Mark Zuckerberg ‘đánh tím mặt’ Elon Musk: Tỷ số 1-0 cho nhà Facebook, từ kèo dưới thành kẻ chèn ép đế chế Tesla và biết đứng lên từ thất bại vũ trụ ảo

Tờ The Economist cho hay cuộc xung đột giữa Elon Musk và Mark Zuckerberg đã kéo dài nhiều năm và đỉnh điểm là lời thách đấu MMA trong lồng vào năm 2023 giữa 2 tỷ phú.

Mặc dù trận đấu chưa hề diễn ra nhưng theo nhiều chuyên gia, ở mảng kinh doanh thì Mark Zuckerberg từ kèo dưới lại đang "đánh tím mặt" Elon Musk. Việc khéo léo đứng lên từ thất bại vũ trụ số đã khiến ông chủ Meta có cú lội ngược dòng ngoạn mục trước đế chế Tesla.

Lật ngược thế cờ

Ban đầu, ông chủ nhà Tesla có mọi thứ trên cơ đế chế Facebook. Mảng xe điện của Tesla bùng nổ khiến Elon Musk thành người giàu nhất thế giới trong khi Mark Zuckerberg chỉ đứng thứ 4. Hàng loạt những dự án của Elon Musk như SpaceX hay Neuralink được giới chuyên gia và nhà đầu tư chú ý đến khi chúng đạt những bước đột phá quan trọng.

Trái ngược lại, Mark Zuckerberg chẳng có gì ngoài Facebook, một trang mạng xã hội ngày càng mất sức hút trước giới trẻ. Ngay cả mảng vũ trụ số mà Mark dồn sức quảng bá cũng thành bom xịt, trong khi công nghệ trí thông minh nhân tạo (AI) thì lại chậm chân hơn Microsoft hay Google.

Mặc dù Elon Musk gặp rắc rối với Twitter-X khi Mark Zuckerberg cho ra mắt Threads để đối đầu nhưng tổng mức vốn hóa của Tesla vẫn cao hơn Meta tính đến tháng 6/2023. Doanh thu của hãng xe điện này cũng tăng trưởng tốt so với một Meta (Facebook) đang phải gồng mình sa thải lượng lớn nhân viên để cắt giảm chi phí.

Thế nhưng đến đầu năm 2024, mọi chuyện lại đảo chiều đến chóng mặt. Tổng mức vốn hóa của Meta hiện đã cao hơn gấp đôi so với Tesla tính đến phiên 2/2/2024.

Báo cáo kết quả kinh doanh gần đây nhất của Tesla đã gây sốc cho nhà đầu tư khi suy giảm về tăng trưởng lẫn thị phần dù đã tích cực hạ giá gây xói mòn lợi nhuận. Chưa dừng lại đó, Elon Musk còn vướng vào tranh chấp khoản cổ phiếu thưởng trị giá 56 tỷ USD kể từ năm 2018 khi tòa án tuyên bố vô hiệu hóa quyết định này của Hội đồng quản trị.

Trên khắp các thị trường từ Mỹ đến Trung Quốc, Tesla không chỉ chịu cảnh bị cạnh tranh phải giảm giá mà còn phải thu hồi sản phẩm vì bị lỗi, rồi đến chuyện nhân công các nhà máy đình công, xung đột thương mại Mỹ-Trung gây ảnh hưởng chuỗi cung ứng...

Trái ngược lại, Mark Zuckerberg lại bất ngờ thành công sau 1 năm bị chỉ trích vì sa thải lao động hàng loạt. Báo cáo tài chính công bố ngày 1/2/2024 cho thấy doanh số đạt kỷ lục, qua đó đẩy giá cổ phiếu lẫn tổng vốn hóa thị trường lên cao chưa từng có. Quyết định chia cổ tức lần đầu tiên cho cổ đông khiến vốn hóa của Meta tăng lên đến 1,2 nghìn tỷ USD, tương đương mức đỉnh cao của Tesla thời kỳ năm 2021.

Theo The Economist, mặc dù tình hình kinh doanh và kết quả báo cáo tài chính 1 năm qua không phải là tất cả nhưng xét về chiến lược dài hạn, cách vận hành kinh doanh, phương thức đối xử với cổ đông và khách hàng, đặc biệt là cách đứng dậy từ thất bại thì rõ ràng Mark Zuckerberg đã chiến thắng Elon Musk.

2 tỷ phú, 2 số phận

Tờ The Economist cho hay trong khi Mark Zuckerberg dùng cơ chế cổ phần kép để kiểm soát Meta thì Elon Musk chủ yếu dựa vào sự đồng tình của Hội đồng quản trị với niềm tin rằng CEO này sẽ tiếp tục đem về kỳ tích như những gì đã diễn ra với Paypal hay SpaceX.

Đầu năm 2022, Mark Zuckerberg gặp sự phản đối mãnh liệt từ cổ đông khi đốt hàng chục tỷ USD cho vũ trụ số trong bối cảnh mảng kinh doanh chính của Facebook đang chậm lại vì không còn hấp dẫn giới trẻ cũng như do sự trỗi dậy của Tiktok.

Thay vì phớt lờ cổ đông như Elon Musk, CEO Mark Zuckerberg lại lắng nghe họ, thay đổi quan điểm tuyển dụng để cắt giảm chi phí nhân sự hàng loạt bất chấp ảnh hưởng đến danh tiếng. Nhanh chóng đầu tư cho AI khi công nghệ này trở thành xu thế thay cho quả bom xịt vũ trụ số.

