SSI Research: Outflow tăng tốc cùng chiến tranh thương mại

Theo báo cáo dòng vốn toàn cầu của SSI Research, thị trường tài chính, tiền tệ là nơi phản ánh nhanh nhạy nhất với các rủi ro trên toàn cầu. Chỉ số MSCI Emerging Market Index đã giảm -3,9% kể từ ngày 15/6/2018 (ngày Donald Trump chính thức tuyên bố áp thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc) trong khi chỉ số Shanghai Composite Index giảm -7,4%. Hàng loạt các đồng tiền của Emerging Market cũng mất giá với chỉ số MSCI Emerging Market Currency Index giảm -1,6%, riêng đồng CNY của Trung Quốc giảm -3,6% so với USD.

Trong năm 2018, đây là lần đầu tiên cả chỉ số chứng khoán và đồng tiền của thị trường mới nổi cùng rớt giá. Vào tháng 2, chỉ số chứng khoán MSCI Emerging Market Index giảm điểm sâu do ảnh hưởng từ TTCK Mỹ, trong giai đoạn này các đồng tiền Emerging Market lại ít có biến động. Ngược lại, từ giữa tháng 4 đến giữa tháng 5 khi các đồng tiền Emerging Market mất giá mạnh do FED nâng lãi suất nhanh hơn dự kiến, các chỉ số chứng khoán chỉ giảm nhẹ.

Việc chứng khoán và đồng tiền Emerging Market cùng giảm sâu cho thấy rủi ro từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung trong con mắt của giới đầu tư là rất cao.

SSI Research cho rằng về tương lai, tính hấp dẫn của Emerging Market trong nửa cuối năm 2018 là một câu hỏi lớn bởi 4 nguyên nhân:

Thứ nhất là xu hướng TTCK Mỹ. Với môi trường lãi suất tăng và rủi ro chiến tranh thương mại, TTCK Mỹ khó có thể vào xu hướng Uptrend như đã xảy ra trong năm 2017.

Thứ hai, FED tăng lãi suất, lợi tức trái phiếu Mỹ tăng sẽ làm đồng tiền của Emerging Market mất giá. Xu hướng thu hẹp bảng cân đối kế toán của FED trong tương lai xa hơn sẽ giảm nguồn cung tiền giá rẻ cho đầu tư mạo hiểm.

Thứ ba, chiến tranh thương mại khó chấm dứt sớm, thậm chí phải chuẩn bị cho nguy cơ chiến tranh thương mại leo thang.

Thú tư, kinh tế Trung Quốc đang trên đà giảm tốc có thể còn giảm tốc sâu và nhanh hơn.

Outflow tăng tốc cùng chiến tranh thương mại

Các thị trường Emerging Market đã có Outflow 8 tuần liên tiếp với tổng Outflow -14,6 tỷ USD. Outflow tăng đặc biệt cao vào tuần thứ 3 của tháng 6, sau khi Donald Trump tuyên bố chính thức áp thuế với hàng hóa Trung Quốc.

Cũng trong tuần này, chỉ số Shanghai Composite Index giảm -5,4% nhưng dòng vốn vào Trung Quốc lại có dấu hiệu bất thường khi tăng mạnh lên +1,1 tỷ USD, cao nhất 9 tuần. Như thành thông lệ, khi TTCK Trung Quốc giảm điểm, dòng vốn nước ngoài lại đổ mạnh vào Trung Quốc. Đây không phải là dòng vốn của các quỹ đầu tư nước ngoài mà thực chất là tiền của các tổ chức Trung Quốc ở nước ngoài đổ về theo chỉ đạo để đỡ chứng khoán trong nước.

TTCK Mỹ cũng giảm vào tuần thứ 3 của tháng 6 nhưng sau đó đã tăng trở lại. Dòng vốn vào các quỹ đầu tư cổ phiếu của Mỹ đan xen giữa Inflow và Outflow. Riêng tuần nổ ra chiến tranh thương mại, Mỹ lại có Inflow trong khi các thị trường phát triển khác là Tây Âu và Nhật bản bị Outflow. Điều này cho thấy cách nhìn của giới đầu tư với rủi ro và cơ hội từ chiến tranh thương mại với tăng trưởng của Mỹ rất khác so với Trung Quốc.

Nhóm quỹ thể hiện rõ nhất cái nhìn của giới đầu tư với Emerging Market là GEM và một nhóm nhỏ hơn là BRIC. Nhóm GEM (global emerging market fund) đã có Outflow 10 tuần liên tiếp và Outflow trong tuần thứ 3 của tháng 6 tăng vọt lên -6 tỷ USD, mức cao nhất nhiều năm. Nhóm BRIC (nhóm quỹ chuyên đầu tư vào 4 nước Brazil, Nga, Ấn độ, Trung Quốc) đảo chiều từ Inflow sang Outflow và đã có Outflow liền 4 tuần.

Outflow sẽ còn kéo dài?

Nhìn lại lịch sử những năm gần đây, hiện tượng rút vốn khỏi Emerging Market đã có lúc kéo dài cả năm như năm 2015 và đầu năm 2016. Đây là giai đoạn FED chuẩn bị nâng lãi suất khiến dòng vốn có xu hướng rút khỏi Emerging Market để quay trở lại Develop Market.

Cho đến giữa tháng 4/2018, tức là sau khi Donald Trump đưa ra những tuyên bố ban đầu về áp thuế với hàng hóa Trung Quốc, dòng vốn tại Emerging Market vẫn chưa bị rút. Chỉ khi các vòng đàm phán Mỹ - Trung trong tháng 5 không đi đến kết quả và Donald Trump tuyên bố chính thức áp thuế, dòng vốn mới rút ra khỏi Emerging Market một cách rõ rệt.

Theo SSI Research, nếu so với 2015 và 2016, việc rút khỏi Emerging Market trong năm 2018 mới chỉ là bắt đầu. Với 4 lý do khiến Emerging Market trở nên kém hấp dẫn đã nêu, việc dòng vốn quay trở lại Emerging Market trong tương lai gần là rất khó xảy ra.

Ngay cả khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung hạ nhiệt, FED nâng lãi suất, bất ổn từ chính sách của Donald Trump và tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại vẫn là những rủi ro treo lơ lửng khiến giới đầu tư e dè với Emerging Market.