Nhìn lại "năm con trâu" với 2 từ "SAO KÊ": Cuộc khủng hoảng niềm tin chưa từng có và "phút 89" gây ngỡ ngàng, nhưng những thứ đã mất đi liệu có tìm lại được?

Khủng hoảng niềm tin

Chuyện bắt đầu từ việc một Youtuber bóng gió tố số tiền kêu gọi quyên góp từ thiện vẫn còn nguyên trong tài khoản nghệ sĩ Hoài Linh, nó chưa hề chuyển đến tay người cần nhận. Sau một thời gian im lặng, khi dư luận dậy sóng, cuối cùng Hoài Linh đã phải thừa nhận 6 tháng qua, 13 tỷ chưa được chuyển đến tay đồng bào miền Trung, dù mùa mưa lũ đã qua khá lâu.

Sau đó, nghệ sĩ này đã “giải ngân” số tiền 13 tỷ. Tuy nhiên, việc giải ngân chậm trễ khiến người ta không khỏi thở hắt ra, cùng với đó là một câu hỏi lớn với việc làm từ thiện của giới nghệ sĩ.

Nhiều người gọi thẳng đó là "sự sụp đổ", khi Hoài Linh là 1 nghệ sĩ nổi tiếng, có sức ảnh hưởng lớn, lại khiến cho người ta thất vọng vì sự chậm trễ.

Khủng hoảng kinh tế, sức khỏe vì dịch bệnh là điều ai cũng nói cho năm 2021, nhưng niềm tin bị đánh cắp cũng là một cuộc khủng hoảng tinh thần lớn. Liên tiếp những “tin đồn từ thiện” xảy ra với hàng loạt nghệ sĩ, công chúng yêu cầu họ phải sao kê và giải trình về việc đứng ra kêu gọi, quyên góp tiền từ thiện.

Người ta gọi năm Tân Sửu 2021 là "năm sao kê chiếu mệnh". Dư luận đẩy lên cao trào những xì xào, ngờ vực và quy kết sớm khi chưa hạ hồi phân giải.

Hàng loạt nghệ sĩ “điêu đứng” với cơn bão sức ép sao kê. Sau Hoài Linh, tiếp tục Thủy Tiên, Đàm Vĩnh Hưng, Trấn Thành... vướng vào tin đồn thiếu minh bạch. Dư luận "thét gào" đòi nghệ sĩ phải sao kê quỹ tiền từ thiện để chứng minh độ trong sạch của mình. “Cơn bão sao kê” còn gọi tên cả vợ chồng diễn viên Lương Thế Thành - Thúy Diễm, Nhật Kim Anh…

Trước sức ép của dư luận, không ít nghệ sĩ đã tung bản sao kê: như Trấn Thành tung “bộ sao kê” 1000 trang, Thủy Tiên là 18.000 trang, thậm chí MC Phan Anh người bị "điều tiếng" trước đó cũng tung sao kê…

Nhưng dư luận tiếp tục soi tiểu tiết và dường như họ vẫn không hài lòng, người ta thi nhau vạch lá tìm sâu, tìm những chi tiết chưa được sáng tỏ. Có lẽ cuộc khủng hoảng niềm tin đã khiến cho người ta ngờ vực với tất cả những chứng cứ…

Tiếp theo đến vụ Giang Kim Cúc, trưởng nhóm mai táng 0 đồng tại thành phố Hồ Chí Minh, cũng liên tục vướng vào những ồn ào liên quan đến từ thiện vì cũng bị cho là thiếu minh bạch. Đặc biệt vụ livestream bà rút ống thở cháu ngoại sai sự thật càng khiến dư luận phẫn nộ.

Người ta dường như nghi ngờ tất cả, chuyện từ thiện vốn tốt đẹp đầy ý nghĩa nhân văn trước đây từng ca ngợi lên tận mây xanh bỗng trở thành mớ bòng bong cho nhiều nghệ sĩ. Trong đầu nhiều người dường như đóng đinh rằng nghệ sĩ có mục đích kinh tế đằng sau cái mác hoạt động từ thiện.

Hàng nghìn trang sao kê có lấy lại được những gì đã mất?

Người ta la ó đòi nghệ sĩ tự chứng minh sự trong sạch của mình bằng cách sao kê tài khoản làm từ thiện. Rồi ngay cả khi nghệ sĩ đã sao kê cũng không làm họ hài lòng. Đó là dấu hiệu của việc mất niềm tin, 1 cuộc khủng hoảng niềm tin chưa từng có vào "chữ thiện".

Nghệ sĩ luôn là người có sức ảnh hưởng rất lớn trong xã hội, việc chứng minh họ trong sạch là 1 yêu cầu cần thiết. Nhưng vì nhiều lý do mà sự việc đẩy lên thành cao trào, người yên lặng ỉm đi, người sao kê rồi thì bị bắt bẻ. Người ta luôn có cảm giác nhìn vào cuộc sống qua 1 chiếc gương mờ. Dịch bệnh thì ở giai đoạn căng thẳng bên ngoài, bên trong với ồn ào từ thiện càng khiến lòng người rối ren.

