Muốn biết phải làm gì khi thị trường rực lửa, hãy đọc bức thư gửi cổ đông năm 1987 của Warren Buffett

Tuần vừa qua, toàn bộ các TTCK trên thế giới từ Mỹ đến châu Âu hay châu Á đều không thể tránh khỏi cơn bán tháo. Trong "cơn bão", sú sụp đổ của thị trường chứng khoán năm 1987 vẫn còn ghi dấu mạnh mẽ trong bài học lịch sử mà nhiều nhà đầu tư chứng khoán Mỹ từng được nghe lại, khi mà chỉ số đã từng mất 22% số điểm chỉ trong một ngày.

Hãy theo dõi những người có kinh nghiệm lão làng, đặc biệt là CEO Berkshire Warren Buffett đã khuyên các cổ đông của ông làm gì năm 1987 khi mà cả thế giới phải cùng oằn mình chống chọi lại với cú tụt dốc lớn nhất lịch sử của thị trường chứng khoán mọi thời đại.

Trong bức thư, Buffett không dành nhiều đoạn viết về hậu quả mà đợt sụt giảm lớn nhất năm 1987 đã xảy ra. Ông chưa bao giờ đặt cược vào chuyển động của thị trường ngắn hạn hay lo lắng thị trường sẽ hoạt động những gì trong vòng một năm.

"Trong suốt năm 1987 là thời kỳ của những hưng phấn nhưng các nhà đầu tư lại chẳng thể thêm được mấy đồng vào tài sản ròng. Chỉ số Dow chỉ tăng 2,3% trong cả năm. Tất nhiên là các bạn nhận thức được đoàn "tàu lượn siêu tốc" đã tạo ra con số nhỏ bé này . Ngài Thị Trường đã nổi cơn điên cuồng cho đến tận tháng Mười và sau đó cho các nhà đầu tư trải nghiệm một cuộc thâu tóm với quy mô lớn hơn bao giờ hết.

Chúng ta có đầy những ‘chuyên gia’ đầu tư, những người quản lý nhiều tỉ USD, để đổ lỗi cho cơn hỗn loạn này. Thay vì tập trung phân tích các doanh nghiệp sẽ làm gì trong những năm tới, nhiều quản lý quỹ danh tiếng lại tập trung vào việc đoán xem các quản lý quỹ khác sẽ làm gì trong những ngày sắp tới. Với họ, cổ phiếu chỉ giống như xèng trong một trò chơi, như cái đê và cái bàn ủi trong trò Cờ tỉ phú."

Có rất nhiều điểm tương đồng giữa thị trường năm 1987 và thị trường chúng ta đang đối mặt ngày hôm nay. Ngày hôm nay sự bay hơi của điểm số trên thị trường là kết quả của hàng loạt các trader đã sử dụng quá nhiều đòn bẩy, và các chiến lược dựa trên giao dịch tần số cao. Những nhà đầu tư lớn đã thống trị thị trường với hàng chục tỉ USD vốn, nhưng liệu điều đó có nghĩa rằng tầm ảnh hưởng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ là không đáng kể? Không, đó không phải là điều Buffett nghĩ. Ông diễn tả điều này như sau:

"Nhiều người đã tô vẽ nên những luận điệu không đúng với sự thật trong thời gian họ quan sát những sự kiện gần đây. Họ hào hứng đưa ra luận điểm những nhà đầu tư nhỏ không còn có cơ hội trong một thị trường giờ đã bị thống trị bời các hành vi vô lý từ các nhà đầu tư tổ chức lớn. Luận điệu này hoàn toàn là xuyên tạc. Những thị trường đó đều lý tưởng cho các nhà đầu tư - dù nhỏ hay lớn - thể hiện được bản thân mình và đạt được kết quả trông đợi nếu anh ta cam kết gắn chặt với phong cách đầu tư tốt đẹp mình đã chọn ngay từ ban đầu.

Biến động chỉ khiến tài khoản bay hơi khi người quản lý đã đầu cơ một cách phi lý cùng một số tiền lớn sẽ cung cấp cho các nhà đầu tư chân chính cơ hội để có thể thực hiện được những phi vụ đầu tư thông minh. Anh ta chỉ cảm thấy tổn thương nếu bị dồn đến bước đường cùng, về cả sức ép tài chính lẫn tâm lý, để rồi phải bán ở thời điểm mà anh ta không hề có chủ đích."

Thị trường xuống dốc tạo nên cơ hội lớn, với những ai có phong cách đầu tư sáng suốt.

Buffett lưu ý rằng bạn luôn luôn nên cẩn thận trước những hành động rồ dại của Ngài Thị Trường:

"Nhưng, như cô bé Lọ Lem đi dự tiệc, bạn luôn phải biết rõ mọi thứ to lớn ở đằng kia ngày mai có thể trở thành quả bí ngô hay những chú chuột nhắt. Ngài Thị Trường luôn ở đó để phục vụ các lựa chọn của bạn, và ông ta không hướng dẫn cho bạn đâu. Cuốn sổ tay của ông ấy, không phải là sự thông thái của ông ấy - sẽ là hướng dẫn vô cùng hữu ích cho bạn. Nếu một ngày nào đó Ngài Thị Trường tỏ ra ngu ngốc, bạn có thể tự do cho phép mình tảng lờ ông ấy hoặc lấy lợi thế từ ông ta, nhưng nó sẽ là thảm họa nếu bạn ngã gục dưới ảnh hưởng của ông ta...

Thực sự, nếu bạn không chắc chắn rằng bạn có thể hiểu và định giá được doanh nghiệp của bạn tốt hơn là Ngài Thị Trường thì bạn đừng tham gia vào vòng chơi này làm gì. Cũng như họ nói trong môn đánh bài tây, "Nếu bạn ở trong cuộc chơi 30 phút và bạn không biết ai là thằng bị dắt mũi, bạn chính là người bị dắt mũi."

Thị trường hoảng loạn, và một nhà đầu tư thông thái nên tránh xa thị trường trong cuộc khủng hoảng tài chính. Điều quan trọng nhất để đảm bảo bạn thu về lợi nhuận trong một thị trường hoảng loạn là bạn phải tránh xa các nguy hiểm từ thị trường hỗn loạn, xác định các mức đáy và không đầu tư theo cảm tính hay xu hướng, nghiên cứu lại các dữ liệu từ các cuộc khủng hoảng trước, học tập đủ kiến thức và xây dựng kinh nghiệm.