Lỏng lẻo trong quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp

Vật tư nông nghiệp (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giống...) là những yếu tố rất quan trọng quyết định tới chất lượng nông sản. Do vậy, thời gian qua, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các địa phương tích cực triển khai công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp.

Tuy nhiên, việc thực hiện của nhiều địa phương vẫn còn lơ là và chậm trễ.

Nể nang doanh nghiệp?

Một trong những vấn đề nóng được dư luận và người dân quan tâm thời gian qua là tình trạng phân bón giả bán tràn lan trên thị trường, ảnh hưởng không nhỏ tới sản xuất nông nghiệp. 

Về vấn đề này, ông Phạm Đồng Quảng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) thừa nhận, hiện cả nước có khoảng 600 cơ sở sản xuất phân bón, trong đó tỷ lệ cơ sở có nguồn vốn lớn và đầu tư công nghệ cao ít, đa số là sản xuất nhỏ lẻ hay còn gọi là công nghệ "cuốc xẻng". Hơn nữa, số lượng phân bón trong danh mục lớn, trên 6.000 loại, trong khi chưa ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật về chất lượng phân bón, tiêu chuẩn dinh dưỡng nên việc quản lý gặp nhiều khó khăn và tạo kẽ hở để các doanh nghiệp lách luật.

Thông tư 14/2011/TT-BNNPTNT ngày 29/3/2011 của Bộ NN&PTNT quy định việc kiểm tra đánh giá, phân loại cơ sở sản xuất kinh doanh vật tư nông nghiệp và nông, lâm, thủy sản được coi là "cây gậy" để các đơn vị chức năng và địa phương mạnh tay quản lý. 

Thế nhưng, đến nay việc thực hiện Thông tư 14 mới chỉ dừng lại ở một số ít địa phương. Trong tháng 4/2013, cả nước có 8/63 tỉnh, TP báo cáo kết quả triển khai Thông tư 14, trong đó chỉ có 2 tỉnh tổ chức kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp, còn lại các địa phương khác vẫn bỏ ngỏ. Đến hết tháng 5 cũng mới chỉ có 8 tỉnh, TP báo cáo triển khai Thông tư 14, song hầu như cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp chưa được kiểm tra, đánh giá.

Rõ ràng, việc quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp đang bị buông lỏng. Trong tháng 5/2013, số tiền mà Thanh tra Bộ NN&PTNT xử phạt hành chính các hành vi vi phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp đạt trên 600 triệu đồng. Thế nhưng, việc công khai các doanh nghiệp vi phạm còn bị nương nhẹ.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu băn khoăn: "Do chế tài xử phạt nhẹ nên chỉ có biện pháp nêu tên các doanh nghiệp vi phạm trên phương tiện thông tin đại chúng mới có tính răn đe nhưng việc thực hiện còn rất hạn chế. Có nơi, kết quả thanh tra chỉ dán ở Sở NN&PTNT, nếu người dân không biết cơ sở nào vi phạm thì thanh tra cũng không có tác dụng. Tôi có cảm giác các đơn vị, địa phương còn nể nang doanh nghiệp".

Mạnh tay vào cuộc

Việc kiểm soát chặt chẽ vật tư nông nghiệp đầu vào như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi… là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo chất lượng đầu ra của nông sản. Bởi vậy, nếu các đơn vị chức năng và địa phương không thực sự vào cuộc, nông dân vẫn còn phải chịu nhiều thiệt thòi do mua phải vật tư nông nghiệp kém chất lượng. 

Ông Phùng Hữu Hào - Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT) cho biết, thời gian tới, Cục sẽ hướng dẫn, đôn đốc, hỗ trợ các địa phương tập trung triển khai Thông tư 14 trên diện rộng, đặc biệt là với các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu đề nghị các cục, vụ liên quan của Bộ sớm hoàn thiện các văn bản pháp quy về quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp để tuyên truyền đến mọi người dân, doanh nghiệp và làm cơ sở cho quản lý Nhà nước. 

Bà Thu cũng yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm túc việc kiểm tra, đánh giá các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp, trong đó tập trung vào nhóm có nguy cơ cao là phân bón, giống và thức ăn chăn nuôi.

Ngoài việc kiểm tra định kỳ, các địa phương còn phải thực hiện tái kiểm tra, nhất là cơ sở xếp loại B, C. Nếu cơ sở tiếp tục vi phạm phải có biện pháp xử lý mạnh tay và công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để nhân dân được biết.

Theo Thiên Tú