Nữ NSND từng là Đại biểu Quốc hội: Luôn được chồng chở, hỏng 8 xe đạp 2 xe máy, 71 tuổi vẫn hạnh phúc

Đại biểu Quốc hội, người nghệ sĩ tâm huyết một đời với quan họ

NSND Thúy Cải là một trong những cái tên nổi bật và có nhiều cống hiến nhất cho dân ca quan họ Việt Nam. Bà tên thật là Nguyễn Thúy Cải, sinh năm 1953 tại xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.

Sinh ra và lớn lên tại quê hương quan họ nên những làn điệu dân ca đã thấm sâu vào Thúy Cải từ khi còn nhỏ. Nhờ đó, bà bộc lộ năng khiếu và đam mê ca hát từ sớm, mới 6 tuổi đã biết hát quan họ.

Tới năm 12 tuổi, tiếng hát Thúy Cải đã thanh thoát, lay động người nghe. Cũng bởi vậy mà bà có tình yêu đặc biệt và dành cả cuộc đời để cống hiến cho quan họ.

Năm Thúy Cải 16 tuổi, Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh được thành lập và bà là lứa nghệ sĩ đầu tiên tham gia.

Thời gian đó, nữ nghệ sĩ phải xuống tận các làng để theo học những nghệ nhân. Ban ngày, họ làm gì, bà cũng xắn tay vào làm, từ nhổ mạ, cấy lúa tới hái dâu. Khi đêm xuống, công việc tạm hết, các nghệ nhân mới truyền dạy hát.

Làm lụng vất vả nhưng Thúy Cải không hề kêu than, vẫn thoải mái vì được dạy hát, học hỏi về văn hóa dân gian. Từ đó, bà vừa khôi phục, vừa tuyên truyền tình yêu quan họ đến với người dân. Đoàn không có ô tô nên Thúy Cải và các đồng nghiệp ban ngày phải trực tiếp xắn quần đẩy xe bò chở loa đài xuống từng thôn, xã.

Được các nghệ nhân chỉ dạy, lại thêm kiến thức thanh nhạc học được từ trường lớp nên giọng hát Thúy Cải ngày càng hay, vừa đủ vang rền nền nảy, lại vừa truyền cảm, mượt mà.

Năm 1982, bà lần đầu tiên được cùng NSND Thanh Hoa, nghệ sĩ Ái Vân đi biểu diễn ở nước ngoài. Tiếng hát của bà gây ấn tượng mạnh mẽ với khán giả quốc tế, hát xong mà phải ra chào tới 3 lần vì tiếng vỗ tay vang dội mãi không dứt.

Có lần sang Nhật Bản biểu diễn, Thúy Cải vô cùng hãnh diện khi thấy hình mình trong trang phục liền anh liền chị được in thành poster treo ở đường.

Năm 1988, Thúy Cải được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú trong đợt phong tặng đầu tiên và từng vinh dự nhận Huân chương Lao động Hạng Nhất. Năm 1992, bà được bầu làm Đại biểu Quốc hội khóa IX (1992-1997) để giữ trọng trách về văn hóa, văn nghệ. Đây là vinh dự lớn với một nghệ sĩ, cho thấy rõ vị trí và cống hiến của bà.

Từ năm 1996 đến 2008, Thúy Cải làm Trưởng đoàn Dân ca Quan họ. Đến năm 2015, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Hơn 40 năm trong nghề, ngoài ca hát, hoạt động nghệ thuật trên sân khấu như một nghệ sĩ, NSND Thúy Cải còn năng nổ ở cương vị lãnh đạo, tham gia công tác quản lý.

Bà là vị Trưởng đoàn hết lòng vì quan họ. 18 năm ở cương vị Trưởng đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh (từ 1996 – 2004), NSND Thúy Cải không chỉ nỗ lực để anh chị em trong đoàn có thể sống tốt bằng nghề mà còn cố gắng để quan họ đến được với nhiều vùng quê trong cả nước.

Nữ nghệ sĩ đôn đáo mang quan họ vào phía Nam gây dựng nhóm hát dân ca Mười nhớ. Bà cũng nhiều lần giao lưu, nói chuyện ở các trường đại học để lớp trẻ hiểu và yêu quan họ.

Ngoài ra, NSND Thúy Cái cũng góp công rất lớn trong việc giúp quan họ được UNESCO công nhận là di sản phi vật thể đại diện của nhân loại.

Gia đình hạnh phúc, tuổi 71 viên mãn

Hết lòng với nghề và công tác quản lý, nhưng NSND Thúy Cải vẫn giữ được cho mình một mái ấm gia đình bình yên, hạnh phúc. Bà có hai con, một trai một gái, đều đã thành đạt và có gia đình riêng.

Ông xã Thúy Cải học cùng bà tại trường Văn hóa Nghệ thuật Bắc Ninh, tốt nghiệp xong cũng về công tác tại Đoàn quan họ Bắc Ninh. Đặc biệt, ông chính là hậu phương đứng sau hỗ trợ, giúp bà yên tâm công tác.

Có những ngày NSND Thúy Cải phải xa nhà hàng tháng trời, chồng bà thay vợ chăm lo dạy dỗ các con, lo lắng mọi việc trong gia đình để nữ nghệ sĩ có nhiều thời gian dành cho nghệ thuật.

NSND Thúy Cải chia sẻ thêm, hơn 40 năm trong nghề cũng là ngần ấy thời gian ông xã đưa bà đi rồi đón về, hỏng đến 8 cái xe đạp, 2 cái xe máy. Các con của nữ nghệ sĩ cũng ngoan ngoãn, chăm chỉ học hành, phụ việc nhà với bố, để mẹ yên tâm công tác.

Nhờ gia đình viên mãn, nên ở tuổi 71, NSND Thúy Cải vẫn khỏe mạnh và giữ được tiếng hát đẹp. Tuy vậy, bà hạn chế xuất hiện trên sân khấu, lui về làm công tác đào tạo.