Nỗ lực tìm lối ra ở Gaza

Trong vụ kiện Israel do Nam Phi khởi xướng, Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) hôm 26-1 yêu cầu Israel ngăn chặn các hành động diệt chủng đối với người dân Palestine và làm nhiều hơn nữa để giúp đỡ dân thường tại Gaza. ICJ cũng kêu gọi nhóm vũ trang Hamas thả các con tin bị bắt trong cuộc tấn công vào Israel ngày 7-10-2023. 

Theo báo Guardian, ICJ không yêu cầu Israel dừng chiến dịch quân sự ở Gaza nhưng thúc giục nước này nỗ lực hạn chế thương vong và thiệt hại trong các cuộc tấn công.

Các thẩm phán ICJ cũng kêu gọi Israel thực hiện mọi biện pháp trong khả năng để ngăn chặn quân đội phạm tội diệt chủng, trừng phạt hành vi kích động, thực hiện các bước để cải thiện tình hình nhân đạo và báo cáo lại tiến trình của họ sau một tháng.

Bộ Ngoại giao Palestine cho rằng lệnh ngừng bắn ngay lập tức là "cách duy nhất" để thực thi phán quyết của ICJ. Quan chức cấp cao của Hamas Sami Abu Zuhri nhấn mạnh phán quyết của ICJ góp phần cô lập Israel ở Gaza.

Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh việc ICJ không ra lệnh ngừng bắn nhưng gọi cáo buộc diệt chủng là "thái quá". Ông Netanyahu nhấn mạnh Israel sẽ tiếp tục tự vệ và xung đột chưa thể chấm dứt nếu Hamas chưa bị tiêu diệt. Israel lập luận họ đã hành động để tự vệ và nỗ lực bảo vệ dân thường do đối phương tấn công trước.

Nhận xét về phán quyết của ICJ, Nam Phi gọi đây là một "chiến thắng quyết định" đối với nền pháp trị quốc tế và cả nước này cũng như Liên minh châu Âu (EU) đều cho rằng Israel phải thực thi phán quyết ngay lập tức và đầy đủ. 

Theo phản ứng của Mỹ, phán quyết này không đưa ra kết luận về tội diệt chủng và phù hợp với quan điểm của Washington rằng Israel có quyền hành động phù hợp với luật pháp quốc tế để ngăn chặn bất kỳ sự tái diễn của cuộc tấn công hôm 7-10-2023.

Một nguồn thạo tin nói với hãng tin Reuters rằng Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ William Burns và người đồng cấp Israel dự kiến gặp Thủ tướng Qatar và Giám đốc cơ quan tình báo Ai Cập tại châu Âu trong ngày 28-1 để đàm phán về thỏa thuận thả con tin thứ hai ở Gaza. 

Trong diễn biến căng thẳng tại Gaza, Israel hôm 26-1 tiếp tục không kích TP Khan Younis, tấn công vào lực lượng Hamas và cơ sở hạ tầng của lực lượng này từ trên không và trên bộ. Phía Israel cho biết họ đã phát hiện khoảng 200 đường hầm và phá hủy hơn 130 cơ sở hạ tầng của Hamas trong đợt ra quân mới nhất.

Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas hiện đã lan rộng ra biển Đỏ khi lực lượng Houthi ở Yemen hôm 26-1 tăng cường tấn công các tàu đi qua biển Đỏ, bao gồm vụ làm cháy một tàu chở nhiên liệu do Công ty thương mại Trafigura (trụ sở Singapore) điều hành.

Người phát ngôn của lực lượng Houthi tuyên bố đã thực hiện chiến dịch nhắm vào tàu chở dầu Marlin Luanda "của Anh" ở vịnh Aden, khiến đám cháy bùng phát. Cùng ngày, quân đội Mỹ thông báo bắn hạ một tên lửa đạn đạo chống hạm từ khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen nhưng không có thương vong hay thiệt hại nào. 

Đến sáng 27-1 (giờ địa phương), đài truyền hình Al-Masira của Houthi khẳng định Mỹ và Anh vừa tiến hành hai cuộc không kích vào cảng Ras Issa, cảng xuất khẩu chính của Yemen.