Mark Zuckerberg 'unfriend' với cả thế giới: Facebook loại bỏ tin tức mãi mãi, nghỉ chơi với các công ty truyền thông sau khi bị đòi phải trả tiền

Khoảng từ năm 2017 tới đầu năm 2018, Mark Zuckerberg đã thường xuyên tổ chức các cuộc thảo luận về cách làm cho tin tức trên Facebook trở nên đáng tin cậy hơn. Sau khi các cuộc thảo luận diễn ra, họ đã đi tới thống nhất xung quanh việc mua lại một tổ chức tin tức lớn, đáng tin cậy hoặc Facebook tự thành lập tổ chức của riêng mình.

Vào thời điểm đó, Facebook, vẫn chưa đổi tên thương hiệu thành Meta, vẫn đang quay cuồng với việc chính trị hóa và thao túng nền tảng này trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Ban đầu, công ty này bác bỏ vai trò của Facebook trong chính trị và ảnh hưởng đối với cử tri, Zuckerberg đã thay đổi giọng điệu của mình.

Trong một bản ghi nhớ năm 2017, vị CEO này đã trình bày cách Facebook nỗ lực cải thiện thành một nền tảng có trách nhiệm với người dùng và ngành tin tức. Zuckerberg viết: “Cung cấp cho mọi người tiếng nói là không đủ nếu không có những người tận tâm khám phá và phân tích thông tin mới. Chúng ta còn phải làm nhiều hơn nữa để hỗ trợ ngành tin tức nhằm đảm bảo chức năng xã hội quan trọng này được bền vững”.

Theo một số người thân cận Zuckerberg vào thời điểm đó, giọng điệu trong bài viết kể trên của vị CEO rất chân thành. Cá nhân anh ấy đã phê duyệt Dự án Báo chí của Facebook, trong đó một nhóm tại công ty đã rót tiền cho các tổ chức tin tức lớn và nhỏ.

TỰ LÀM HOẶC THÂU TÓM

Một nguồn tin cho biết, bản thân Zuckerberg cân nhắc các lựa chọn của mình: "Tự làm hoặc mua?". Hai người có hiểu biết về quy trình này cho biết, đối thủ hàng đầu trong hạng mục “mua” là Associated Press (AP). Zuckerberg quan tâm đến việc Facebook có dịch vụ điện tử riêng và AP phù hợp một cách hiệu quả.

Một trong những người quen thuộc cho biết, nhóm mua bán và sáp nhập của Facebook đã trực tiếp tham gia, nhưng ý tưởng này đã mất đà vì rõ ràng việc mua lại hoàn toàn một nhà xuất bản tin tức lớn sẽ thu hút sự giám sát của cơ quan quản lý. Zuckerberg cũng xem xét một khoản trợ cấp lâu dài thông qua hoạt động từ thiện Sáng kiến Chan Zuckerberg của mình. Cuối cùng anh ấy không thích ý tưởng đó bởi việc sử dụng một tổ chức từ thiện để "giải quyết vấn đề của Facebook" có lẽ sẽ rất tệ.

Ba người quen thuộc với cuộc đàm phán cho biết, cuộc đàm phán "tự xây dựng" xoay quanh việc Facebook tạo ra kênh tin tức của riêng mình. Ý tưởng đó cũng bị gác lại, một phần vì lo ngại về phản ứng tiêu cực của công chúng.

Không lâu sau cuộc thảo luận "tự làm hay mua", Zuckerberg đã quyết định rằng truyền thông tin tức nói chung rắc rối hơn nhiều so với những gì nó có thể mang lại cho anh. Trong khoảng 18 tháng qua, Meta đã không còn quan tâm đến ngành tin tức hoặc thậm chí ngầm ủng hộ lĩnh vực này. Hai người trong nội bộ cho biết, ngân sách tin tức của công ty đã tăng lên 2 tỷ USD, bao gồm cả các khoản thanh toán trực tiếp đã thương lượng cho các nhà xuất bản. Năm ngoái, trong bối cảnh “Năm hiệu quả” của Meta, ngân sách đó đã bị cắt giảm xuống còn khoảng 100 triệu USD.

