Phó Thủ tướng: Giai đoạn thu hút đầu tư dựa trên ưu thế về đất đai và lao động giá rẻ đã không còn giá trị

Trong bối cảnh này, mới đây, Bộ Ngoại giao, Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economic Times và Ủy ban Nhân dân Thành phố Hải Phòng đã phối hợp tổ chức Diễn đàn Nhịp cầu Phát triển Việt Nam 2024 (Vietnam Connect Forum) lần thứ 4 và chương trình Golden Dragon Awards lần thứ 23, với chủ đề "Việt Nam hướng tới kinh tế xanh, bền vững".

Thách thức không một quốc gia nào có thể tự giải quyết

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, đến nay thế giới đã chuyển qua giai đoạn phát triển, hiện thách thức lớn nhất là sự chuyển đổi. Từ đó, đặt ra vấn đề mô hình phát triển truyền thống dựa vào tài nguyên thiên nhiên, hay các mô hình qua ba cuộc cách mạng công nghiệp có còn phù hợp hay không.

"Trong thế kỷ 21, nhân loại đối diện với hàng loạt thách thức mới cũ đan xen, trong đó điển hình như biến đổi khí hậu, dịch bệnh toàn cầu đòi hỏi các quốc gia, không phân biệt lớn bé, trình độ phát triển phải chung tay mới xử lý được", Phó Thủ tướng cho hay.

Việt Nam đang đứng trước thách thức rất khó để tự mình giải quyết được. Càng phát triển cũng đi liền với các vấn đề xã hội khác như chênh lệch giàu nghèo, vấn đề môi trường, tài nguyên, lương thực…Tuy nhiên, đây tiếp tục là những thách thức của toàn cầu, diễn ra trên mọi châu lục, ở cả nước phát triển hay đang phát triển.

"Biến đổi khí hậu là thách thức toàn cầu không một quốc gia nào có thể tự giải quyết, nếu như không có sự chung lưng đấu cật của toàn thế giới. Trong đó, các nước phát triển, đang phát triển cần cùng nhau hành động và đạt được một số mục tiêu", Phó Thủ tướng nói.

Vì thế, thách thức đặt ra cũng là lựa chọn được mô hình phát triển mà hôm nay hội nghị đang nói đến, đó là kinh tế xanh, kinh tế tri thức, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp…

Phó Thủ tướng cho biết nói về phát triển bền vững, Việt Nam cũng đã có bộ các chỉ tiêu để "cân đo, đong đếm" sự phát triển này. Nhưng rõ ràng, để đạt mục tiêu thiên niên kỷ còn rất ra. Với những vấn đề về biến đổi khí hậu, dịch bệnh hiện nay nảy sinh từ sự phát triển không bền vững, đòi hỏi cần có sự thay đổi, dù khó khăn.

"Đây là lựa chọn bắt buộc phải làm", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Phó Thủ tướng, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu thế tất yếu, và là hành động mà chúng ta cần chuyển đổi sớm để bảo vệ chính mình. Theo Phó Thủ tướng, yếu tố quyết định sự thành công của kinh tế xanh chính là quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và công bằng. Sự chuyển đổi này đòi hỏi các nước đang phát triển cũng như các nước phát triển phải cùng nhau phát triển mặc dù trình độ, khả năng giữa các quốc gia không giống nhau.

Lần đầu tiên tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng đã thể hiện rõ ý chí của Việt Nam trong việc lựa chọn mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Tại COP 26, Việt Nam cũng đã đưa ra mục tiêu cam kết về Net Zero bằng 0 vào năm 2050, dù ngay cả với các nước phát triển đây vẫn là một thách thức lớn.

Tuy nhiên, để đạt được các mục tiêu, hành động cần xuất phát từ mỗi cá nhân, mỗi địa phương, mỗi quốc gia. Trên con đường Net Zero cần giải quyết được bài toàn về công nghệ; không sử dụng năng lượng hóa thạch.

Bên cạnh đó, một trong những vấn đề theo Phó Thủ tướng sẽ quyết định đến thành công của kinh tế xanh là năng lượng sạch, chuyển đổi này đòi hỏi các nước phải cùng nhau hành động, dù trình độ và khả năng khác nhau.

Tuy nhiên, cũng như nhiều quốc gia trên thế giới hướng đến tăng trưởng xanh, bền vững, vấn đề gặp phải của Việt Nam là nhu cầu về tài chính, công nghệ rất lớn cho sự thay đổi, chuyển dịch này. Bên cạnh đó, sự thay đổi từ tư duy sang hành động cụ thể từ Chính phủ, bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp, của toàn xã hội cần sớm và nhanh để tạo tác động lan toả… còn nhiều hạn chế.

Phó Thủ tướng chia sẻ, chuyển đổi mô hình phát triển cần cả một quá trình từ nhận thức đến hành động. Trong hành động, Việt Nam gặp khó khăn lớn ở nguồn lực tài chính và công nghệ. Bài toán tài chính và công nghệ là "cơn đau đầu" không chỉ cho Việt Nam mà còn các nước phát triển.

Thời kỳ nguồn lực đất đai, lao động giá rẻ đã không còn giá trị

Theo Phó Thủ tướng, đầu tư vào Việt Nam dựa trên nguồn lực đất đai, lao động giá rẻ đã không còn giá trị. Thay vào đó, xu hướng thu hút đầu tư sắp tới sẽ có hai thứ, năng lượng xanh, tín chỉ xanh và nguồn nhân lực chất lượng cao. 

"Hai yếu tố này Việt Nam có tiềm năng và tài nguyên, nhưng để tận dụng được phục vụ cho phát triển kinh tế, chúng tôi gửi gắm đến các doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp hàng đầu về công nghệ, năng lượng, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh…", Phó Thủ tướng bày tỏ.

Phó Thủ tướng cũng mong muốn các doanh nghiệp FDI đồng hành để cùng nhau chuyển đổi, cam kết đi tiên phong.

"Phát triển bền vững là chặng đường còn khá xa, nhưng kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp sẽ là những chặng đầu mà chúng ta bắt buộc phải đi qua", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Phó Thủ tướng, từ đó cần định hình cơ chế thay đổi, không đi theo con đường cũ, nghĩa là dự án vào chỉ cần có đầu tư, mà nên chọn dự án giúp cho mô hình phát triển của đất nước, tạo ra nhu cầu đào tạo và phát triển con người, phục vụ cho mô hình xanh. Từ đó, tạo ra sự tiên phong cho những sự thay đổi tiếp theo.

Phó Thủ tướng khẳng định, trong quá trình chuyển đổi, Chính phủ, các địa phương sẽ luôn lắng nghe tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp để có những hỗ trợ cần thiết; cũng như có những cơ chế trên phạm vi toàn cầu để chuyển đổi theo.

"Doanh nghiệp hãy bàn vấn đề giúp cho Chính phủ, chính quyền địa phương cũng sẽ đồng hành với doanh nghiêp để thực hiện thành công các dự án đầu tư", Phó Thủ tướng nói.