Luật Đất đai 2024: 'Cú hích' cho thị trường

Luật khi có hiệu lực được kỳ vọng tạo động lực thúc đẩy sự hồi phục và nền tảng pháp lý để thị trường bất động sản Việt Nam phát triển lành mạnh, bền vững.

Xoay quanh vấn đề này, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Luật sư Bùi Văn Thành, Luật sư trưởng Văn phòng Luật sư Mặt trời mới, Phó Chủ tịch Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI):

Luật Đất đai 2024 được Quốc hội thông qua trong Kỳ họp bất thường tháng 1/2024 là một đạo luật quan trọng, tạo ra nền tảng thay đổi chế định về đất đai, đặc biệt là những chế định đất đai liên quan đến doanh nghiệp và đầu tư.

Trước tiên, Luật Đất đai 2024 tạo thuận lợi hơn cho quy trình, giải quyết thủ tục đất đai. Quá trình thực hiện Luật Đất đai và các luật liên quan thời gian qua cho thấy sự chồng chéo, xung đột giữa các đạo luật khác nhau.  Với việc thông qua Luật Đất đai sửa đổi lần này, cùng với Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), thủ tục thực hiện các dự án đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, nhà ở, sẽ được cải thiện thuận lợi hơn. Dưới góc nhìn của doanh nghiệp, đây là một điểm mới quan trọng. Bởi thời gian là tiền bạc, dự án tin cậy nhanh chóng sẽ tạo tác động tích cực hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, Luật Đất đai 2024 thể hiện tinh thần cải cách hành chính và phân cấp mạnh mẽ. Hiện nay, việc ban hành khung giá đất được Chính phủ trao thẩm quyền cho cấp địa phương, cấp tỉnh trao thẩm quyền cho cấp sở... Đây cũng là một điểm mới giúp cải thiện dần thủ tục hành chính.

Thứ ba, nhiều chế định mới theo hướng mở cửa thị trường. Chẳng hạn, Luật Đất đai (sửa đổi) đã xác định rõ hơn người Việt Nam định cư ở nước ngoài được quyền mua nhà. Hay trong lĩnh vực đất nông nghiệp, trước đây chỉ có người sử dụng đất nông nghiệp mới được chuyển quyền sử dụng đất lúa. Nhưng theo Luật Đất đai mới, những người không sản xuất nông nghiệp hay tổ chức kinh tế có thể nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lúa nếu được ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt góp phần thúc đẩy nông nghiệp theo hướng hiện đại.

Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2024 còn bảo vệ và cân bằng lợi ích các chủ thể trong quan hệ đất đai. Chẳng hạn, các trình tự giải phóng mặt bằng được quy định rõ ràng, chặt chẽ và đảm bảo quyền lợi của người dân, người sử dụng đất. Điểm mới của Luật Đất đai sẽ tạo ra nhiều hiệu ứng tích cực, giải quyết được những vấn đề căng thẳng về trật tự xã hội.

Ngoài ra, về thời hạn thuê đất, trước đây, doanh nghiệp có thể chọn thuê đất trả tiền một lần hay là trả tiền hàng năm. Tuy nhiên, trong Luật mới, trừ các loại đất như đất khu công nghiệp, đất nông nghiệp, đất nhà ở xã hội..., doanh nghiệp thuê đất trả tiền hàng năm... Đây là một chế định lớn đối với nhà kinh doanh. Điều này cũng đặt ra cho doanh nghiệp lo ngại tính tin cậy, dự báo về chi phí đất.

Nhưng nhìn chung, Luật Đất đai 2024 đang tập trung giải quyết những vấn đề vướng mắc trong giai đoạn vừa qua, được kỳ vọng  đi vào cuộc sống thuận lợi hơn và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Với những điểm mới kỳ vọng tác động thị trường như vậy, việc triển khai thực hiện mới là điều quan trọng. Theo kế hoạch, Chính phủ sẽ ban hành 9 nghị định hướng dẫn. Trách nhiệm của cơ quan soạn thảo là các nghị định này được ban hành đúng thời hạn, đúng tinh thần của Luật. Hơn thế nữa, cũng cần đảm bảo tính đồng bộ khi hoàn thiện hệ thống pháp luật sau này, bởi Luật Đất đai liên quan đến hầu hết các ngành, lĩnh vực.

Bên cạnh đó, việc tuyên truyền, giới thiệu, phổ biến Luật Đất đai (sửa đổi) đến với người dân và doanh nghiệp là một nhiệm vụ khó và quan trọng. Luật Đất đai mới cũng cần phải giải quyết những vấn đề lớn về định giá đất, tài chính về đất đai. Theo tinh thần của Luật mới, cần phải xây dựng kho thông tin, dữ liệu về giá đất, hệ thống quản lý đất đai và ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực này.

Ông Bùi Văn Thành, Luật sư trưởng Văn phòng Luật sư Mặt trời mới, Phó Chủ tịch Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp

Luật Đất đai 2024 đã mở rộng hạn mức cho cá nhân sử dụng đất. Chính vì vậy, việc tập trung nguồn lực đất đai sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho doanh nghiệp. Luật mới sẽ tạo ra một cơ chế giải quyết tranh chấp chính thức ngoài phương thức giải quyết tại tòa án trước đây. Nhiều quy định tại Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở (sửa đổi) minh bạch hơn nhằm bảo vệ quyền của các bên sở hữu và trong các dự án bất động sản bao gồm quyền của nhà đầu tư, người tiêu dùng. Các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai cần minh bạch, thuận tiện, đảm bảo hài hòa lợi ích, điều này liên quan đến sự thực thi của bộ máy Nhà nước sao cho có hiệu quả.

Có nhiều kỳ vọng về Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tạo ra cú hích mới cho thị trường bất động sản. Nhưng điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố chứ không chỉ mỗi Luật Đất đai. Trong giai đoạn vừa qua, cùng với Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản đều sửa đổi đồng thời được thông qua và sẽ có hiệu lực cùng lúc, mở ra cơ hội vàng cho thị trường bất động sản.

Thị trường bất động sản sẽ có những chuyển biến tích cực nhất là vấn đề về thị trường, quy hoạch, sự phát triển của nền kinh tế. Điều quan trọng là thị trường bất động sản phát triển nhưng phải theo hướng bền vững và không có nguy cơ về đầu cơ đất.