Số liệu đầu tiên cho thấy virus corona giáng đòn đau lên kinh tế Trung Quốc

Hoạt động sản xuất của Trung Quốc đã suy giảm rất mạnh trong tháng 2, với chỉ số PMI chính thức chạm mức thấp nhất từ trước đến nay, thể hiện rõ những tác động tiêu cực mạnh mẽ mà virus corona gây ra cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và càng làm tăng nguy cơ TTCK toàn cầu sẽ giảm điểm sâu hơn nữa.

Theo báo cáo được Tổng cục thống kê Trung Quốc công bố sáng nay (29/2), chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 2 giảm mạnh xuống chỉ còn 35,7 điểm, so với mức 50 điểm của tháng trước và thấp hơn đáng kể so với mức dự báo trung bình của các chuyên gia kinh tế.

Chỉ số phi sản xuất cũng sụt xuống mức thấp nhất trong lịch sử, còn 29,6 điểm. Như vậy cả 2 khu vực đều cách quá xa so với mức 50 điểm - ngưỡng phân chia tình trạng mở rộng và co hẹp.

Bắt nguồn từ Trung Quốc, dịch bệnh do virus corona chủng mới gây ra giờ đã lan rộng ra khắp các châu lục với hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ xác nhận có ca nhiễm. Nguy cơ đại dịch đã khiến chứng khoán Mỹ có tuần tồi tệ nhất kể từ tháng 10/2008. Riêng với Trung Quốc, đất nước xuất khẩu lớn thế giới vốn đang hoạt động ở công suất thấp hơn nhiều so với tiềm năng bởi hàng triệu công nhân và người tiêu dùng vẫn đang bị cách ly và chưa thể quay trở lại với cuộc sống bình thường. Số liệu mới nhấn mạnh sẽ rất khó khăn để kinh tế Trung Quốc trở lại bình thường trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu cũng đang bị đe dọa.

Theo Xing Zhaopeng, chuyên gia kinh tế tại ANZ, có rất ít cơ hội kinh tế Trung Quốc có thể hồi phục mạnh mẽ theo hình chữ V. Chính phủ Trung Quốc đang sử dụng các công cụ hỗ trợ theo mục tiêu thay vì một gói kích thích diện rộng, do đó nền kinh tế sẽ phục hồi một cách từ từ.

Trong khi đó chuyên gia Iris Pang của ING Bank (Hong Kong) dự báo thị trường tài chính quốc tế sẽ bị sốc khi mở cửa trở lại thứ hai tuần sau. Nhiều khả năng đồng nhân dân tệ sẽ xuyên thủng ngưỡng 7 tệ đổi 1 USD. Tuần trước chỉ số CSI 300 gồm 300 cổ phiếu lớn nhất trên sàn Thượng Hải và Thâm Quyết đã giảm hơn 5%, mạnh nhất kể từ tháng 4 năm ngoái.

Nguyên nhân lớn nhất khiến chỉ số PMI của Trung Quốc giảm mạnh như vậy là do các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh lây lan khiến các công nhân không thể quay trở lại nhà máy sau kỳ nghỉ Tết, đồng thời các chủ doanh nghiệp cũng không có đủ nguyên vật liệu thô để có thể tái khởi động hoạt động sản xuất. Do đó yếu tố quan trọng quyết định liệu hoạt động sản xuất có thể phục hồi trong quý này hay không sẽ là bao giờ các nhà máy, doanh nghiệp và người lao động có thể quay trở lại cuộc sống bình thường. Tuy nhiên đó là câu hỏi rất khó trả lời bởi dịch bệnh diễn biến phức tạp và chính phủ Trung Quốc còn phải cân bằng giữa sự cần thiết phải ngăn dịch bệnh và sức khỏe nền kinh tế.

Tình hình đã có chút diễn biến khả quan. Bloomberg Economics ước tính đến tuần này các nhà máy ở Trung Quốc đã có thể hoạt động ở mức 60-70% công suất. Đến ngày 25/2, tại các doanh nghiệp cỡ trung và lớn tham gia khảo sát PMI thì tỷ lệ hoạt động trở lại đã lên tới 78,9%, dự kiến lên mức 90,8% vào cuối tháng 3. Trong nhóm các doanh nghiệp sản xuất tầm trung và lớn, tỷ lệ lần lượt là 85,6% và 97,4%.

Tuy nhiên, kể cả khi các công ty hoạt động trở lại thì điều đó cũng không có nghĩa là họ có thể hoạt động hết công suất hay hệ thống logistics của Trung Quốc đã quay trở lại bình thường. Ngành dịch vụ đã bị giáng 1 đòn nặng nề, bởi hầu hết đều dựa vào tương tác giữa con người với con người.

"Hầu hết mọi người so sánh tác động của virus corona với dịch SARS, nhưng tôi nghĩ rằng tình hình nghiêm trọng ngang với khủng hoảng tài chính 2008", Larry Hu, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại công ty chứng khoán Macquarie Securities nhận định. "Cú sốc gây ra bởi virus corona quá lớn và trong ngắn hạn thì tình hình thực sự xấu, mặc dù có thể có sự phục hồi nhẹ trong tháng 3 và phục hồi đáng kể trong quý II".

Dịch bệnh khiến các chuyên gia kinh tế đồng loạt hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong quý I, với mức dự báo trung bình là 4,3%. Các chuyên gia phân tích chia thành 2 luồng ý kiến, 1 bên cho rằng những tác động sẽ là ngắn hạn và sẽ nhanh chóng được khắc phục khi dịch bệnh được kiểm soát, trong khi số còn lại dự báo sự suy giảm kéo dài hơn.

Số ca nhiễm ở Hàn Quốc và Nhật Bản - 2 quốc gia có nền kinh tế và chuỗi cung ứng kết nối chặt chẽ với Trung Quốc - tăng mạnh cũng là yếu tố đáng lưu tâm. Nếu tình hình trở nên tồi tệ đến mức các doanh nghiệp ở đây cũng phải đóng cửa, những hệ lụy mà virus corona gây ra cho nền kinh tế sẽ kéo dài lâu hơn nữa, kể cả sau khi Trung Quốc đã bình thường trở lại.