"NIC là niềm tự hào của Việt Nam, hứa hẹn sẽ trở thành điểm đến đổi mới sáng tạo trong khu vực và thế giới"

Sau hơn 2 năm thi công, cuối tháng 10 tới đây, cơ sở mới của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (huyện Thạch Thất, Hà Nội) sẽ được khánh thành.

Với tổng diện tích khoảng 200.000 m2, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Duy Đông, cơ sở mới của NIC sẽ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo lớn nhất, hiện đại nhất cả nước. "Đây còn là nơi ươm tạo, hỗ trợ cho hàng chục startups tiềm năng, các doanh nghiệp công nghệ, các đối tác trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo", ông Đông nhấn mạnh.

HIỆN THỰC HÓA KHÁT VỌNG CHO CẢ DÂN TỘC VƯƠN LÊN

Đầu tháng 1/2021, Triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam 2021 diễn ra tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc. Cùng ngày, lãnh đạo Chính phủ cùng nhiều bộ, ngành đến dự khai mạc sự kiện đã chính thức nhấn nút khởi công xây dựng cơ sở mới của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia tại khu công nghệ cao này.

Việc khởi công cơ sở mới của NIC diễn ra trong bối cảnh Việt Nam có nguy cơ tụt hậu về mức độ sẵn sàng công nghệ, đổi mới sáng tạo và năng suất lao động so với một số nước ở châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia và Singapore. Một con số đáng chú ý được nêu ra tại sự kiện cho thấy tỷ lệ chi cho khoa học công nghệ của Việt Nam (bao gồm cả khu vực Nhà nước và tư nhân) chỉ khoảng 0,44% GDP - mức rất thấp so với mức bình quân của thế giới là 2,23%.

Nguyên nhân được chỉ ra là chưa có những chính sách, cơ chế tốt, hoặc những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo các nhà khoa học và chuyên gia. Hành lang pháp lý và cơ chế chính sách còn thiếu thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ.

Các phát biểu tại sự kiện cũng nhìn nhận nhiều nước giàu tài nguyên, nhưng không thể tăng trưởng nhanh và bền vững, ngược lại có nước có rất ít tài nguyên nhưng vẫn đạt được tăng trưởng kinh tế cao. Yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt là con người và công nghệ.

"Với biểu tượng đại bàng cất cánh bay lên, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia sẽ tạo ra những điều kiện lý tưởng về môi trường thể chế pháp luật, thử nghiệm chính sách mới, điều kiện hạ tầng, môi trường làm việc đặc biệt thuận lợi để thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam phát triển và vươn mình ra thế giới", lãnh đạo Chính phủ phát biểu tại lễ khởi công công trình đồng thời nhấn mạnh đây là khát vọng, là điểm tầm nhìn chung cho cả dân tộc vươn lên về một Việt Nam hùng cường thành hiện thực mạnh mẽ hơn.

Thông tin thêm, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là nơi quy tụ các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trong và ngoài nước, nơi cung cấp các cơ sở nghiên cứu, không gian làm việc, thử nghiệm sản phẩm và điều kiện hạ tầng tốt nhất phục vụ cho nghiên cứu phát triển các ý tưởng công nghệ theo chuẩn mực quốc tế, đưa các ý tưởng đổi mới sáng tạo vào một hệ sinh thái đầy đủ và hỗ trợ thông qua các cơ chế thuận lợi, đặc thù, từ đó hoàn chỉnh vòng kết nối, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu phát triển và thương mại hoá sản phẩm.

Với ý nghĩa đó, Chính phủ đã ban hành một Nghị định riêng (Nghị định 94/2020/NĐ-CP) quy định Trung tâm được hưởng các ưu đãi đầu tư cao nhất, thuận lợi nhất theo quy định hiện nay.

Sau hơn 2 năm thi công vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn do Covid-19, cơ sở mới của NIC với quy mô mặt sàn hơn 20.000 m2 dự kiến về đích vào ngày 28/10/2023. Trước thềm sự kiện, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Duy Đông nhận định, "đây thực sự là niềm tự hào, không chỉ của Bộ KH&ĐT mà còn là hình ảnh của Việt Nam trong mắt đối tác, cộng đồng đổi mới sáng tạo quốc tế. Nó cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái, đưa Việt Nam trở thành điểm đến của đổi mới sáng tạo trong khu vực và thế giới".

