Quy hoạch điện VIII: Giảm 28.000 MW nguồn điện dự kiến năm 2030

Vào ngày 19/11, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chủ trì hội nghị lấy ý kiến hoàn thiện quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2045 (quy hoạch điện VIII).

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Công Thương Đặng Hoàng An cho biết Bộ Công Thương đã tính toán, bổ sung thêm phương án phát triển nguồn điện (phương án điều hành tháng 11/2021) có xem xét tới yếu tố dự phòng khi tỷ lệ thực hiện nguồn điện không đạt 100% so với quy hoạch và xem xét giảm nguồn điện than theo tinh thần của Hội nghị COP 26, để xin ý kiến các cơ quan, tổ chức, địa phương và các chuyên gia, các nhà khoa học.

So với dự thảo quy hoạch tháng 3 vừa qua, phương án điều hành trong dự thảo tháng 11 đã thể hiện xu hướng phát triển các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, phù hợp cam kết cắt giảm khí CO2 tại Hội nghị COP26. Cụ thể, phương án điều hành trong dự thảo tháng 11 đề xuất công suất nguồn đến năm 2030 giảm khoảng trên 24.000 MW (từ khoảng 180.000 MW xuống 156.000 MW), đến 2045 giảm khoảng 36.000 MW (từ 369.500 MW xuống 333.500 MW).

Cũng theo Thứ trưởng Đặng hoàng An, một số quan điểm lớn trong quy hoạch điện VIII là giảm điện than, phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng mới. Trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, dự thảo chú ý bảo đảm hiệu quả, hài hòa, cân đối của hệ thống. Cụ thể, điện gió ngoài khơi đóng vai trò quan trọng, sẽ được tập trung ưu tiên trong giai đoạn tới. Dự thảo sẽ xem xét lại việc phát triển điện mặt trời, hiện có nhược điểm là có số giờ vận hành hạn chế (tương đương 4h/ngày), chưa có hệ thống lưu trữ năng lượng.

Quy hoạch cũng tính toán cân đối nguồn - tải theo vùng miền, hạn chế truyền tải điện đi xa, hạn chế thấp nhất truyền tải điện liên vùng (qua tính toán, so với dự thảo quy hoạch trước, lần này, cắt giảm hàng nghìn km đường dây 500 KV phải xây mới). Thêm nữa, quy hoạch còn bảo đảm dự phòng từng miền ở mức độ hợp lý, đặc biệt là ở miền Bắc, trong bối cảnh hiện nay tốc độ tăng trưởng điện năng tiêu thụ của miền Bắc cao nhất trong 3 miền. 

Ông Hoàng Xuân Lương đại diện Ban điều hành Liên minh Năng lượng bền vững tại Việt Nam (VSEA) cho rằng Việt Nam đang đứng trước thời cơ đón bắt bước phát triển quốc tế để tiến nhanh hơn vào phát triển xanh. Ông lấy ví dụ về Nam Phi, từ 85% phụ thuộc điện than, sau một Hội nghị COP, đã tận dụng hỗ trợ quốc tế và chuyển hướng sang năng lượng tái tạo.

Ông Hoàng Xuân Lương kiến nghị quan điểm xây dựng quy hoạch điện VIII là không "bó cứng" sự phát triển. Quy hoạch nên xây dựng mục tiêu tổng công suất, còn cơ cấu chi tiết thì để các địa phương sắp xếp phù hợp.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh thì cho rằng cần xác định vừa qua chưa phát triển năng lượng xanh là do nguồn vốn hay do cơ chế, chính sách. Về an ninh năng lượng, nên đưa vào chính sách về an ninh năng lượng tự nhiên như gió, biển, mặt trời,... với thứ tự ưu tiên phát triển trong quy hoạch.

Kết luận tại buổi họp,  Phó Thủ tướng, quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành quốc gia có vai trò đặc biệt quan trọng, tạo lập và bảo đảm định hướng phát triển bền vững, hiệu quả ngành điện lực Việt Nam, đảm bảo an ninh năng lượng, là tiền đề cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước trong thời kỳ tới. 

Do đó, quy hoạch điện VIII phải được tính toán một cách khoa học, kỹ lưỡng, cân nhắc tất cả các yếu tố để đảm bảo mục tiêu cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia; phù hợp với những tiến bộ của khoa học, kỹ thuật trong lĩnh vực năng lượng điện và xu thế thời đại; thực hiện những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về bảo vệ môi trường, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội cân đối giữa các vùng, miền, địa phương.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng với phiên bản quy hoạch điện VIII xin ý kiến hôm nay, các chuyên gia, nhà khoa học đã thống nhất xác định tổng công suất nguồn điện đến năm 2030 là khoảng 155.000 MW, giảm hơn 28.000 MW so với phương án trình tháng 31, tương đương giảm gần 800.000 tỷ đồng đầu tư. Nếu không tính điện mặt trời, hệ số dự phòng toàn quốc giảm từ hơn 69% xuống còn 43%, đảm bảo an toàn hệ thống.

Cơ cấu nguồn điện trong dự thảo quy hoạch điện VIII hôm nay cũng phù hợp hơn, giảm năng lượng hoá thạch, tăng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, đặc biệt là có phương án tăng điện gió trong tổng cơ cấu. Các chuyên gia cũng đồng thuận cao về việc không tính điện mặt trời vào tổng cân đối của hệ thống điện quốc gia, do đặc điểm hạn chế về thời điểm, thời gian và đặc tính không ổn định, chưa có giải pháp lưu trữ ổn định của loại hình năng lượng này. Do đó, quy hoạch sẽ khuyến khích phát triển điện mặt trời để đáp ứng các yêu cầu tự sản xuất, tự tiêu dùng.

Phó Thủ tướng cũng nhất trí với nhận định về việc dự thảo quy hoạch điện VIII đã có bước định hình quan trọng về tư duy và giải pháp bố trí nguồn điện phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền; hạn chế tối đa đầu tư đường dây và thất thoát trong công tác truyền tải. Theo đó, quy hoạch đã giảm hơn 6.600 km đường dây truyền tải, tương đương giảm khoảng hơn 250.000 tỷ đồng đầu tư.

Trong thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo để tiếp thu ý kiến góp ý, hoàn thiện dự thảo quy hoạch điện VIII.

Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu bám sát để có lộ trình phù hợp thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải CO2, bảo vệ môi trường. Bộ Công Thương nghiên cứu các cơ chế, chính sách, giải pháp để sử dụng hiệu quả, hợp lý hơn nguồn năng lượng mặt trời, trong đó ưu tiên phát triển các công nghệ lưu trữ; tập trung phát triển các khu, cụm công nghiệp tại các khu vực có tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời; có cơ chế, chính sách phù hợp để hỗ trợ phát triển điện gió ngoài khơi; cơ chế huy động nguồn vốn để phát triển nguồn điện; Đề xuất, làm rõ thêm các phương án để điều hành, đảm bảo an toàn hệ thống.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định Việt Nam quyết tâm chuyển đổi dần, từng bước sang các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Trong xây dựng và phê duyệt quy hoạch, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ bảo đảm tuyệt đối minh bạch, khách quan, vì lợi ích chung của đất nước, của nhân dân.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ có một hội nghị với các địa phương để thống nhất bố trí các dự án nguồn điện phù hợp với đặc điểm riêng của từng vùng, miền, địa phương.