Lợi nhuận doanh nghiệp sụt giảm - Cảnh báo nghiêm trọng đối với kinh tế Trung Quốc

Việc doanh nghiệp Trung Quốc ghi nhận lợi nhuận giảm là tín hiệu cảnh báo về tình trạng trì trệ ngày càng nghiêm trọng của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, theo một phân tích của Nikkei Asian Review. Để duy trì tăng trưởng, Trung Quốc chỉ có thể nới lỏng quy định tín dụng đối với ngân hàng do nợ xấu của một số nhà băng đang ở mức báo động.

Doanh nghiệp Trung Quốc trong hầu hết lĩnh vực, từ sản xuất ôtô tới bán lẻ, sản xuất hàng hóa, đều ghi nhận lợi nhuận giảm trong 9 tháng đầu năm nay, thậm chí giảm mạnh với một số trường hợp. Cuộc chiến thương mại với Mỹ, sự bùng phát của dịch tả lợn châu Phi, chính sách cắt trợ cấp và động lực tăng trưởng kinh tế trì trệ là những nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên, dù có một số nhà bán lẻ trực tuyến, công ty bất động sản và ngân hàng ghi nhận lợi nhuận tiếp tục tăng.

Kết quả, quý III, tăng trưởng GDP của Trung Quốc đạt 6%, thấp nhất kể từ khi nước này bắt đầu thu thập số liệu vào tháng 3/1992. Như vậy, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đang ở cận dưới trong khung mục tiêu 6 - 6,5% mà chính phủ đặt ra cho cả năm 2019.

Quý III, tăng trưởng GDP của Trung Quốc ở thấp nhất lịch sử. Ảnh: Alamy.

Nếu động thái này thực sự có thể giúp phục hồi tốc độ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vốn đang ở mức thấp nhất gần 30 năm trong quý III, ngành sản xuất ôtô cũng sẽ không thể cảm nhận được hiệu quả ấy sớm hơn.Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc vẫn khá e ngại trong việc ban hành thêm các biện pháp kích thích quy mô lớn nhằm tránh làm trầm trọng những vấn đề chưa được giải quyết trong lĩnh vực bất động sản và ngân hàng. Động thái mới nhất là Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ngày 5/11 quyết định hạ lãi suất cho vay kỳ hạn một năm đối với khối nhà băng từ 3,3% xuống 3,25%.

Xét về vị trí địa lý, doanh số bán ôtô tại Trung Quốc giảm ở hầu hết khu vực. Trong khi đó, doanh số bán các dòng xe sedan, SUV, bán tải nhỏ và đa dụng trong tháng 10 giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái xuống 1,87 triệu chiếc, Hiệp hội Ôtô Trung Quốc ngày 8/11 cho biết.

Doanh số bán ôtô đã giảm tháng thứ 16 trong 17 tháng qua. Doanh số giảm trong cả tháng 9 và tháng 10 dù đây lần lượt được xem là tháng "vàng" và "bạc" đối với các hãng xe. 

Chỉ số cảnh báo tồn kho ôtô của Trung Quốc tăng lên 62,4% trong tháng 10, mức cao thứ 2 của năm nay. Điều này cho thấy các đại lý xe đang phải đối mặt với áp lực kinh doanh ngày càng lớn, theo Hiệp hội các đại lý ôtô Trung Quốc.

Lợi nhuận của hãng sản xuất pin cho ôtô điện, Contemporaray Amperex Technology, giảm 7% trong quý III do giá bán giảm. Các hãng bán lẻ xe điện cũng chịu cảnh tương tự, đặc biệt từ khi chính phủ Trung Quốc giảm trợ cấp đối với loại phương tiện này hồi tháng 6.

"Chúng tôi không thể làm gì để khắc phục tình trạng doanh số giảm vì chính phủ đã cắt trợ cấp", nhân viên bán hàng tại một đại lý xe điện BYD ở Thượng Hải nói. Hãng xe BYD ghi nhận doanh số bán hàng giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 9, lợi nhuận giảm 89% trong cả quý III.

Trong bản cập nhật kết quả kinh doanh mới đây, BAIC BluePark New Energy Technology, hãng sản xuất xe điện lớn nhất của Trung Quốc, dự báo lỗ trong cả năm 2019. Tháng 10, Chongqing Changan Automobile cũng công bố kế hoạch bán tất cả cổ phần tại liên doanh với hãng xe PSA của Pháp do doanh số bán hàng năm ngoái thấp hơn 4.000 chiếc.

Tính chung 161 doanh nghiệp niêm yết của Trung Quốc hoạt động trong ngành ôtô, tổng lợi nhuận ròng 9 tháng đầu năm nay giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái, theo phân tích của Nikkei. Còn nếu tính chung 3.607 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết, tổng lợi nhuận ròng giảm 2,2% xuống 1.520 tỷ nhân dân tệ (216,7 tỷ USD), công ty nghiên cứu Shanghai DZH cho biết.

Tổng lợi nhuận ròng của hơn 3.600 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết giảm 2,2% trong 9 tháng đầu năm nay. Nguồn: Nikkei.

