Phòng tránh hành vi gian lận nhập khẩu xe ô tô dưới dạng quà biếu, tặng

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đã chỉ đạo Tổng cục Hải quan phải thường xuyên rà soát kết quả xác định giá tính thuế xe ô tô nhập khẩu theo loại hình quà biếu tặng để bảo đảm thu đúng, thu đủ thuế xe biếu tặng.

Từ thực tế, Tổng cục Hải quan cũng đã báo cáo Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 45/2022/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số quy định về thủ tục hải quan và quản lý xe ô tô, xe gắn máy của các đối tượng được phép nhập khẩu, tạm nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại để đảm bảo công tác quản lý, tránh việc lợi dụng.

Thông tư số 45 đã bãi bỏ giới hạn số lượng xe mỗi tổ chức, cá nhân được nhập trong năm là một xe ô tô và 1 xe gắn máy do tổ chức, cá nhân nước ngoài biếu, tặng như quy định cũ tại Thông tư số 143. Thay vào đó, theo quy định mới thì chính sách quản lý xe ô tô, xe gắn máy nhập khẩu, tạm nhập khẩu theo hình thức quà biếu, quà tặng, hàng mẫu, tài sản di chuyển sẽ thực hiện theo quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Điểm đáng chú ý là Thông tư số 45 đã bãi bỏ “Giấy phép nhập khẩu, tạm nhập khẩu xe ô tô, xe gắn máy” trong “Hồ sơ nhập khẩu, tạm nhập khẩu”. Trình tự thủ tục nhập khẩu, tạm nhập khẩu được cơ quan hải quan siết chặt hơn so với quy định cũ. Theo đó, người khai hải quan khai đầy đủ các chỉ tiêu thông tin trên tờ khai hải quan và gửi các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan quy định thông qua Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan hoặc nộp trực tiếp tại chi cục hải quan (đối với trường hợp thực hiện thủ tục hải quan giấy), chịu trách nhiệm bảo quản xe tại địa điểm được phép đưa về bảo quản trong thời gian chờ kết quả kiểm tra của cơ quan kiểm tra chuyên ngành.

Trường hợp phải xác định lại trị giá hải quan, ban hành quyết định ấn định thuế thì chi cục hải quan nơi thực hiện thủ tục nhập khẩu xe phải có văn bản gửi bổ sung cho cục thuế tỉnh, thành phố nơi quản lý thuế của tổ chức, cá nhân nhập khẩu xe để thông báo về trị giá xác định lại của chiếc xe, số tiền thuế (chi tiết từng sắc thuế) mà cơ quan hải quan đã thu bổ sung để phối hợp thu thuế.

Cách đây vài tháng, trên phương tiện thông tin đại chúng đã đăng tải về chiêu thức lách luật, trục lợi tinh vi của đường dây nhập khẩu siêu xe qua hình thức quà biếu, tặng. Nhiều người đã đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Tài chính và các đơn vị có liên quan để xử lý nghiêm các sai phạm nếu có.

Vấn đề này đã từng được Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc công khai trả lời trước Quốc hội. Theo Bộ trưởng, quy định các hãng xe phải đặt đại lý tại Việt Nam để chuyển xe mua qua đại lý. Tuy nhiên, có nhiều loại xe số lượng bán được ít cho nên hãng không có đại lý, gọi là xe hơi đặc thù. Các doanh nghiệp chuyển sang hình thức xe dưới dạng quà biếu, tặng.

Bộ Tài chính cũng đã tổ chức kiểm tra, kết quả cho thấy, có doanh nghiệp khi kê khai theo giá thấp nhưng cơ quan hải quan đã căn cứ vào quy định của hải quan đối với bảng thuế các loại xe và xác định tăng lên và truy thu thuế. Cụ thể: Thống kê từ năm 2012 đến 31/5/2022, tổng số tiền thuế (nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, giá trị gia tăng) phát sinh nhập khẩu mặt hàng xe ô tô chở người theo loại hình quà biếu, tặng theo kê khai của người khai hải quan là 9.476 tỷ đồng. Tuy nhiên, tổng số tiền thuế cơ quan hải quan đã xác định giá theo quy định, ấn định số thuế phải nộp là 14.403 tỷ đồng. Như vậy, chênh lệch tăng thêm sau xác định lại là 4.927 tỷ đồng và được thu đủ trước khi thông quan hàng hóa.

Trong văn bản trả lời cử tri thành phố Hà Nội mới đây, đại diện Bộ Tài chính cho biết: Theo quy định, hàng hóa (bao gồm ô tô) nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại như hàng quà biếu, tặng, người khai hải quan có trách nhiệm phải tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan. Do đặc thù của loại hình này là hàng hóa không có chứng từ mua bán (hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại) nên nếu cơ quan hải quan có căn cứ xác định trị giá kê khai của người khai hải quan không phù hợp thì cơ quan hải quan có quyền xác định trị giá hải quan theo quy định của pháp luật về trị giá hải quan trước khi thông quan, giải phóng hàng hóa.

Trên cơ sở khai báo của người khai hải quan, cơ quan hải quan tiến hành kiểm tra, xác định lại trị giá tính thuế theo quy định và ấn định số thuế còn thiếu đối với xe ô tô nhập khẩu theo loại hình quà biếu, tặng, người khai hải quan phải nộp đủ số tiền thuế trước khi thông quan, giải phóng hàng hóa.

Đại diện Bộ Tài chính khẳng định: Để bảo đảm thu đúng, thu đủ thuế xe biếu, tặng, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Hải quan phải thường xuyên rà soát kết quả xác định giá tính thuế xe ô tô nhập khẩu theo loại hình quà biếu tặng; đồng thời, phối hợp với cơ quan thuế nội địa để thu thuế thu nhập.