Dẫn lại lời phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính trước đó: Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là nơi hội tụ trí tuệ và lan tỏa lợi ích đổi mới sáng tạo của Việt Nam, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, Bộ KH&ĐT mong muốn cùng đồng hành với các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thông qua Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Quốc gia để biến các nguồn lực thành các cơ hội, lan tỏa lợi ích tới doanh nghiệp và cộng đồng.

BÀI TOÁN THU HÚT NGUỒN LỰC

Cùng với việc khai trương cơ sở mới của NIC vào ngày 28/10, trong 5 ngày sau đó (28/10-1/11), Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2023 cũng sẽ diễn ra với giá trị cốt lõi: Hội tụ - Sáng tạo - Lan tỏa. Sự kiện dự kiến sẽ có tham dự của gần 300 doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trong nước và quốc tế, mang đến những sản phẩm, dịch vụ công nghệ hiện đại, có tính ứng dụng cao. Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Duy Đông, thời điểm tổ chức 2 dự kiện này có ý nghĩa rất lớn khi sau những tác động lớn của dịch Covid-19, Việt Nam thể hiện khát vọng phát triển khoa học công nghệ đồng thời tiếp tục những chính sách cải cách môi trường đầu tư kinh doanh, đổi mới mô hình tăng trưởng thông qua khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Với tổng diện tích sàn làm việc gần 20.000 m2 gồm 2 khối nhà làm việc và một khối nhà trung tâm hội nghị quốc tế, NIC Hòa Lạc được kỳ vọng là môi trường thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát huy hiệu quả vai trò của một trung tâm đi đầu, là một mắt xích quan trọng trong hệ thống các trung tâm đổi mới sáng tạo nhằm hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.

Đồng thời, với tính chất phục vụ nguồn nhân lực có trình độ cao, tại đây còn được trang bị các công nghệ và thiết bị hiện đại, tiên tiến, có các không gian làm việc, nghiên cứu và phát triển và không gian kết nối, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động đổi mới sáng tạo, hội thảo, diễn đàn và sự giao lưu kết nối giữa các doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và chuyên gia trong và ngoài nước.

"Đây sẽ trở thành một trung tâm hội tụ tài năng, phát huy tối đa thế mạnh của cộng đồng đổi mới sáng tạo và chắp cánh các dự án sáng tạo tiềm năng; thể hiện quyết tâm và chỉ đạo sát sao của Chính phủ trong việc hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái, đưa Việt Nam trở thành điểm đến của đổi mới sáng tạo trong khu vực và thế giới", theo ông Trần Duy Đông.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ KH&ĐT cũng thể hiện trăn trở trước bài toán thu hút các doanh nghiệp, tổ chức về hoạt động tại NIC cơ sở Hòa Lạc.

Theo ông Đông, nơi đặt cơ sở mới của NIC tại Hòa Lạc là một vị trí tương đối xa trung tâm Hà Nội, do vậy cần có giải pháp để thu hút các doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, trong đó có những lịch vực mới có sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế, trong đó tiêu biểu là công nghệ bán dẫn.

Bộ KH&ĐT đang sửa đổi một số quy định để tạo ra ưu đãi cao nhất thuộc thẩm quyền của Chính phủ, trong đó có các ưu đãi về thuế, thủ tục hành chính, hỗ trợ về cấp bằng sáng chế, thị thực cho chuyên gia nước ngoài, chi phí ban đầu để doanh nghiệp đến đặt văn phòng, trung tâm nghiên cứu tại đây… Các ưu đãi dự kiến được ban hành ngay trong năm nay.

Đồng thời, một giải pháp nữa được ông Đông nêu ra là có nhiều hoạt động thường xuyên hơn để các tổ chức quốc tế biết nhiều hơn đến NIC.

"Bộ KH&ĐT tin tưởng rằng đây sẽ là một sự kiện đặc biệt, có ý nghĩa lớn cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nói riêng, cho môi trường kinh doanh của Việt Nam nói chung. Với tinh thần đó, chúng tôi mong muốn cùng đồng hành với các chủ thể của hệ sinh thái trên hành trình đổi mới sáng tạo, thông qua Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Quốc gia để biến các nguồn lực thành các cơ hội, lan tỏa lợi ích tới doanh nghiệp và cộng đồng", Thứ trưởng Trần Duy Đông nói.