Ngay cả những công ty năng lượng lớn nhất của Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Tập đoàn Hóa dầu Sinopec và PetroChina đều ghi nhận lợi nhuận giảm hơn 20% do hoạt động kinh tế suy yếu và giá dầu thấp.

Bên cạnh cuộc chiến thương mại, dịch tả lợn châu Phi cũng là một yếu tố rủi ro khác với doanh nghiệp Trung Quốc, khiến nhiều trang trại chăn nuôi phải điêu đứng.

"Năm 2020 sẽ lại là một năm đầy thách thức đối với nhiệm vụ kiểm soát lạm phát giá cả hàng hóa", Joey Wat, CEO của Yum China, nhà vận hành chuỗi cửa hàng KFC và Pizza Hut, nói. Xu hướng tăng giá thịt, từ thịt lợn cho tới thịt gà và thịt bò, đã kích thích công ty này triển khai một số sản phẩm thử nghiệm như burger kẹp nấm.

Guo Lijun, Phó chủ tịch kiêm giám đốc tài chính của WH Group, công ty sản xuất thịt lợn lớn nhất thế giới, xem dịch tả lợn châu Phi là thách thức chưa từng có với ngành chăn nuôi. Tuy nhiên, lợi nhuận của WH và các nhà sản xuất thịt lợn lớn khác tại Trung Quốc đến nay vẫn tăng nhờ giá thịt lên cao. Riêng WH ghi nhận lợi nhuận tăng 8% trong quý III.

Trong ngành bán lẻ, các công ty thương mại điện tử ghi nhận kết quả khả quan hơn. Alibaba Group, công ty niêm yết giá trị nhất Trung Quốc, vẫn tăng trưởng. Trong quý III, doanh thu của Alibaba tăng 40% và lợi nhuận gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, các nhà bán lẻ truyền thống lại có một thời kỳ khó khăn. Lợi nhuận của WangFujing Group, công ty thuộc sở hữu của nhà nước chuyên vận hành cửa hàng bách hóa, trung tâm thương mại và siêu thị, giảm 37%, với doanh số bán hàng giảm nhẹ.

Trong ngành tài chính, khối ngân hàng giữ được đà tăng trưởng về lợi nhuận nhưng gặp vấn đề với nợ xấu. Thu nhập ròng trong 9 tháng đầu năm nay của 33 ngân hàng Trung Quốc đã công bố kết quả kinh doanh quý III tăng 7,5%, chủ yếu nhờ các khoản cho vay tăng.

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng trì trệ, việc các khoản cho vay tăng lại mang về mặt trái là nợ xấu tăng 4,3% trong cùng kỳ. Xiao Yuanqi, giám đốc quản lý rủi ro tại Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc, nhận định nợ xấu vẫn là một trong những rủi ro chính mà quốc gia này đang phải đối mặt.

Cũng theo chuyên gia phân tích Li Ying của S&P Global China Ratings, vấn đề nợ xấu càng nghiêm trọng tại các ngân hàng quy mô nhỏ. "Duy trì tỷ lệ nợ xấu thấp bằng cách tăng trưởng cho vay nhanh hơn tăng trưởng nợ xấu là không bền vững".

Tình hình nợ xấu tại các ngân hàng nhỏ ở Trung Quốc. Nguồn: Nikkei.

Ngân hàng Guiyang là một trường hợp điển hình. Đặt trụ sở tại một trong những tỉnh nghèo nhất của Trung Quốc, Quý Châu, ngân hàng Guiyang ghi nhận tăng trưởng cho vay đạt 17% trong 3 quý đầu của năm nay. Kết quả, lợi nhuận ròng tăng 15% nhưng đồng thời, nợ xấu cũng tăng 28%.

Đặt trụ sở tại Giang Tô, một tỉnh giàu có hơn Quý Châu, nhưng Ngân hàng Thương mại Nông thôn Jiangsu Suzhou cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Tăng trưởng cho vay đạt 13% giúp lợi nhuận tăng 15% nhưng nợ xấu tăng 32%.

Một trong những lĩnh vực hưởng lợi từ chính sách nới lỏng tín dụng là bất động sản. Tính chung toàn ngành bất động sản, lợi nhuận ròng răng 17% trong 9 tháng đầu năm nay.

Tuy nhiên, giá bất động sản cao cũng mang lại nhiều vấn đề. Hiệp hội Ôtô trung Quốc cho biết giá nhà đắt đỏ khiến người tiêu dùng cũng ngại chi tiêu cho các tài sản lớn khác. Niềm tin tiêu dùng hiện không đủ mạnh để kích thích xu hướng mua đồng thời cả nhà và ôtô. "Rất khó để sức mua có thể phục hồi trong ngắn hạn", hiệp hội nhận định.

Mối quan hệ thương mại giữa Bắc Kinh và Washington nếu được "hâm nóng" trở lại sẽ hỗ trợ một phần cho kinh tế thế giới nói chung và Trung Quốc nói riêng. Hiện nay, phần lớn thị trường đều kỳ vọng 2 cường quốc kinh tế của thế giới sẽ ký xong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 trong cuối năm nay nếu Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình thống nhất được các điều khoản cuối cùng của thỏa thuận cũng như địa điểm tổ chức lễ ký.