Mạng di động thuộc sở hữu của Viettel sẽ niêm yết ở nước ngoài?

Luật Điện, Bưu điện và Viễn thông của Tanzania quy định các công ty viễn thông phải IPO và niêm yết 25% cổ phần qua sở giao dịch chứng khoán Dar es Salaam (DSE). Sau một số lần trì hoãn, bộ luật sửa đổi được thông qua vào tháng 6/2016. Theo đó, các công ty viễn thông đang hoạt động phải nộp hồ sơ niêm yết cổ phiếu trong vòng 06 tháng từ ngày 01/07/2016 (tức là trước ngày 31/12/2016). Các công ty không tuân thủ quy định về niêm yết sẽ bị phạt nặng, bao gồm cả việc rút giấy phép kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông.

Nhà mạng lớn nhất Tanzania - Vodacom Tanzania - với 12,06 triệu thuê bao (chiếm 31% thị phần) đang tiến hành IPO với mức định giá dự kiến khoảng 1 tỷ USD. Đây là đợt IPO lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Tanzania và nhà đầu tư cá nhân đang đổ xô đi đăng ký khiến chính phủ phải ưu tiên cho nhà đầu tư trong nước đăng ký trước. Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ cần có chấp thuận từ Ngân hàng nhà nước Tanzania để được tham gia.

Tigo, công ty đứng thứ 2 về thị phần với 11,6 triệu thuê bao (thuộc Millicom International Cellular (MIC) của Thụy Điển), nộp hồ sơ vào ngày 14/12/2016. Airtel, nhà mạng số 3 với 10,3 triệu thuê bao (26% thị phần, thuộc sở hữu của tập đoàn Bharti Airtel của Ấn Độ) cũng đã kịp nộp bản cáo bạch vào chiều 30/12/2016, ít giờ trước thời khắc quy định. Thời gian xét duyệt hồ sơ dự kiến khoảng 1 tháng.

Chưa có thông tin về việc nộp hồ sơ của Halotel – công ty con của Viettel Global tại Tanzania. Halotel mới khai trương ngày 15/10/2015 nên có thể được “du di” về thời gian niêm yết, tuy nhiên gần như chắc chắn sẽ không có ưu tiên “ngoại lệ” so với các nhà mạng khác.

Với tốc độ tăng trưởng vũ bão, đạt mức bình quân 200.000 thuê bao mới/tháng, Halotel thâu tóm hơn 3 triệu thuê bao sau 15 tháng hoạt động và tỏ ra là một đối thủ nặng ký của các nhà mạng đã có gần 2 thập kỷ hoạt động tại Tanzania.

Nhà mạng của Viettel Global sở hữu tới 18.000km cáp quang (gấp 2,5 lần chiều dài cáp quang trục quốc gia của Tanzania) và 2.500 trạm phát sóng (BTS) 2G và 3G, vượt trội so với các mạng khác. Doanh thu 6 tháng đầu năm 2016 của Halotel đạt khoảng 46,4 tỷ schilling (tương đương 21,5 triệu USD).

Cùng với Burundi (1,9 triệu thuê bao, chiếm 46% thị phần chỉ sau 1,5 năm khai trương) và Cameroon (2 triệu thuê bao sau 9 tháng, hiện có hơn 4 triệu thuê bao), Tanzania là nhân tố quan trọng đóng góp vào tốc độ tăng trưởng thuê bao của Viettel Global tại nước ngoài.

Bằng công thức chiến thắng tại các thị trường mới nổi - hạ tầng đi trước, kinh doanh theo sau, phủ cáp quang và trạm phát sóng khắp đất nước trước khi khai trương, “bình dân hóa” cước di động - các mạng của Viettel thường vươn lên vị trí dẫn đầu chỉ trong khoảng 3-5 năm hoạt động. Tổng số thuê bao tại 9 thị trường nước ngoài (đã khai trương) theo công bố của Viettel cuối năm 2016 là 35 triệu thuê bao, nắm giữ vị trí số 1 tại 5/9 thị trường và đang hướng tới vị trí này ở các thị trường còn lại.

Tanzania là nền kinh tế lớn thứ 2 ở Đông Phi (East Africa), đứng thứ 10 ở châu Phi, dân số 52,5 triệu người. Tại nước láng giềng Kenya với điều kiện khá tương đồng về dân số (46,8 triệu người) và mức doanh thu bình quân trên thuê bao (ARPU), Safaricom là nhà mạng lớn nhất được niêm yết trên sàn chứng khoán với khoảng 25 triệu thuê bao di động, vốn hóa 771 tỷ Kenyan Schilling (tương đương 7,5 tỷ USD (theo Reuters ).