Nhiều người hụt hẫng, phẫn nộ vì cho rằng niềm tin mình gửi trao bị phản bội. Nghi vấn về sự minh bạch của nghệ sĩ làm từ thiện như 1 dấu hỏi treo lơ lửng khi nó vẫn chưa thực sự được làm sáng tỏ. Giống như đến lúc bạn nghĩ ai đó đang ăn trộm thì mắt bạn nhìn thấy đâu đâu cũng là hành động mờ ám.

Người ta bảo mất cái gì cũng được, nhưng không được để mất lòng tin là thế!

Hệ lụy của nó gây ra không hề nhỏ. Hình ảnh và uy tín của các nghệ sĩ cũng bị chịu ảnh hưởng không nhỏ từ vụ việc chưa được ngã ngũ. Nhiều nghệ sĩ bị kêu gọi tẩy chay vì vướng vào ồn ào từ thiện. Trên mạng xã hội, nhiều hội, nhóm antifan được thành lập. Những hội nhóm này tấn công fanpage của các nhãn hàng, dự án có các nghệ sĩ như Đàm Vĩnh Hưng, Trấn Thành, Thủy Tiên tham gia.

"Phút 89" ngỡ ngàng

Sau lùm xùm này từ nghệ sĩ lẫn người dân đều hiểu việc nghệ sĩ kêu gọi quyên góp từ thiện là việc tốt. Nhưng khi được yêu cầu công khai sao kê cũng là chuyện đương nhiên họ phải làm. Họ cần phải chịu trách nhiệm với niềm tin của công chúng. Tuy nhiên, khi chưa có 1 chế tài hoặc 1 văn bản cụ thể hướng dẫn trước đó dễ khiến nhiều nghệ sĩ gặp rắc rối.

Về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Văn hóa Bùi Hoài Sơn từng nhấn mạnh rằng, lỗi không phải hoàn toàn do nghệ sĩ. Chúng ta chưa có hành lang pháp lý định hướng cũng như hỗ trợ nghệ sĩ, cá nhân, tổ chức mong muốn được làm từ thiện, quyên góp từ thiện.

Dù ồn ào về làm từ thiện trở thành một "điểm đen" của giới showbiz Việt trong năm nay nhưng không thể phủ nhận qua việc này, nhiều nghệ sĩ rút ra được những bài học cho mình. Thực tế, vẫn có không ít điểm sáng từ các ngôi sao làm công tác xã hội được yêu mến vì chuyên nghiệp và minh bạch.

Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, C02 đã vào cuộc điều tra, để lảm rõ "uẩn khúc" từ thiện của nghệ sĩ. Ngày 28/12/2021, qua điều tra, C02 đã cho rằng, có trường hợp lượng tiền vào tài khoản từ thiện của người đứng ra kêu gọi còn ít hơn số tiền họ mang đi ủng hộ.

Như vậy, bất ngờ vào “phút 89” công bố này đã làm cho lòng người dường như có phần bình yên trở lại với những hoài nghi được thuyên giảm. Tuy nhiên, lòng tin cũng không phải là thứ dễ dàng quay trở lại.

Sau những ồn ào, dù niềm tin có đi xuống nhưng cũng là 1 động thái tích cực để những việc thiện nguyện tiếp theo người ta biết làm 1 cách bài bản và minh bạch hơn. Để chữ nhân ái với truyền thống thương người như thể thương thân của dân tộc về vẹn nguyên ý nghĩa tốt đẹp của nó.

Lùm xùm hôm nay - minh bạch cho ngày mai

Qua cách kêu gọi làm từ thiện mà các nghệ sĩ làm trong thời gian qua xảy ra nhiều ồn ào cho thấy việc làm thiện nguyện của nhiều nghệ sĩ còn tự phát nên khó tránh khỏi những sai sót. Qua vụ việc này, một bài học được rút ra, không chỉ riêng nghệ sĩ mà bất cứ ai khi muốn làm từ thiện. Việc thiện là tốt, là nhân văn nhưng cũng là việc không thể làm một cách cảm tính. Làm từ thiện giờ đây, thực sự cần chuyên nghiệp và minh bạch.

Mặt khác, hãy đừng chỉ nghĩ về nghệ sĩ làm từ thiện với toàn những lùm xùm. Trên thực tế vẫn còn không ít những nghệ sĩ như: Quyền Linh, Lý Hải, Mỹ Tâm, Thái Thùy Linh… nhiều năm qua vẫn miệt mài với các hoạt động xã hội và không gặp điều tiếng gì.

Vì vậy, ngoài sự minh bạch thì cách làm từ thiện bài bản, đúng mục đích, nguyện vọng của người dân, mạnh thường quân... là việc thiết yếu.

Người ta bảo "mất tiền là mất ít, mất bạn là mất nhiều, nhưng mất lòng tin là mất tất cả" không sai. Khi lòng tin bị tổn thương thì sẽ rất khó để khôi phục như cũ.

Tuy nhiên, khi sự việc đang được làm rõ với những tín hiệu tốt như Bộ công an vừa công bố thì có thể lòng người đã đôi phần dịu lại.

Hy vọng nghệ sĩ hay bất kỳ ai khi kêu gọi quyên góp từ thiện sẽ có bài học cho mình để lòng tốt đúng nghĩa lòng tốt, nó luôn được đặt đúng chỗ, hiệu quả, minh bạch và công khai.