Ben Bernanke: Tại sao lãi suất ở mức gần 0?
Tuần trước, Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Ben Bernanke đã có bài phát biểu đáng chú ý trả lời cho câu hỏi: Lý do thực sự khiến lãi suất dài hạn nên ở mức thấp là gì?
Bài phát biểu của Bernanke đi kèm với một vài đồ thị. Tuy nhiên, có 2 đồ thị quan trọng nhất.
Đồ thị đầu tiên biểu thị diễn biến lãi suất của các nước Mỹ, Canada, Anh, Đức và Nhật Bản từ năm 2000 đến nay. Trừ Nhật Bản, xu hướng diễn biến của lãi suất ở các nước là khá giống nhau. Lãi suất ở mức thấp đã trở thành hiện tượng trên toàn cầu chứ không phải của riêng nước Mỹ.
Đồ thị quan trọng thứ 2 phân chia trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm thành 3 lãi suất phụ: kỳ vọng về tỷ lệ lạm phát trong tương lai, kỳ vọng về lãi suất trong ngắn hạn (Fed sẽ làm gì với lãi suất ngắn hạn) và phần bù đắp kỳ hạn (phần giá trị mà người nắm giữ trái phiếu muốn được bù đắp vì rủi ro mà họ có thể gặp phải và tiền bị giữ trong thời gian quá dài).
Nhìn vào đồ thị trên, có thể thấy rằng kỳ vọng lạm phát khá ổn định và nhìn chung là có xu hướng giảm xuống. Trong khi đó, với cam kết giữ lãi suất ở mức gần 0 của Fed, kỳ vọng về lãi suất ngắn hạn cũng ở mức gần 0.
Cuối cùng, phần bù đắp kỳ hạn (đường màu xanh) là kết quả của lời hứa giữ lãi suất ở mức thấp cũng như sức hấp dẫn của Trái phiếu khi là 1 tài sản phòng vệ trước các rủi ro từ những tài sản rủi ro hơn.
Ben Bernanke đi đến kết luận. Lãi suất ngắn hạn là tổng của lạm phát kỳ vọng, lãi suất thực ngắn hạn kỳ vọng và phần bù đắp kỳ hạn. Lạm phát kỳ vọng ở mức thấp và ổn định, phản ánh niềm tin vào các NHTW cũng như thiếu thốn nguồn lực tăng trưởng của hầu hết các nền kinh tế lớn. Dự báo lãi suất thực sẽ tiếp tục ở mức thấp phản ánh các nền kinh tế phát triển đang hồi phục rất chậm chạp và yếu ớt.
Để có thể hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và giảm thiểu các rủi ro về lạm phát, các chính sách tiền tệ buộc phải hết sức linh hoạt. Nói cách khác, ở thời điểm hiện tại, các nền kinh tế lớn không thể mãi mãi duy trì tỷ suất sinh lời ở mức cao. Các NHTW có rất ít lựa chọn để có thể ổn định giá cả và buộc phải giữ lãi suất dài hạn danh nghĩa ở mức khá thấp.
Cuối cùng, phần bù đắp kỳ hạn cũng ở mức rất thấp hoặc thậm chí nhỏ hơn 0. Đây là kết quả của một số nhân tố, trong đó có hành động hỗ trợ nền kinh tế phục hồi của các NHTW. Vì vậy, xu hướng giữ lãi suất ở mức thấp của các nền kinh tế là kết quả tự nhiên từ bối cảnh hiện nay của nền kinh tế.
Thu Hương