Doanh nghiệp cà phê nợ xấu 8.000 tỷ!

Hôm qua 24/9, 20 doanh nghiệp XK cà phê hàng đầu VN (CLB G20) đã họp khẩn cấp để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành cà phê VN.

NỢ XẤU TRÀN LAN

Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch CLB G20 cho biết, vụ mùa năm 2011 - 2012, ngành cà phê VN đã đạt kim ngạch XK cao kỷ lục lên tới 3,76 tỷ USD, nhiều năm liên tiếp giữ giá 40 - 50 triệu đồng/tấn cà phê xô cho nông dân, đem lại lợi nhuận lớn. 

Tại VN cũng đã có hầu hết các công ty lớn nước ngoài đặt trụ sở đại diện để làm ăn, giao dịch. “Vậy nhưng từ vụ 2012 - 2013, đã xuất hiện hàng loạt DN có biểu hiện bất ổn, làm ăn thua lỗ, phá sản. Chúng ta có tới 70% lượng cà phê Robusta giao dịch trên thế giới, vậy mà không những không thể điều tiết được thị trường, nhiều DN VN thậm chí đến nay không còn khả năng tham gia kinh doanh nữa!”.

Cụ thể hơn, ông Nguyễn Nam Hải - Tổng Giám đốc TCty cà phê VN (Vinacafe) thẳng thắn cho biết: Tình hình kinh doanh cà phê của hầu hết các DN đều vô cùng khó khăn, rất nhiều DN báo cáo thua lỗ khiến nợ xấu hiện nay đã lên tới 8.000 tỷ đồng. “Vụ vừa qua, XK cà phê chỉ đạt 1,4 triệu tấn, kim ngạch 2,8 tỷ USD, giảm trên 20% về sản lượng và kim ngạch, giá bán cũng xuống thấp nhất trong nhiều năm gần đây, trong bối cảnh vụ mùa mới sắp diễn ra khiến ngành cà phê tiếp tục gặp họa lớn”.

Chỉ ra nguyên nhân, ông Lương Văn Tự - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao VN (Vicofa) cho rằng, có rất nhiều yếu tố tác động bất lợi cho ngành cà phê trong thời gian qua. Đặc biệt là các DN phải gồng mình chống “bão” khủng hoảng kinh tế và lãi suất cao ngất ngưởng nhiều năm, đến giờ mới biểu hiện rõ bằng việc thua lỗ, nợ nần, phá sản hàng loạt.

Trong bối cảnh đó, các DN cà phê VN còn phải cạnh tranh với các DN nước ngoài có vốn lớn, lãi suất thấp, dày dạn kinh nghiệm thương trường. “Giờ đã có quá nhiều tác động xấu đến toàn ngành, nếu không kiến nghị được chính sách (về vốn, về thuế VAT, giữ giá cà phê cho nông dân…) thì vụ tới sẽ còn nhiều điều xấu hơn nữa xảy ra” - ông Tự cảnh báo.

ĐÌNH ĐỐN VÌ CHÍNH SÁCH THUẾ

Thật bất ngờ khi gần như 100% DN tham gia hội nghị khẩn này đều “kêu trời” về chính sách thuế VAT đang khiến hoạt động XK của ngành cà phê đình đốn. Cụ thể, Chủ tịch Vicofa Lương Văn Tự cho biết: “Ngành cà phê đã kiến nghị với Chính phủ 3 năm nay nên bỏ thuế VAT do tạo nhiều rắc rối vì 93% lượng cà phê dùng XK (không phải nộp thuế VAT), 7% tiêu thụ trong nước, nếu cứ để thu VAT sau đó hoàn lại sẽ nảy sinh nhiều tiêu cực (trốn thuế, nhũng nhiễu, tham nhũng…), mà cuối cùng ngân sách cũng không thu được tiền”.

Ông Nguyễn Xuân Thái - Giám đốc Cty Thắng Lợi cho rằng: “Ngành thuế nghĩ ra thuế VAT gán cho ngành cà phê để công nhân viên chức có việc làm, dù cuối cùng việc thu thuế VAT rồi hoàn lại chẳng có lợi ích gì cho ngân sách”. Đại diện công ty Haprosimex thì thông tin, từ đầu năm đến nay, công ty không còn XK cà phê vì rào cản thuế VAT, nhiều DN nhỏ lẻ làm ăn chụp giật tìm cách trốn thuế tràn lan, môi trường kinh doanh không còn lành mạnh nữa.

Đặc biệt là mới đây, ngành thuế đưa ra quy định “kiểm tra trước, hoàn thuế sau”, tức các doanh nghiệp xuất khẩu nông, lâm, thủy sản phải chờ cơ quan thuế xác minh đến tận người bán đầu tiên mới được hoàn thuế.

Nhiều DN ca thán: Trước đây cơ quan thuế chỉ kiểm tra hóa đơn, chứng từ của 1 đơn vị bán hàng trực tiếp cho DN XK, nhưng nay họ xác minh đến tận người bán đầu tiên. Nếu công ty A mua của công ty B, công ty B mua của công ty C, rồi C mua của D, E, F hay đến Z… thì cơ quan thuế sẽ xác minh hết. Vậy là bộ hồ sơ phải có đến hàng chục đơn vị, nếu chỉ cần vướng ở một đơn vị nào là hồ sơ hoàn thuế bị đình đốn, hàng hóa cũng bị ách tắc không thể XK được.

Một DN cảnh báo: Lợi dụng điều này, các nước như Brazil và Indonesia có sản lượng Robusta khá lớn (500.000 tấn) đang nhảy vào thế chỗ DN VN. Lúc đó, ngành cà phê nước ta có thể mất tới 1/3 thị phần XK trên toàn cầu!

Bà Nguyễn Thị Ngọc Mai - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Cty Packsimex bức xúc nói: “Ngành thuế quy định kiểm tra trước rồi hoàn thuế sau mà không đưa ra thời hạn cụ thể, trong khi toàn bộ lãi suất ngân hàng DN đều chịu hết thì làm sao kinh doanh nổi. Tôi tuyên bố, nếu không bỏ quy định này thì công ty sẽ ngưng không XK cà phê nữa”.

 Theo Bùi Nguyễn