Nhanh đến kinh ngạc: Thủ tướng Hungary dỡ bỏ phủ quyết ngay những phút đầu Hội nghị EU, Ukraine thắng lớn

Quyết định được thông qua chỉ trong vài phút

NBC News và Wall Street Journal đưa tin, chỉ trong vòng vài phút diễn ra phiên thảo luận đầu tiên tại Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) ngày 1/2, các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia EU đã nhất trí ký thỏa thuận cung cấp cho Ukraine gói hỗ trợ mới trị giá 50 tỷ euro (54 tỷ USD) để hỗ trợ nền kinh tế đang bị chiến tranh tàn phá của nước này. Quyết định đã được thông qua sau nhiều rào cản từ phía Hungary.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel tuyên bố, thỏa thuận đã đạt được trong giờ thảo luận đầu tiên của Hội nghị thượng đỉnh EU ở Brussels.

"Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận" - ông Michel thông báo qua bài đăng trên mạng xã hội X, đồng thời cho biết thỏa thuận này sẽ "bảo đảm nguồn tài trợ ổn định, dài hạn" cho Ukraine.

Mô tả phiên thảo luận này, NBC News cho biết: "Các nhà lãnh đạo EU đã bay tới Brussels từ khắp châu Âu chỉ để giải quyết một vấn đề mà dường như đã được thông qua chỉ trong vòng vài phút".

Kết quả đạt được có thể xem là một chiến thắng lớn dành cho Ukraine trong bối cảnh các nguồn viện trợ từ Mỹ bị đình trệ, khiến Kiev phải đối mặt với nguy cơ nguồn ngân sách cạn kiệt và rơi vào tình trạng thiếu vũ khí nghiêm trọng trong cuộc xung đột với Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hoan nghênh quyết định của EU và đánh giá đây là một điều "rất quan trọng" đối với Kiev. Gói viện trợ sẽ giúp Ukraine củng cố mức độ ổn định kinh tế và tài chính lâu dài cho đất nước.

Theo Reuters, trái phiếu bằng đồng USD của Ukraine đã tăng giá ngay sau khi có tin tức về gói viện trợ được thông qua. Kiev dự kiến sẽ nhận được đợt viện trợ đầu tiên trị giá 4,5 tỷ euro vào tháng 3 năm nay.

Ông Orbán đổi ý "nhanh đến kinh ngạc"

Đáng nói, theo NBC News, Hungary đã dỡ bỏ quyết định phủ quyết đối với gói viện trợ dành cho Ukraine "một cách rất nhanh chóng, tới mức gây kinh ngạc". Ngay trước thềm Hội nghị thượng đỉnh EU, Thủ tướng Orbán vẫn còn bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ qua bài đăng trên X: "Chúng tôi sẽ đứng lên vì tiếng nói của người dân! Ngay cả khi các quan chức ở Brussels đe dọa chúng tôi".

Tháng 12/2023, 26 nhà lãnh đạo khác trong EU đã nhất trí với gói viện trợ trị giá 50 tỷ euro (có hiệu lực từ năm 2024 - 2027) dành cho Ukraine. Họ cũng đồng ý để Ukraine trở thành ứng cử viên cho tư cách thành viên EU.

Mặc dù miễn cưỡng chấp nhận việc Ukraine trở thành ứng cử viên EU nhưng ông Orbán đã phản đối quyết liệt gói hỗ trợ tài chính cho Kiev, đồng thời dùng quyền phủ quyết để ngăn gói hỗ trợ được thông qua.

Trước khi diễn ra Hội nghị thượng đỉnh EU lần này, ông Orbán đã phát đi nhiều tín hiệu cho thấy sẽ lặp lại quyết định tương tự, khiến các nước còn lại trong EU phải tính toán nhiều phương sách nhằm gây sức ép cho Hungary.

"Hungary cần châu Âu" - Thủ tướng Estonia Kaja Kallas nói với các phóng viên khi vừa đến trụ sở EU - "Ông Orbán nên cân nhắc xem những gì sẽ xảy ra với Hungary".

"Không thể có chỗ cho sự thỏa hiệp đối với các nguyên tắc của chúng tôi, chẳng hạn như vấn đề pháp quyền. Và chắc chắn không có chỗ cho sự thỏa hiệp trong vấn đề Ukraine" - Tổng thống mới đắc cử của Ba Lan Donald Tusk cho hay.

Điều gì khiến ông Orbán đổi ý?

Reuters dẫn lời các nhà ngoại giao giấu tên cho biết, để buộc Hungary "bật đèn xanh" cho gói viện trợ của Ukraine, khối này đã quyết định chưa vội cam kết giải ngân bất kỳ khoản tiền nào trong số hàng tỷ euro của quỹ tài trợ EU dành cho Hungary.

Trước đó, các khoản tiền này đã bị Brussels đóng băng do những quan ngại sâu rộng về tình hình nhân quyền và nguyên tắc pháp quyền ở Hungary.

Theo New York Times, ông Orbán dường như nhận được rất ít lợi ích từ việc dỡ bỏ quyết định phủ quyết của mình. Các quan chức EU cho biết, Thủ tướng Hungary chỉ nhận được một sự tham chiếu mơ hồ trong kết luận chung mà các nhà lãnh đạo đưa ra vào cuối hội nghị thượng đỉnh.

Tham chiếu đó thúc giục Ủy ban Châu Âu hành động "cân xứng" trong cách họ đóng băng nguồn tài trợ cho các quốc gia thành viên mà họ phạt vì vi phạm, như trường hợp của Hungary.

Một nhà ngoại giao cho biết, thỏa thuận viện trợ cho Ukraine bao gồm điều khoản thảo luận hàng năm về gói hỗ trợ và có tùy chọn xem xét lại sau hai năm "nếu cần thiết", nhưng không đề cập quyền phủ quyết rõ ràng dành cho Budapest.