Mua bán lan đột biến tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng chính quyền vẫn khó quản lý

Nguy cơ mua giá "trên trời", bán giá "dưới đất"

Thời gian vừa qua, những người chơi và trồng lan vô cùng bất ngờ và cũng có phần "khó hiểu" trước những thương vụ giao dịch lan đột biến (hay còn gọi là lan var) có giá trị lên đến vài chục tỷ, thậm chí cả trăm tỷ đồng, chứ không chỉ dừng ở mức vài trăm triệu hay vài tỷ đồng như trước.

Việc này khiến cho những người chơi và trồng lan cảm thấy vừa mừng - vừa lo. Mừng vì loài hoa độc lạ này đang đem đến những nguồn thu thực sự rất lớn giúp nhiều người có thu nhập, hay thậm chí là "đổi đời". Song, nỗi lo canh cánh vì không hiểu giống hoa độc lạ này có thực sự giá trị như họ vẫn mua bán, hay chỉ là một chiêu trò "thổi giá" do những thế lực ngầm tạo lên nhằm trục lợi, đến khi "bong bóng" căng phồng thì giá hoa lao dốc không phanh và kéo theo nhiều hệ lụy khó lường.

Những cây lan đột biến được các chủ vườn bán với giá giá hàng tỷ đồng.

Theo chia sẻ của anh Nguyễn Công H. - một người có nhiều năm chơi và chăm cây cảnh ở Hà Nội, anh có nghe và tìm hiểu qua về việc mua bán lan đột biến thời gian qua. Nhưng thực sự anh cũng chưa hiểu được vì sao những cây lan hay kie lan đó lại có giá trị cao như vậy? Vì dù nó có quý và lạ thật nhưng để nhân giống và tách chiết thì cũng không quá khó và mất quá nhiều thời gian như các cây cảnh cổ thụ có tuổi thọ lâu năm mà người ta vẫn chơi.

"Tôi sợ rằng đây chỉ là thú chơi nhất thời hay một chiêu trò thổi giá của các thế lực ngầm đang tạo ra để đánh vào lòng tham của người dân và muốn giàu nhanh chóng nhằm thu lợi cho mình. Vì thực sự có khi những người mua các cây lan đó về chưa chắc đã nhìn thấy bông hoa nở ra hay cách chăm sóc nó như thế nào" – anh H. bày tỏ.

Nhiều người vẫn không thể hiểu vì sao những cây lan bé tẹo vài cm lại có giá trị cao như vậy.

Cũng theo anh H., nếu ai đó có ý định để đầu tư vào giống lan này thì nên tìm hiểu kỹ càng và có lựa chọn sáng suốt. Tránh để tình trạng mua vào với giá cao ngất ngưởng rồi đến một lúc nào đó muốn bán cũng không được, hay mua đắt bán rẻ để rồi mang nợ vào người, phải bán nhà bán cửa để trả nợ... "Đấy là còn chưa kể đến chuyện mua phải lan đột biến giả, bị dân buôn lừa đảo", anh H. cho hay.

Chị D., chủ một nhà vườn lan quy mô lớn tại Hà Nội cho hay, giá hoa lan biến động mạnh khiến người trồng lo lắng: "Nếu dân tình cứ đổ xô mua bán lan đột biến và đẩy giá lên cao thì những loài lan thông thường lại ít được chú ý, tiêu thụ bị chậm lại. Tôi cũng không dám có ý kiến gì về chuyện thổi giá hay giá ảo mà chỉ mong thị trường sớm ổn định để sản xuất và kinh doanh bền vững, phục vụ tốt cho người yêu hoa".

Loay hoay chuyện quản lý

Vẫn biết là có nhiều rủi ro và mạo hiểm, nhưng việc mua bán lan đột biến thời gian qua ở Việt Nam vẫn không ngừng gia tăng cả về số lượng lẫn giá trị. Các giao dịch vẫn diễn ra ở khắp các tỉnh thành và cũng đã có nhiều người là nạn nhân từ việc này.