Một cựu nhân viên cấp cao của Meta cho biết: “Cho dù báo chí có quan trọng đến đâu thì bây giờ đây có thể là điều kém thú vị nhất trên thế giới đối với Mark”.

Điều đó đã trở nên rõ ràng. CrowdTangle, một công cụ cung cấp thông tin chi tiết về hiệu suất của nhà xuất bản, sẽ ngừng hoạt động vào tháng 8. Dự án Báo chí của Facebook thực sự đã chết. Gần như tất cả mọi người trong nhóm tin tức trong Meta đã bị sa thải hoặc rời đi từ cuối năm 2022 đến năm 2023. 

Nền tảng Facebook bắt đầu chặn tin tức ở Canada. Meta đã xóa hoàn toàn tab Tin tức dành riêng của Facebook ở một số quốc gia, bao gồm Mỹ, Vương quốc Anh và Úc, nghĩa là nội dung tin tức không còn được hiển thị một cách có chủ ý nữa, ngay cả khi người dùng đang tìm kiếm (tab từng có trên trang chủ Facebook).

Các giám đốc điều hành như Adam Mosseri, người đứng đầu Instagram và Threads cho biết rõ ràng rằng những nền tảng như vậy hiện đang hiển thị cho mọi người ít tin tức và nội dung chính trị liên quan hơn. 

Đáng chú ý nhất là toàn bộ thuật toán của Facebook và Instagram cũng đã được chuyển sang thuật toán đề xuất "nội dung không được kết nối" hoặc nội dung dựa trên những gì người dùng đã tương tác. Vì không có nội dung tin tức nào có thể truy cập dễ dàng trên nền tảng của Meta nên thực sự không có cách nào người dùng có thể tương tác ngẫu nhiên với nội dung đó và được hiển thị nhiều hơn.

Cựu nhân viên cấp cao này cho biết: “Mọi thứ mà nhóm tin tức xây dựng đều bị xóa bỏ. Đó là một sự thay đổi hoàn toàn từ ngân sách khổng lồ để tài trợ cho tin tức đến việc mọi thứ về cơ bản bị dập tắt vào một ngày nào đó”.

Về phần mình, Mark nói: 'Điều này rõ ràng không giúp ích gì cho công việc kinh doanh của chúng tôi”. Dấu hiệu ban đầu cho thấy Meta muốn tách mình khỏi ngành tin tức xuất hiện vào năm 2022 khi công ty đổi tên một trong những sản phẩm đầu tiên và thành công nhất của mình, News Feed (một sản phẩm riêng biệt với tab Tin tức) thành Feed.

TẤT CẢ LÀ TẠI NƯỚC ÚC

Zuckerberg quyết định rằng mối quan hệ của Facebook với ngành tin tức đã trở nên không thể bền vững vào cuối năm 2019. Đó là khi các quan chức chính phủ Úc lần đầu tiên thông báo cho Facebook và Google rằng nước này đang chuẩn bị ra một luật mới yêu cầu cả hai công ty này đàm phán các thỏa thuận thanh toán với các nhà xuất bản tin tức để tiếp tục lưu trữ các liên kết đến nội dung của họ.

Tại Facebook, việc đối phó với giới truyền thông ngay lập tức chuyển từ cảm giác khó chịu, đôi khi là sự thất vọng không ảnh hưởng thực sự đến hoạt động kinh doanh của Facebook, đến một chi phí tiềm tàng rất lớn.

Một người làm việc cho Meta vào thời điểm đó hiểu rõ tình hình cho biết: “Chỉ riêng nước Úc giờ đây chúng tôi đã tiêu tốn khoảng 100 triệu USD mỗi năm. Giả sử các quốc gia khác cũng làm theo (thực tế là sau đó có nhiều quốc gia cũng lên tiếng như Úc) thì chi phí nhanh chóng lên tới vài tỷ USD mỗi năm”.

NMBC đã trở thành luật vào năm 2021 và mọi nguồn tin nội bộ của Meta đều lập luận rằng nó được dàn dựng bởi nhà chính trị nổi tiếng Rupert Murdoch, người sáng lập đế chế News Corp. Trên thực tế, News Corp là công ty đầu tiên đạt được thỏa thuận với Facebook về việc thanh toán nội dung tin tức ở Úc sau khi luật này được thông qua.

