Siêu trăng lớn nhất năm sắp tỏa sáng bầu trời đúng dịp nghỉ lễ 2/9, ở Việt Nam có quan sát được?

Tháng 8 này người yêu thiên văn đã được chứng kiến một lần trăng tròn vào ngày 1, nhưng điều kì diệu là vẫn còn một cơ hội hiếm hoi để chiêm ngưỡng trong tháng một lần trăng tròn nữa, còn được gọi là siêu Trăng Xanh vào ngày 30 - 31/8 tới đây. Đây cũng là siêu Trăng thứ 2 trong năm 2023. Nhưng điều đáng mong đợi hơn về siêu Trăng Xanh này chính là nó sẽ mang đến cho những người theo dõi bầu trời một cơ hội được chiêm ngưỡng một quá trình biến đổi tuyệt vời hơn. 

Tại sao gọi là Trăng Xanh

Trong thời gian qua nhiều người yêu thiên văn thắc mắc Trăng Xanh (hay Blue Moon) là gì. Tuy nhiên có nhiều dẫn giải khác nhau về hiện tượng này.

Theo đó sẽ có 2 cách hiểu về thuật ngữ Blue Moon:

Trăng Xanh của mùa

Trong dương lịch, 4 mùa được chia tương đối đều, mỗi mùa có độ dài 3 tháng và được định mốc bởi 2 lần phân hoặc chí (chẳng hạn từ xuân phân đến hạ chí, từ hạ chí đến thu phân…).

Vì 3 tháng này dài hơn 3 tuần trăng nên nếu một lần trăng tròn rơi vào một trong vài ngày đầu tiên của một mùa thì một trong số vài ngày cuối cùng của mùa đó có thể là lần trăng tròn thứ 4 (trong khi lẽ ra một mùa chỉ có thể có 3 lần trăng tròn). Trong trường hợp đó, lần trăng tròn thứ 3 trong số 4 lần trăng tròn của một mùa được gọi là Trăng Xanh. 

Trăng Xanh của tháng

Đây là cách hiểu phổ biến nhất hiện nay. Theo cách hiểu này Trăng Xanh còn để chỉ lần trăng tròn thứ hai trong tháng dương lịch.

Ngoài ra, tuy có tên gọi là "Trăng Xanh" nhưng liệu Mặt trăng thực sự có màu xanh? Lý giải về màu sắc của Mặt trăng vào dịp này, ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) cho biết:

Đôi khi, tại một số khu vực không khí ô nhiễm do khí thải hay các vụ phun trào núi lửa, mặt trăng (dù không phải pha tròn) cũng có thể có ánh xanh, nhưng đó chỉ là do khúc xạ ánh sáng trong khí quyển. Mặt trăng sẽ không hề chuyển thành màu xanh, cũng không gây ra bất cứ hiện tượng vật lý nào.

Xem siêu Trăng Xanh 2023 như thế nào?

Theo Space.com, đây là một siêu Trăng to nhất năm bởi Mặt trăng sẽ sáng nhất và lớn nhất trong năm. Lúc này Mặt trăng sẽ nằm ở phía đối diện của Trái đất so với Mặt trời và nó sẽ được chiếu sáng hoàn toàn. Ngoài ra khoảng cách giữa Mặt trăng và Trái Đất (357.344 km) cũng là khoảng cách gần nhất trong chuỗi 4 siêu trăng liên tiếp kể từ tháng 7 đến tháng 9. Chính vì vậy Mặt trăng sẽ có thể trông to hơn bình thường khoảng 7%. 

Về mặt thiên văn học, Trăng Xanh xảy ra tương đối thường xuyên, xảy ra hai đến ba năm một lần. Trăng Xanh lần cuối mọc vào tháng 8 năm 2021 và lần tiếp theo dự kiến sẽ mọc vào tháng 8 năm 2024.

Theo Timeanddate, Mặt trăng sẽ đạt độ tròn tuyệt đối vào lúc 8 giờ 35 phút ngày 31/8, theo giờ Việt Nam. Thời điểm quan sát hiện tượng ngoạn mục này tốt nhất sẽ rơi vào tối 30 và 31/8.

Tại Việt Nam người quan sát siêu Trăng Xanh sẽ đẹp nhất vào 16:58 giờ VN ngày 30 và 31/8 bởi mốc trăng tròn tuyệt đối rơi vào giữa hai đêm này. Tuy là siêu Trăng to nhất năm, tuy nhiên nó chỉ lớn hơn Mặt trăng bình thường một chút khoảng 7%. Chính vì vậy, bằng mắt thường sự khác biệt về kích thước này có thể sẽ không quá lớn. 

Nếu muốn quan sát và chiêm ngưỡng hiện tượng này trọn vẹn hơn, điều bạn cần là một thiết bị thiên văn chuyên nghiệp.