thành ung thư là hơn 1%. Nhưng những polyp từ 2 cm trở lên có 40% khả năng chuyển thành ung thư.

Ung thư đại trực tràng là loại ung thư xảy ra khi những tế bào bất thường phát triển ở niêm mạc đại tràng và trực tràng. (Ảnh minh họa)

Nếu ung thư đại trực tràng được chẩn đoán và điều trị sớm khi khối u vẫn còn khu trú ở vị trí ban đầu, bệnh có khả năng chữa khỏi cao, với tỷ lệ sống sót sau 5 năm khoảng 90%. Nếu khối u phát triển, ung thư có thể lây lan trực tiếp qua thành ruột đến các hạch bạch huyết, mô và cơ quan xung quanh, cũng như vào máu.

Một khi ung thư di căn đến hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác, việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Tùy thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh, tỷ lệ sống sót sau 5 năm dao động từ 11% đến 87%.

Tại Mỹ, ung thư đại tràng và trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ 3 ở cả nam và nữ. Khoảng 135.000 ca ung thư đại trực tràng được chẩn đoán mới mỗi năm ở nước này, theo Đại học Y Loma Linda (Mỹ). Giống như nhiều bệnh ung thư khác, ung thư đại trực tràng là mối quan tâm đặc biệt đối với những người trên 50 tuổi.

Ung thư đại trực tràng hầu như đều phát triển từ các polyp trong niêm mạc ruột. (Ảnh minh họa)

Nguyên nhân gây ra ung thư đại trực tràng

Không có nguyên nhân chính xác của ung thư đại trực tràng. Nhưng có một số yếu tố nguy cơ, theo Web MD.

1. Một số bệnh lý

Ung thư đại trực tràng có liên quan chặt chẽ với một số bệnh khác. Những người được coi là có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng là những người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng, viêm loét đại tràng, ung thư tuyến tụy, ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc tử cung.

Một khi ung thư di căn đến hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác, việc điều trị trở nên khó khăn hơn. (Ảnh minh họa)

2. Di truyền

Giống các bệnh ung thư khác, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng một phần liên quan tới cấu tạo gen.

Một số người thừa hưởng các tình trạng bệnh lý từ gia đình như như bệnh đa polyp gia đình (FAP), bệnh đa polyp liên quan MYH (MAP), hội chứng Gardner, hội chứng Turcot, hội chứng Peutz-Jagher, bệnh đa polyp ở trẻ vị thành niên và bệnh Cowden.

Trong tất cả các rối loạn này, polyp đại tràng phát triển ngay từ khi còn nhỏ. Trừ khi được điều trị, những người này có nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng.

3. Ung thư đại tràng di truyền không do polyp

Căn bệnh này kéo dài từ thế hệ này sang thế hệ khác và khiến một người mắc ung thư đại tràng. Bệnh này cũng có liên quan đến các bệnh ung thư khác bao gồm ung thư nội mạc tử cung, buồng trứng, dạ dày, ruột non, tuyến tụy, thận, niệu quản, não và ống mật.

4. Chế độ ăn

Nhiều nghiên cứu cho rằng chất béo và protein động vật là chất kích thích ung thư đại trực tràng.

Chế độ ăn cũng góp phần tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, mặc dù mối quan hệ này chưa được khẳng định.

Những người có chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả dường như giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Nhiều nghiên cứu cho rằng chất béo và protein động vật là chất kích thích ung thư đại trực tràng, mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn thận trọng trong việc đưa ra bất kỳ kết luận.

Một số nhà khoa học cho rằng không phải do chất béo và protein mà là do cách nấu. Họ lưu ý rằng chất béo và protein được nấu ở nhiệt độ cao - đặc biệt là nướng - có thể tạo ra một loạt các chất có khả năng gây ung thư liên quan đến ung thư đại trực tràng.

5. Phơi nhiễm hóa chất

Tiếp xúc nhiều với một số hóa chất, bao gồm clo có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Tiếp xúc với amiăng được cho là có khả năng gây hại vì nó có liên quan đến việc hình thành các polyp trong đại tràng.

6. Một số loại phẫu thuật

Các phẫu thuật như phẫu thuật mở thông niệu quản - đại tràng sigma, được thực hiện trong điều trị ung thư bàng quang, và cắt túi mật. Một số nghiên cứu cho thấy phẫu thuật bàng quang có thể dẫn đến nguy cơ phát triển ung thư đại tràng.

7. Lối sống

Hút thuốc và uống rượu nhiều làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại tràng.

8. Tiền sử gia đình

Nếu bạn có một người thân (cha, mẹ, anh chị em ruột, con cái) mắc ung thư đại trực tràng, bạn có nguy cơ mắc căn bệnh này cao hơn. Nguy cơ tăng lên nếu có hơn 1 người thân mắc bệnh.

9. Bức xạ

Tiếp xúc với bức xạ làm tăng nguy cơ ung thư ở các mô phơi nhiễm.

(Tham khảo Web MD, Bệnh viện Đại học Y Dược Tp.HCM, Đại học Y Loma Linda)