Một người làm việc với Zuckerberg cho biết, mối quan hệ kéo dài nhiều năm của Murdoch và Zuckerberg, tuy chưa bao giờ hoàn toàn thân thiện, đã trở nên "căng thẳng, rất căng thẳng" khi Australia thông qua NMBC.

Trong cuộc gọi lúc 2 giờ sáng với Joel Kaplan, phó chủ tịch chính sách của Meta và Campbell Brown, phó chủ tịch phụ trách quan hệ đối tác tin tức cho đến khi rời đi vào năm ngoái, cùng một số ít giám đốc điều hành khác của Facebook, Zuckerberg đã quyết định rằng Facebook sẽ chỉ tắt tin tức tại Úc mãi mãi. 

Một trong những người quen thuộc với tình huống này cho biết: “Chúng tôi đã tính toán tất cả những gì sẽ xảy ra nếu xóa và chặn tất cả tin tức ở đó, và lượng tác động khá nhỏ, gần như không đáng kể đến mức độ tương tác”.

Hai tuần sau, Zuckerberg đã đảo ngược hướng đi khi cuộc nói chuyện của anh với Frydenberg dẫn đến một số sửa đổi luật, loại bỏ hiệu quả mối đe dọa phân xử nếu các nhà xuất bản không hài lòng với các thỏa thuận của Facebook.

Theo hai người quen thuộc với các thỏa thuận mà công ty đã ký kết với các nhà xuất bản Úc, kể từ khi luật được thông qua, Meta đã trả khoảng 100 triệu USD mỗi năm cho nội dung tin tức trong nước. Một người nói: “Điều này cũng không làm giảm căng thẳng với giới truyền thông ở đó hay tăng thiện chí dưới bất kỳ hình thức nào”.

Kết quả là, chi phí của Meta dành cho các nhà xuất bản tin tức Úc dự kiến sẽ thấp hơn nhiều trong năm nay, vì công ty cho biết gần đây mức tiêu thụ tin tức trên Facebook ở Úc đã giảm 80% so với năm ngoái.

Meta đã xóa tab Tin tức ở Úc và cho biết vào tháng 4 rằng “chúng tôi sẽ không tham gia vào các thỏa thuận thương mại mới cho nội dung tin tức truyền thống ở những quốc gia này và sẽ không cung cấp các sản phẩm Facebook mới dành riêng cho các nhà xuất bản tin tức trong tương lai”. 

Mọi thỏa thuận mà Meta có với các nhà xuất bản ở Mỹ và Anh, bao gồm cả những thỏa thuận với News Corp., đều đã hết hạn. Các giao dịch còn lại ở Úc, Pháp và Đức sẽ được thực hiện trong vài năm tới.

Khi Canada thông qua luật tương tự như của Úc vào năm ngoái, Meta đã tắt nội dung tin tức trên Facebook và Instagram một cách đơn giản và dứt khoát. Có thể dễ dàng thấy được trong tương lai, nếu các tổ chức tin tức cố gắng kiếm tiền từ Meta, kế hoạch của công ty là tắt hoàn toàn.

Một cựu nhân viên Meta am hiểu tình hình lúc đó cho biết: “Nếu toàn bộ sự việc ở Úc không xảy ra, có lẽ Facebook sẽ không bao giờ hết tin tức”. Bây giờ, "không còn đường lui nữa".

Nhìn chung, các giám đốc điều hành công ty truyền thông đổ lỗi cho Meta và Google vì đã chiếm phần lớn số tiền quảng cáo kỹ thuật số hiện có, khiến các tổ chức tin tức phải tranh giành nhau những mảnh vụn còn lại. Ngành công nghiệp tin tức đã phải vật lộn suốt 20 năm để tìm ra một mô hình kinh doanh hiện đại và giờ tiếp tục bị thu hẹp đáng kể. Meta thành công hơn bao giờ hết. Nhưng mối quan hệ của công ty với giới truyền thông vẫn còn nhiều khó khăn.

Một trong những cựu nhân viên cấp cao cho biết: “Những người làm trong lĩnh vực tin tức cảm thấy như Facebook nợ họ điều gì đó. Nhưng cuối cùng, nếu ai đó đẩy Mark đến bờ vực, câu trả lời của anh ấy là 'Không’”.

Theo: BI