Phát xít Đức, chất độc màu da cam và 66 tỷ USD: Bên trong vụ M&A lớn nhất thế giới năm 2016

Hôm qua (14/9), hai ông lớn trong ngành trồng trọt và hóa chất đã chốt lại thương vụ sáp nhập có giá trị lên tới 66 tỷ USD. Tập đoàn Monsanto của Mỹ bị công ty dược phẩm Bayer của Đức mua lại trong vụ M&A lớn nhất thế giới kể từ đầu năm đến nay, tạo ra nhà cung cấp hạt giống và các hóa chất dùng trong nông nghiệp lớn nhất thế giới với tổng doanh thu hàng năm 26 tỷ USD.

Thương vụ này là sự kết hợp giữa hai tập đoàn từ lâu nay đã cung cấp cho chúng ta thực phẩm, thuốc men và ảnh hưởng lớn đến cách trồng trọt canh tác của con người.

Bayer: Hiện tại và tương lai

Năm 1863, Bayer được thành lập bởi hai người bạn khởi nghiệp từ công việc sản xuất thuốc nhuộm từ nhựa than đá. Công ty ấy ngày nay đã phát triển thành tập đoàn hóa chất và dược phẩm nổi tiếng thế giới với những sản phẩm đặc trưng như dùng heroin làm thuốc giảm ho năm 1896 hay thuốc kháng sinh aspirin năm 1899.

Trong chiến tranh thế giới thứ hai, Bayer từng là nhà thầu chuyên cung cấp thuốc men cho quân Phát xít Đức và thường xuyên sử dụng nô lệ làm nhân công.

Hiện tại, Bayer đặt trụ sở ở Leverkusen (Đức), chuyên về sản xuất thuốc và có cả bộ phận nghiên cứu thuốc giệt cỏ và trừ sâu bọ. Mục tiêu của Bayer là thống trị thị trường hóa chất và thuốc dùng trên người cũng như thực vật và động vật.

Monsanto

Ra đời năm 1901, ban đầu đây là công ty chuyên sản xuất các chất phụ gia thực phẩm trước khi mở rộng sang ngành công nghiệp hóa chất, dược phẩm và các sản phẩm nông nghiệp. Monsanto nổi tiếng là đã tạo ra những hóa chất cực độc gây nhiều tranh cãi như PCB (giờ đã bị cấm sử dụng) hay chất độc màu da cam đã được quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam và gây ra nhiều di chứng nặng nề.

Trong những năm 1970, Monsanto thương mại hóa thuốc diệt cỏ Roundup và bắt đầu nghiên cứu về hạt đậu tương và ngô biến đổi gen trong những năm 1980. Năm 2000, một Monsanto hoàn toàn mới xuất hiện sau nhiều thương vụ thâu tóm sáp nhập.

Trong những năm gần đây, Monsanto cố gắng định vị mình là đơn vị cung cấp mọi thứ từ hạt giống đến hóa chất cho người nông dân. Ý tưởng là sử dụng thông tin thu thập trực tiếp từ các cánh đồng để tìm hiểu chính xác người nông dân nên sử dụng hóa chất vào thời điểm nào trong vụ mùa và sử dụng như thế nào để mang lại nhiều hiệu quả nhất. Và Monsanto cũng không phải là công ty duy nhất có ý tưởng này. Tháng 12 năm ngoái, Dow Chemical và DuPont thông báo sẽ nhập vào nhau và sau đó chia tách thành 3 bộ phận trong đó có một công ty con cung cấp nhiều loại hạt giống và hóa chất. Vài tháng sau, tập đoàn hóa chất Trung Quốc cũng thông qua thương vụ thâu tóm Syngenta với giá 43 tỷ USD.

Đây sẽ là vụ M&A lớn nhất từ trước đến nay trong ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, thương vụ còn gặp phải nhiều chướng ngại vật ở phía trước. Bayer và Monsanto sẽ trở thành người chơi lớn nhất trong ngành mà chỉ còn 3 siêu công ty tồn tại, do đó chắc chắn sẽ gặp nhiều phản đối vì lo ngại độc quyền.

Thêm vào đó, người Đức vốn đang lo ngại về thực phẩm biến đổi gen chắc chắn sẽ phản đối mạnh mẽ. Thậm chí Đức còn cấm trồng thực phẩm biến đồng gen. Monsanto được coi là mầm mống để các doanh nghiệp Mỹ reo rắc tội ác ở Đức và thuốc diệt côn trùng của Monsanto cũng bị cho là khiến một số lượng lớn đàn bướm chết ở Bắc Mỹ.

Tương lai của ngành nông nghiệp ra sao?

Sự thống trị của Monsanto trên thị trường hạt giống và sức mạnh của Bayer trên thị trường hóa chất nông nghiệp đồng nghĩa với việc họ sẽ bán cho người nông dân cả hạt giống biến đổi gen và thuốc trừ sâu. Monsanto cũng đang mạnh tay đầu tư vào nông nghiệp chính xác – ngành mới nổi cho phép người nông dân tính toán chính xác nên sử dụng bao nhiêu phân bón cũng như loại hát giống nào bằng cách tập hợp dữ liệu và phân tích điều kiện thời tiết cũng như số liệu thực tế từ cánh đồng.

Trong khi đó Monsanto và Bayer lập luận rằng những phương pháp mới của họ sẽ giúp tăng mạnh sản lượng và là cần thiết để có thể nuôi sống dân số thế giới đang bùng nổ.