Lợi thế cho thủy sản vào EAEU

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU) gồm: Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan. Hiệp định có hiệu lực được kỳ vọng sẽ tạo cú hích về thương mại cho Việt Nam khi tiếp cận được thị trường gần 200 triệu dân. Hiệp định sẽ giúp giảm hoặc đưa về 0% gần như 90% dòng thuế xuất hải quan nhập khẩu trên cơ sở tương hỗ. Trong đó có 59% dòng thuế được giảm ngay sau khi hiệp định bắt đầu có hiệu lực và 30% được giảm trong giai đoạn chuyển tiếp.

Thủy sản là một trong những mặt hàng Việt Nam có lợi thế khi XK sang EAEU. Sau khi VN-EAEU FTA có hiệu lực, thuế XK thủy sản sẽ được giảm ngay về 0% từ mức 5,63% hiện nay. Thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) trung bình của Liên minh Hải quan Nga-Belarus-Kazakhstan đối với thủy sản hiện nay là 10%, cũng được giảm về 0%.

Tuy nhiên, do ngành thủy sản của Việt Nam hiện nay cũng đã NK tương đối nhiều nguyên liệu để chế biến nên để vận dụng được ưu đãi về thuế, DN cần chú ý đáp ứng được tỷ lệ hàm lượng xuất xứ theo quy định.

Tổng giá trị XK thủy sản chính ngạch của Việt Nam sang thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu (gồm các nước Liên bang Nga, Armenia, Belarus và Kazakhstan) năm 2015, XK thủy sản sang thị trường này chỉ đạt 84,71 triệu USD. Trong đó, XK sang Liên bang Nga chiếm chủ yếu 84.268.789 USD (giảm 20,7%), XK sang Belarus 439.546 USD (giảm 87,4%), XK sang Kazakhstan giảm 100%.

Theo số liệu của ngành Hải quan, tám tháng đầu năm 2016, XK thủy sản sang thị trường liên minh Kinh tế Á-Âu đạt 51,87 triệu USD. Trong đó, XK sang Liên bang Nga 51.557.817 USD (tăng 4,1%), XK sang Belarus 310.053 USD (giảm 11,9%), XK sang Kazakhstan 3.217 USD)...

Đối với hàng NK, trong thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu, Việt Nam chỉ nhập khẩu thủy sản từ Liên bang Nga. Tổng giá trị nhập khẩu thủy sản chính ngạch của Việt Nam từ Liên bang Nga trong năm 2015 đạt 36,46 triệu USD tăng 12,3% so với năm 2014.

Tám tháng đầu năm 2016, nhập khẩu thủy sản từ Liên bang Nga đạt 16,02 triệu USD (giảm 9,1% so với cùng kỳ năm 2015). Trong đó, các mặt hàng NK lớn như: NK Cá các loại khác (thuộc mã 0301 đến 0305, và 1604, trừ cá ngừ, cá tra) là 13,62 triệu USD (giảm 16% so với cùng kỳ năm 2015), NK cua ghẹ và giáp xác khác là 1,5 triệu USD (tăng 22,4%).

Hiện nay, Thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu, trong đó có Liên bang Nga là thị trường XK hàng hóa truyền thống và tiềm năng của Việt Nam. Tuy nhiên, trong những năm qua, việc XK thủy sản của Việt Nam sang thị trường này còn gặp nhiều vướng mắc, cản trở. Theo phản ánh của một số DN hội viên VASEP, các DN muốn XK sản phẩm cá khô sang thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu (trong đó có Liên bang Nga) đều rất khó vì Liên bang Nga không đồng ý với chứng nhận của cơ quan thẩm quyền của Việt Nam cấp mà các DN phải đáp ứng được quy định riêng của thị trường (điều này các DN vừa và nhỏ rất khó làm được để XK sang Nga). Cũng như quy định của thị trường Nga đối với việc XK cá tra sang liên bang Nga (Liên bang Nga giới hạn danh sách các DN XK cá tra sang Liên bang Nga).

Hiệp hội VASEP và các DN thủy sản đang đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần tháo gỡ những rào cản kỹ thuật và thủ tục hành chính; đề nghị phía Liên minh Kinh tế Á-Âu đồng ý với chứng nhận của cơ quan thẩm quyền Việt Nam để các DN vừa và nhỏ có cơ hội XK sang thị trường này.