Tóm tắt:

Theo HSBC

- Đáp lại với các phiên đấu giá trái phiếu Chính phủ đang bị sụt giảm trong thời gian vừa qua, Bộ Tài chính đã để xuất sử dụng khoản dự trữ ngoại tệ để cấp vốn cho hoạt động đầu tư.

- Tuy nhiên, đề xuất này xem ra khó khả thi khi xem xét việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần nguồn dự trữ đã rất hạn chế để bảo vệ sự ổn định tiền đồng Việt Nam

- Có một giải pháp khác dễ dàng hơn là cho phép Chính phủ lại phát hành trái phiếu ngắn hạn. Thời điểm hiện tại, tỷ giá USD/VND nên được giao dịch ở nửa trên của biên độ.

Trước đề xuất cơ chế cho ngân sách vay từ nguồn dự trữ ngoại hối Nhà nước để thêm vốn vào các hoạt động đầu tư phát triển mới được đưa ra, ngân hàng HSBC đã có những phân tích – bình luận xoay quanh vấn đề này.

Theo đó, Bộ Tài chính đang trong thời điểm khó khăn với việc phát hành trái phiếu trong năm nay. Trong 250.000 tỷ đồng kế hoạch phát hành trái phiếu được ấn định cho năm 2015, Bộ Tài chính chỉ mới phát hành thành công 66.000 tỷ đồng từ đầu năm tới nay (tương đương với 27% kế hoạch).

Một lý do khác khiến nhu cầu yếu đối với trái phiếu dài hạn yếu có thể là những dự luật vừa mới được ban hành gần đây như Thông tư 36 giới hạn các ngân hàng thương mại sử dụng các nguồn vốn ngắn hạn của mình để đầu tư trái phiếu Chính phủ.

Tuy nhiên, theo HSBC, bất kỳ quyết định nào về việc Chính phủ được vay tiền từ nguồn dự trữ ngoại tệ cũng sẽ gây rủi ro đến sự ổn định tiền đồng.

NHNN ra chính sách duy trì một biên độ giao dịch hẹp cho cặp tỷ giá USD/VND (+/-1%) mang ý nghĩa rằng nguồn dự trữ ngoại tệ là một công cụ cần thiết đảm bảo sự ổn định tỷ giá.

Nguồn dự trữ ngoại hối của Việt Nam đang thấp hơn so với thông lệ và thấp hơn ngay cả với các nền kinh tế khác như Bangladesh và Sri Lanka vốn có cơ chế quản lý ngoại tệ tương tự.

“Những số liệu mới nhất cho thấy NHNN đang nắm giữ khoảng 35 tỷ USD trong nguồn dự trữ ngoại hối vào cuối năm ngoái nhưng vẫn nằm dưới mức trung bình ba tháng nhập khẩu. Tình hình còn tồi tệ hơn khi cán cân thương mại đã chuyển từ ngưỡng dương vào tháng 11 năm ngoái sang ngưỡng âm 3,3 tỷ USD từ đầu năm đến nay, một con số chưa từng thấy kể từ năm 2011. Điều này sẽ càng gây khó khăn cho nguồn dự trữ ngoại hối và tiền tệ” – HSBC nhấn mạnh.

Cũng theo phân tích này của HSBC thì khả năng FED tăng lãi suất vào cuối năm nay có thể là một nguyên nhân mới giúp USD mạnh lên và buộc NHNN phải tận dụng nguồn dự trữ ngoại tệ của mình.

Nếu như nguồn dự trữ ngoại tệ của NHNN được đưa vào sử dụng cho việc cấp vốn các dự án phát triển của Chính phủ thì điều này sẽ khiến cho NHNN trở nên thiếu cơ sở để duy trì với các cam kết và giữ vững uy tín của mình.

HSBC hy vọng sẽ có một vài giải pháp thay thế khác chẳng hạn như lựa chọn việc phát hành trái phiếu trên thị trường quốc tế. Vì vậy, tổ chức này vẫn kỳ vọng trong năm nay NHNN sẽ không phá giá tỷ giá USD/VND thêm một lần nữa và duy trì mức tỷ giá dự báo ở mức 21.750 vào cuối năm.

Tổ chức này cũng đưa ra một giải pháp khác - dễ dàng hơn để giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề là sửa đổi Nghị quyết 78 đã có hiệu lực trong năm nay vốn buộc Bộ Tài chính phải phát hành trái phiếu với kỳ hạn bằng hoặc dài hơn 5 năm.

Chính phủ vay dự trữ ngoại hối: Cảnh báo nguy cơ