Đặc biệt để thuyết phục cổ đông rằng tiền của họ không hề bị lãng phí, Meta đã chia cổ tức và mua lại cổ phiếu nhằm cho thấy Mark Zuckerberg là một CEO có hiệu quả dù Facebook không còn gì mới hay tạo ra sự đột phá nào trong năm 2023.

Tuy nhiên trong khi Mark Zuckerberg nhạy cảm hơn với cổ đông, chuyên tâm chiều lòng nhà đầu tư khi Facebook không còn hấp dẫn với giới trẻ thì Elon Musk lại không như vậy. Việc quá tự tin vào những thành công của mình khiến ông chủ Tesla đổ 43 tỷ USD cho Twitter-X và sa lầy vào đây nhưng vẫn không coi cổ đông ra gì.

Kể từ khi tổng vốn hóa Tesla đạt đỉnh năm 2021, Elon Musk thường xuyên làm mất lòng nhà đầu tư, bảo vệ tiếng nói của mình thay vì lắng nghe cổ đông.

Bên cạnh câu chuyện đổ 43 tỷ USD tiền thế chấp cổ phiếu Tesla để vay nợ mua Twitter-X, ngay trong mảng xe điện thì Elon Musk cũng đi ngược lại tiếng nói của đa số cổ đông. Thay vì nguyện vọng làm những chiếc xe điện giá phải chăng để phủ sóng thị trường đại chúng thì Tesla lại bán những sản phẩm đắt tiền.

Hậu quả là khi dòng xe điện giá rẻ của Trung Quốc bùng nổ thì Tesla lại phải hạ giá để giành thị phần và gây xói mòn lợi nhuận.

Tại thời điểm này, trong khi cổ đông muốn Elon Musk tập trung hơn cho Tesla thì ông chủ này lại vẫn dành thời gian cho Twitter-X và SpaceX.

Thế rồi khi mọi người kỳ vọng vào mảng xe tự lái và cuộc cách mạng taxi tự động thì Elon Musk lại khiến người hâm mộ choáng váng với lời đe dọa sẽ tách ra khỏi Tesla nếu không được trao 25% quyền bỏ phiếu.

Đỉnh điểm nhất là chuyện tờ Wall Street Journal (WSJ) bóc phốt việc Hội đồng quản trị lo lắng Elon Musk đang dùng ma túy và mất khả năng điều hành Tesla.

Theo The Economist, trong khi Mark Zuckerberg nắm giữ 13% cổ phần tại Meta khiến vị CEO này tiếp tục miệt mài làm việc chiều lòng cổ đông thì Elon Musk lại khác. Dù tài sản của ông chủ Tesla sẽ tăng 10 tỷ USD nếu giá trị công ty tăng thêm 50 tỷ USD thì khi rơi vào tình trạng giảm tốc hoặc tăng trưởng thấp hơn cam kết, mọi chuyện bắt đầu tệ đi.

Nhiều cổ đông vẫn tin tưởng vào Mark Zuckerberg vì lợi ích của bản thân mình khi cố gắng làm việc thì câu chuyện lại khá khác ở Tesla. Cổ đông không còn tin vào việc Elon Musk xứng đáng được nhận cổ phiếu thưởng trị giá 55 tỷ USD nữa và đây là nguyên nhân chính cho phán quyết vô hiệu hóa của tòa án Delaware gần đây.

Trước đây Hội đồng quản trị Tesla đã từng thuyết phục cổ đông rằng số cổ phiếu thưởng này là để giữ chân cũng như đảm bảo Elon Musk tập trung phát triển lợi ích cho công ty, nhưng giờ đây ngày càng nhiều người nghi ngờ chúng.

Trẻ con?

Theo The Economist, cách xử lý khủng hoảng và đứng lên từ thất bại cho thấy sự trưởng thành của mark Zuckerberg, trong khi Elon Musk lại quá "trẻ con" vì cái tôi quá lớn.

Sau khi bị chỉ trích vì chế độ bảo mật dữ liệu khách hàng lỏng lẻo, kiểm duyệt nội dung kém thì Facebook ngay lập tức đã đưa ra một ban giám sát độc lập về nội dung, đồng thời đầu tư 20 tỷ USD cho mảng bảo mật trực tuyến.

Nhận về nhiều chỉ trích nhưng Mark Zuckerberg biết cách chiều lòng mọi người và tập trung nhắm vào lợi nhuận, thứ vũ khí hiệu quả nhất bất kể có bị hoen ố hình ảnh sau khi sa thải lao động hàng loạt.

Trái lại, dù đốt hàng tỷ USD và khiến cổ đông bất mãn nhưng Elon Musk vẫn không nhận mình đã sai, vốn là tính cách từ trước đến nay mà nhiều người làm cung với tỷ phú này cho biết.

Trong khi Meta ghi nhận công lao của các nhà quảng cáo Trung Quốc đóng góp cho lợi nhuận của tập đoàn thì Tesla lại đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt vì cái tôi quá lớn của Elon Musk.

Rõ ràng, sự thất bại từ vũ trụ số và đà suy giảm sức hút của Facebook đã khiến Mark Zuckerberg dần trưởng thành và biết cách đứng lên sau khi ngã. Tuy nhiên với Elon Musk, những thành công quá khứ khiến vị tỷ phú này dễ giận dỗi như một đứa trẻ khi mọi chuyện không như ý.

Sau phán quyết của tòa án Delaware, thay vì phối hợp với Hội đồng quản trị Tesla để tìm phương án giải quyết thì Elon Musk lại dọa di chuyển trụ sở công ty đến Texas, nơi có chế độ thuế kém ưu đãi hơn cho cổ đông doanh nghiệp.

"Các cổ đông nên lên trên sàn đấu và cho Elon Musk một bài học", tờ The Economist kết luận.

*Nguồn: The Economist