Ngân hàng “bán bia kèm lạc”: Cần những quy định chặt chẽ hơn

Muốn được giải ngân, phải mua bảo hiểm

Theo phản ánh từ Hiệp hội doanh nghiệp, Hội doanh nghiệp thành phố, thời gian qua nhiều doanh nghiệp và người dân muốn vay tiền phải mua bảo hiểm mới được ngân hàng giải ngân. Việc này đã làm tăng thêm chi phí, gây khó khăn hơn cho doanh nghiệp và người dân mỗi khi cần vay vốn.

Chia sẻ với PV Báo Công Thương về tình trạng "bia kèm lạc" khi vay vốn ngân hàng, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu tại TP. Hồ Chí Minh cho biết, ngay cả khi việc room tín dụng còn dư giả thì mỗi hợp đồng vay đều được nhân viên ngân hàng "mồi" doanh nghiệp nên mua thêm bảo hiểm để được giải quyết hồ sơ nhanh hơn, được vay với lãi suất tốt hơn. Còn trong giai đoạn hạn mức tín dụng đã chạm trần thì việc mua bảo hiểm gần như là điều kiện "cần" khi vay vốn.

"Ngay như tại công ty của tôi, mỗi hợp đồng vay đều bắt buộc phải mua bảo hiểm nhân thọ 70-80 triệu đồng cho khoản vay 5-6 tỉ đồng. Thậm chí có ngân hàng còn đặt vấn đề với người đi vay bằng cách ký hợp đồng "tư vấn tài chính" với mức phí 20-30 triệu đồng.

Dù đang tồn tại một số điều khoản lạ lùng như vậy nhưng nhà kinh doanh như tôi vẫn phải chịu đựng để vay vì dòng vốn là "máu" của doanh nghiệp, nhất là trong giai đoạn khó khăn như hiện nay" - vị lãnh đạo công ty bày tỏ.

Tương tự, đại diện một doanh nghiệp thực phẩm tại TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, danh chính ngôn thuận thì ngân hàng không không ép khách hàng mua bảo hiểm. Như trường hợp của doanh nghiệp vay 1 tỷ đồng để bổ sung vốn lưu động nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh tăng trong mùa cao điểm cuối năm, nhân viên ngân hàng chỉ bảo: "Nếu anh mua bảo hiểm thì hồ sơ sẽ được duyệt dễ hơn". Nói vậy là đủ hiểu muốn được việc thì phải chấp nhận chi tiền cho họ. Giấy tờ của bạn có chuẩn chỉ mức nào, thì ngân hàng cũng có quyền từ chối cho bạn vay, mà không cần giải thích lý do. Thế nên, nói ngân hàng không ép nhưng khách hàng không mua không được", vị đại diện này cho hay.

Nhiều doanh nghiệp gặp khó khi phải mua bảo hiểm mới vay được vốn ngân hàng

Tuy nhiên, trên thực tế, tình trạng "bia kèm lạc" khi vay vốn ngân hàng trên không phải diễn ra ở tất cả các ngân hàng. Đơn cử như trường hợp của Công ty TNHH Thái Bình An (Đồng Nai), bà Nguyễn Thị Thu Hà – đại diện doanh nghiệp cho biết doanh nghiệp thường vay vốn tại một số ngân hàng như HD Bank, Vietinbank, … tuy nhiên khi doanh nghiệp làm hồ sơ vay vốn tại các ngân hàng này đều được giải quyết nhanh chóng mà không xảy ra tình trạng "mồi chài" mua bảo hiểm. "Tôi nghĩ tùy từng lĩnh vực và hoạt động của từng doanh nghiệp mà các ngân hàng sẽ yêu cầu mua hay không", bà Nguyễn Thị Thu Hà cho hay.

Cần những quy định chặt chẽ hơn

Ông Phạm Ngọc Hưng – Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay hầu hết các ngân hàng đều liên kết với công ty bảo hiểm. Do đó, khi làm thủ tục cho vay tín dụng ngân hàng thường khuyến khích, yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm, không chỉ doanh nghiệp mà kể cả các cá nhân. Điển hình như khi vay tiền mua nhà, nhua xe thì ngân hàng sẽ yêu cầu mua bảo hiểm. Đây không phải bảo hiểm tiền gửi mà là bảo hiểm nhân thọ. Sự liên kết này không mặc dù không bắt buộc nhưng khi ngân hàng giải quyết hồ sơ, ngân hàng thường yêu cầu khách mua luôn. Nhiều khách hàng không biết, không hiểu rõ và xem đây là một thủ tục và mua, và khi tới thời điểm đáo hạn của bảo hiểm thì khách hàng mới giật mình.

Đây là điểm không tốt mà Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính nên có quy định rõ ràng. Bảo hiểm nên có kênh phân phối riêng, khách hàng mua một cách tự nguyện chứ không nên ép khách hàng mua khi vay vốn.

Hiện các ngân hàng cho vay cá nhân khó, đặc biệt là vay cá nhân tiêu dùng thì họ đòi hỏi nhiều thủ tục. Do đó nhiều khách hàng cá nhân buộc phải mua bảo hiểm để được vay. Đây là việc làm không đúng của Ngân hàng.

"Ngân hàng Nhà nước nên kiểm tra vấn đề này, yêu cầu các ngân hàng bá cáo doanh thu thông qua việc bán bảo hiểm và có giải pháp chấn chỉnh, không để tiếp tục xảy ra tình trạng ép buộc khách hàng mua bảo hiểm khi vay vốn", ông Phạm Ngọc Hưng đề xuất.

Đồng quan điểm, Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cho rằng, việc khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm mới được giải ngân là ngân hàng sai. Tuy nhiên hiện nay các ngân hàng vẫn bán chéo sản phẩm để gia tăng thêm lợi nhuận. Nghĩa là ngân hàng tìm kiếm thêm lợi nhuận từ việc bán sản phẩm khác qua lực lượng có sẵn là giao dịch viên của mình. Việc bán chéo sản phẩm này sẽ tốt nếu nó là tự nguyện.

Giai đoạn từ 2010 trở về trước, các ngân hàng thường dành vị trí nhất định cho nhân viên bán bảo hiểm nhân thọ để họ tư vấn. Còn như hiện nay gần như là sự ép buộc. Điều này là vi phạm pháp luật vì ngân hàng sử dụng lợi thế độc quyền cho vay của mình để ép khách hàng mua.