Ông Võ Kim Cự: “Sự việc Formosa là đột ngột, ngoài ý muốn”

Sáng ngày 25/7, bên hành lang Quốc hội, ông Võ Kim Cự, hiện là Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, đại biểu QH tỉnh Hà Tĩnh đã có cuộc trao đổi với báo chí liên quan đến việc cấp phép đầu tư cho Formosa khi ông đang làm Bí thư Hà Tĩnh.

Ông nhìn nhận thế nào về trách nhiệm cá nhân khi vừa là lãnh đạo tỉnh vừa là ĐBQH qua vụ việc Formosa?

Sự việc xảy ra rất đáng tiếc, tôi rất trăn trở khi sự việc xảy ra. Nó cũng là việc đột ngột, ngoài ý muốn, để lại những hậu quả lớn cho bà con nhân dân: đời sống khó khăn, tâm tư, tình cảm bị ảnh hưởng. Tôi cũng có những trăn trở vì bấy lâu nay định thực hiện mà chưa thực hiện được.

Mong muốn đưa tập đoàn lớn như Formosa vào làm nghiêm túc như cam kết, sẽ thay đổi được một vùng khó khăn, dân nghèo khổ, mong một nguồn lực lớn cho dân có việc làm để thoát nghèo, phải có một cú hích, có công nghiệp làm nền tảng, chấm dứt cảnh sản xuất manh mún.

Tôi cứ nghĩ sẽ diễn ra theo chiều hướng tích cực, không ngờ xảy ra những đáng tiếc như thế. Thời gian đó, tôi cũng có trách nhiệm liên đới trong quá trình làm, nên tôi trăn trở. Và tôi nghĩ kể cả những người không phải trong cuộc cũng trăn trở vì đó là đồng bào của mình.

Việc cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng theo trình tự, đúng theo Luật đất đai, luật đầu tư và Nghị định 108. Khu kinh tế Vũng Áng là khu kinh tế nằm trong vùng đặc biệt khó khăn nên Thủ tướng có quyết định số 72, ban hành chính sách ưu đãi cho khu kinh tế này.

Nói đúng quy trình nhưng khi thanh tra vào lại phát hiện 53 sai phạm của Formosa?

53 sai phạm đó là vi phạm về công nghệ môi trường chứ không phải sai phạm trong cấp phép đầu tư. Trình tự cấp giấy chứng nhận đầu tư theo đúng các quy định của Luật, trong đó có tiêu chí quy định ưu đãi về ngành chúng ta đang khuyến khích đầu tư như thép, cảng biển…

Đặc biệt, có một tiêu chí khiến Formosa được chọn là lao động. Dự án này có tới hàng vạn người lao động, nằm trong vùng kinh tế đặc biệt khó khăn nên được cấp phép.

Việc cấp phép chúng nhận đầu tư là đúng trình tự. Trước khi nhà đầu tư yêu cầu xin đăng ký đầu tư đã có văn bản 323 của Thủ tướng đồng ý chủ trương, giao cho Hà Tĩnh chỉ đạo khu kinh tế phối hợp với các Bộ ngành hướng dẫn, kiểm tra và thẩm định hồ sơ.

Sau khi có ý kiến của tất cả các bộ ngành (hiện còn lưu giữ), Hội đồng thẩm định báo cáo lại với Thủ tướng. Thủ tướng có văn bản 869 đồng ý cấp giấy chứng nhận đầu tư cho đơn vị này theo nghị định 108, Chính phủ uỷ quyền hoàn toàn cho địa phương hết, nơi nào có khu kinh tế thì khu kinh tế cấp, nơi nào không có khu kinh tế thì tỉnh cấp.

Tỉnh đã báo cáo lại hết sức nghiêm túc, còn việc họ vi phạm thì đó là vấn đề môi trường. Về mặt quản lý Nhà nước, cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng nhưng thực thi của Formosa là vi phạm. Vi phạm này chúng ta đã và đang xử.

Chúng tôi đang kiến nghị xử lý nghiêm, kiểm soát chặt chẽ, yêu cầu thay đổi công nghệ, thiết bị, nếu không sẽ kiến nghị dừng, thu giấy chứng nhận đầu tư, phạt và yêu cầu bồi thường lại toàn bộ môi trường cho chúng ta.

-Có ý kiến cho rằng sai phạm xảy ra do thiếu thanh tra, kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương. Để khi xảy ra rồi mới biết sai phạm của Formosa?

Tôi có nhận được thông tin từ Sở Tài nguyên môi trường, họ đã kiểm tra vài lần và báo cáo cùng với Tổng cục môi trường và cơ quan cấp phép, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Sau đó có ý kiến nói có vấn đề về kỹ thuật. Nhưng chắc chắn địa phương có trách nhiệm. Vấn đề ở đây do kỹ thuật chứ không phải do con người.

-Formosa có tiền sử đi đến đâu gây ô nhiễm môi trường đến đó, nhưng sao vẫn cấp phép đầu tư?

Văn bản chúng tôi lưu giữ, tất cả các Bộ thì không có Bộ nào không đồng ý chọn Formosa cả, cũng không Bộ nào nói việc Formosa gây vấn đề này khác ở các nước, hoàn toàn không có. Hồ sơ còn nguyên.

-Quá trình cấp phép phải qua nhiều bước, nhiều cơ quan, vậy tạo sao với dự án lớn như Formosa mà chỉ trong vài tháng đã hoàn thành xong việc cấp phép. Liệu có sự ưu ái đặc biệt nào cho Formosa?

Không thể có sự ưu ái đặc biệt nào, phải làm đúng luật, đúng trình tự, đúng bước đi theo quy định. Có ý kiến lại bảo kéo dài quá cũng có vấn đề, chúng ta đang cải cách mạnh mẽ nền hành chính. Chúng ta không rút ngắn thời gian, không bỏ qua, các trình tự vẫn đủ, ý kiến của các Bộ, ngành liên quan đầy đủ.

Sau khi có đầy đủ ý kiến theo quy định của Luật thì Thủ tướng có có ý kiến đồng ý.

Trước những hậu quả mà Formosa gây ra, theo ông có cần xử lý hình sự Formosa?

Chúng ta đã chỉ ra và đang làm quyết liệt. Trung ương và Chính phủ, các bộ ngành đang vào cuộc, làm việc nghiêm túc, khách quan, quyết liệt, nhưng cần dứt điểm sớm, kéo dài không hay cho nhiều vấn đề, xử lý không loại trừ bất cứ tổ chức, cá nhân nào.

Ông Võ Kim Cự lên tiếng về việc cấp phép cho Formosa