Tuy nhiên, vì cái lợi quá hấp dẫn ngay trước mắt và giấc mộng "đổi đời" siêu tốc mà nhiều người vẫn bất chấp rủi ro đã được cảnh báo mà đi vay, kêu gọi các nguồn tiền để lao vào trồng, đầu tư, mua bán và thậm chí là lừa đảo... gây mất an ninh trật tự xã hội.

Vẫn biết là có nhiều rủi ro và mạo hiểm, nhưng nhiều người vẫn lao vào trồng, đầu tư lan đột biến.

Vì vậy, để hạn chế những rủi ro và thiệt hại cho người dân trước sức hấp dẫn vô cùng to lớn từ việc buôn bán lan đột biến, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đã có cảnh báo từ rất sớm và khuyến cáo người dân hết sức thận trọng khi tham gia vào các giao dịch mua bán lan đột biến để tránh bị thiệt hại lớn về tài chính.

Đồng thời, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng, hoạt động mua bán lan đột biến thời gian gần đây chủ yếu là về cách thức "thổi giá", "làm giá ảo" để lừa đảo người tiêu dùng.

Hay tại nhiều địa phương, tỉnh thành đã tích cực tuyên truyền về vấn đề này. Đồng thời, siết chặt việc quản lý việc trồng, nhân giống hay giao dịch lan trên địa bàn để tránh những rủi ro đáng tiếc.

Chia sẻ với phóng viên VOV.VN, ông Nguyễn Đức Nhuận, Bí thư Đảng ủy xã Đông La (huyện Hoài Đức, Hà Nội) – một những các địa phương có nhiều hộ trồng lan và nhân giống lan đột biến cho biết, nhờ cây lan mà cuộc sống của nhiều gia đình trong xã được cải thiện. Quy mô trồng lan của các nhà vườn trong địa bàn xã ngày càng được mở rộng. Nhưng với các giao dịch lan đột biến với giá trị cao như thời gian gần đây thì địa phương chưa được báo cáo cụ thể.

Ông Nhuận lo ngại rằng, một ngày nào đó giá lan đột biến rớt thê thảm thì bà con trong xã cũng có thể bị ảnh hưởng không nhỏ, bởi có nhiều người đi vay mượn để đầu tư. Nếu không bán được, hay bán quá rẻ thì sẽ ngập trong nợ nần, có khi phải bán nhà đi để trả nợ.

Việt nhân giống, sang chiết lan đột biến được các chủ vườn thực hiện một cách không mấy khó khăn.

"Hiện tại, chúng tôi cũng không thể cấm bà con trồng hay mua bán lan đột biến. Nó cũng chỉ như một sản phẩm nông nghiệp người dân sản xuất ra và có người mua thì bán, không ai ép buộc ai cả. Nên về mặt chính quyền, chúng tôi chỉ có thể tuyên truyền để bà con nắm được những rủi ro trong vấn đề này. Bên cạnh đó, là tăng cường kiểm tra, giám sát các hộ trồng lan trong địa phương xem có giao dịch lớn hay không và đó là thật hay giả...", ông Nhuận nói.

Ông Nhuận cũng cho biết, chính quyền địa phương phối hợp với quỹ tín dụng của xã để thắt chặt việc vay vốn, xác minh hồ sơ vay chặt chẽ, nghiêm túc để tránh hậu quả không hay.

Theo ông Nhuận, hiện tại ở địa phương có nghe là có giao dịch nhưng họ không thông báo với chính quyền nên không thể biết cụ thể như thế nào. Chính quyền đã cắt cử lực lượng đi kiểm tra cả ngày lẫn đêm nhưng rất khó để nắm chính xác số lượng và giá trị của các giao dịch. Và nhiều chủ vườn tổ chức giao dịch ở ngoài địa bàn địa phương quản lý nên càng khó./.