Ngành hàng này sẽ là 'ngôi sao' xuất khẩu mới của Việt Nam? Mỹ, Nhật, Hàn đều là khách lớn, tham vọng thu 36 tỷ USD sau 2 thập kỷ nữa

Việt Nam đang là lựa chọn hấp dẫn cho các cường quốc công nghiệp gia tăng nhập khẩu các mặt hàng quan trọng nhằm phục vụ cho quá trình chế tạo phương tiện vận tải.

Theo số liệu thống kê cập nhật mới nhất của Tổng cục Hải quan, trong tháng 9, xuất khẩu nhóm phương tiện vận tải và phụ tùng của Việt Nam đạt gần 1,1 tỷ USD, giảm 17,8% so với tháng trước và giảm 9,5% so với tháng 9/2023.

Dù vậy, lũy kế 9 tháng đầu năm, Việt Nam thu về từ nhóm hàng này vẫn tăng 3,8%, đạt hơn 11 tỷ USD, lọt top 10 mặt hàng có kim ngạch đạt hơn 10 tỷ USD trong 3 quý 2024.

Các thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam là những nước có ngành công nghiệp ô tô phát triển hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đức…

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm với kim ngạch đạt 2,4 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ. Thị trường này chiếm gần 22% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng phương tiện vận tải và phụ tùng trong 9T/2024.

Thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 là Nhật Bản. Cụ thể, trong tháng 9, nước ta xuất khẩu hơn 231 triệu USD. Lũy kế 9 tháng đầu năm, xứ anh đào chi ra 2,18 tỷ USD để nhập khẩu nhóm hàng này, tăng 1,96% so với cùng kỳ năm 2023, chiếm tỷ trọng 20%.

Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 nhóm hàng này. Trong tháng 9, Việt Nam thu về 106 triệu USD. Lũy kế 5 tháng, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này hơn 1,14 tỷ USD, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm tỷ trọng khoảng 10%.

Ngoài 3 thị trường chính, nhiều thị trường cũng ghi nhận mức tăng trưởng đột biến trong 5 tháng đầu năm như Ai Cập (160%), Australia (69,3%), Tây Ban Nha (792%),... Các hãng công nghệ và ô tô trên thế giới đang ngày càng tin tưởng vào chất lượng linh kiện, phụ tùng của Việt Nam.

Trong bối cảnh sản lượng tiêu thụ toàn ngành ô tô sụt giảm, việc xuất khẩu linh kiện phụ tùng ô tô tăng trưởng chứng tỏ Việt Nam có vị trí trong chuỗi sản xuất ô tô toàn cầu.

Điều này một phần cũng nhờ tác động của việc dịch chuyển chuỗi cung ứng, tìm nhà cung cấp linh kiện thay thế nhằm giảm sự phụ thuộc vào “công xưởng” sản xuất của thế giới là Trung Quốc.

Theo thống kê, Việt Nam có khoảng 2.000 doanh nghiệp sản xuất phụ tùng, linh kiện, tạo việc làm cho hơn 600.000 lao động, trong đó khoảng 300 doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng đa quốc gia. Tỷ lệ thu mua nguyên liệu, linh kiện, phụ tùng của các công ty Nhật Bản tại Việt Nam đã tăng từ 28% cách đây 10 năm lên 37% vào năm 2022 (theo JETRO).

Theo Dự thảo của Bộ Công Thương về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, đến năm 2045, và những năm tiếp theo được xác định sẽ là giai đoạn tăng trưởng mạnh của lượng xe điện hoá, xe hybrid, xe sử dụng năng lượng mặt trời, sử dụng nhiên liệu sinh học và nhiên liệu xanh mới... và tiến dần đến sự ổn định của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. 

Đến năm 2030, giá trị xuất khẩu phương tiện vận tải và linh kiện, phụ tùng ô tô đạt xấp xỉ 14 tỷ USD. Mục tiêu xuất khẩu 90.000 xe ô tô vào năm 2035. Đến năm 2045, giá trị xuất khẩu phương tiện vận tải và linh kiện, phụ tùng ô tô đạt khoảng 36 tỷ USD.

Tầm nhìn đến năm 2045, tiếp tục phát triển công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất ô tô, nước ta phấn đấu trở thành nhà cung cấp quan trọng nhiều loại linh kiện, phụ tùng cho ngành công nghiệp ô tô khu vực và thế giới. Đáp ứng trên 80 - 85% (tính theo giá trị) nhu cầu về linh kiện, phụ tùng cho sản xuất lắp ráp ô tô trong nước.