Sầu riêng – món quà Tết đắt khách ở Trung Quốc

"Sau khi tiếp xúc với công việc này, tôi mới ăn sầu riêng. Trước không thấy ngon đâu, lần đầu ăn còn bị nôn cơ. Nhưng dần dần lại thấy thơm và thế là thích ăn sầu riêng".

"Trước đây tôi đâu có thích sầu riêng. Hồi tháng 3 năm ngoái đến đây, được Chủ tịch Lưu giới thiệu sầu riêng Việt Nam rất ngon, vậy là tôi thử, thấy cũng được và dần thích ăn sầu riêng".

Những chia sẻ trên của chị Dương, một người bán hoa qua và ông Trần, một doanh nhân người Hồ Nam, cũng là cảm nhận chung của rất nhiều người Trung Quốc về sầu riêng.

Sầu riêng đã được biết đến và yêu thích ở nước này từ xa xưa. Đối với người dân Trung Quốc, sầu riêng không chỉ là một loại trái cây, mà còn là biểu tượng của sự sang trọng. Khi xưa, sầu riêng là loại trái quý chỉ có hoàng tộc mới được thưởng thức. Ngày nay, sầu riêng vẫn là một loại quả cao cấp đắt khách và là món quà quý vào mỗi dịp quan trọng, kể cả trong đám cưới hay mỗi khi Tết đến Xuân về.

Từ dịp Tết Nguyên đán năm 2022, sầu riêng đã rất được săn đón. Khi đó, dịch Covid-19 vẫn đang hoành hành ở Trung Quốc, nhiều người buộc phải ăn Tết tại chỗ, khiến nhu cầu gửi quà Tết tăng mạnh. Theo mạng thương mại điện tử cộng đồng Meituan Select, trong các mặt hàng trái cây tươi, sầu riêng và cherry được người tiêu dùng ưa chuộng hơn cả ở thành phố Hàng Châu, với doanh số tăng đột biến 845% và 551% so với một tháng trước đó.

Tết Giáp Thìn năm 2024, cùng các loại hoa quả nhập khẩu khác như cherry và thanh long, sầu riêng tiếp tục được tiêu thụ mạnh khi được dùng để làm quà tặng hay trong các dịp đoàn tụ. Tờ Nhật báo Nông dân của Trung Quốc cho biết, kể từ tháng 9/2023, Tân Phát Địa – chợ đầu mối nông sản lớn nhất châu Á ở Bắc Kinh – đã chính thức ra mắt Khu sầu riêng quốc tế. Theo ông Mao Dũng Tập, người được mệnh danh là “Vua sầu riêng” ở Tân Phát Địa, giáp Tết, lượng sầu riêng bán ra mỗi ngày lên tới khoảng 20 tấn, nhiều hơn ngày thường.

Ông Đàm Bản Thành, Viện trưởng Học viện nghiên cứu dưỡng sinh Bành Tổ có trụ sở ở Thượng Hải, cho biết trước đây khi thăm viếng, tặng quà người thân, bạn bè, người dân Trung Quốc hay có thói quen tặng rượu và thuốc. Tuy nhiên, do uống rượu, hút thuốc nhiều có hại cho sức khỏe, nên nhiều người đã chuyển sang tặng trái cây, trong đó sầu riêng - loại quả đắt tiền và tốt cho sức khỏe – là lựa chọn hàng đầu: “Giờ đây, những lúc đi thăm hỏi người thân, bạn bè, tặng sầu riêng đã trở thành mốt thời thượng và một kiểu thị hiếu.”

Hàm lượng dinh dưỡng cao là một trong những lý do khiến người Trung Quốc ưa chuộng sầu riêng. Ông Đàm Bản Thành tiếp lời: “Ở Quảng Đông, Quảng Tây, phụ nữ có phong tục hầm gà với sầu riêng trong thời gian ở cữ. Giờ đây, cùng với sự phát triển của kinh tế, mọi người đã quan tâm đến dưỡng sinh và sức khỏe nhiều hơn, nên sầu riêng đã thâm nhập từ Nam đến Bắc, thậm chí cả vùng Đông Bắc Trung Quốc. Mọi người đều biết về giá trị dinh dưỡng của sầu riêng. Nó thực sự tốt cho mọi lứa tuổi, khi vừa có thể bồi bổ khí huyết cho phụ nữ, bổ thận cho nam giới, vừa có thể chống lão hóa và nâng cao khả năng miễn dịch cho người già. Hơn nữa, nó thực sự rất ngon. Lần đầu tiên ăn có thể thấy mùi hơi lạ, thậm chí khó chịu, nhưng sau khi ăn quen rồi có khi còn bị nghiện. Vài ngày không ăn lại thấy nhớ.”

Lượng tiêu thụ sầu riêng ngày càng tăng là điều cũng được bà Lưu Vận Điền, Chủ tịch hội đồng quản trị Công ty TNHH Phát triển Công nghệ Yun Tian Liangpin Bắc Kinh xác nhận. "Số người Trung Quốc ăn sầu riêng đang tăng lên hàng năm. Các sản phẩm phái sinh và sầu riêng đông lạnh cũng vậy. Tục ngữ có câu: Một quả sầu riêng bằng ba con gà. Giá trị dinh dưỡng của nó rất cao".

Bà tự nhận mình và nhiều nhân viên trong công ty, cũng như người thân trong gia đình đều là những người “cứ nhìn thấy sầu riêng là không thể rời đi”. Với bà, sầu riêng có vị rất ngon, lại có tác dụng làm đẹp, dưỡng nhan, chống ung thư, kéo dài tuổi thọ, do vậy việc được ăn nhiều sầu riêng đồng nghĩa với chỉ số hạnh phúc cao. "Về cơ bản những lúc nhập về nhiều sầu riêng, công việc bận, không có thời gian ăn cơm, chúng tôi thường ăn sầu riêng trừ bữa. Vì vậy, có thể thấy, chỉ số hạnh phúc của nhân viên công ty chúng tôi khá cao. Riêng tôi có thể ăn hết một quả sầu riêng trong một lần. Rất nhiều bạn bè của tôi cũng vậy, đặc biệt là phụ nữ. Họ thường nói với tôi, sự mềm mượt của sầu riêng khi ăn cứ như cảm giác của mối tình đầu vậy".

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2023, xuất khẩu sầu riêng của nước ta đạt 2,1 tỷ USD, trong đó xuất sang Trung Quốc đạt 2,03 tỷ USD, chiếm 99,4% tổng trị giá. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam khi chia sẻ với Tạp chí Công thương cho biết, sang năm 2024, sản lượng sầu tăng cao, được cấp thêm nhiều mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đủ điều kiện xuất khẩu, kim ngạch có thể đạt khoảng 3,5 tỷ USD.